Hồ thủy lợi Nhân Nghĩa có màu xanh lạ

Cá trong hồ chết, còn người dân sống quanh hồ vô cùng lo lắng nước hồ ngấm vào các giếng nước ăn tác động xấu tới sức khỏe…

Nước hồ có màu xanh lạ.

Cty TNHH Tập đoàn Graphite Việt Nam khi đăng ký đầu tư vào Yên Bái có tên Cty TNHH Thương mại Ngọc Viễn Đông, sau đổi là Cty TNHH Tập đoàn Graphit Việt Nam có trụ sở tại tầng 15, tòa nhà Việt Á, phố Duy Tân, phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội, khai thác quặng Graphit tại xã Yên Thái, huyện Văn Yên rồi chuyển về nhà máy chế biến quặng Graphite tại xã Báo Đáp để chế biến.

Tìm kiếm trên Google, chúng tôi thấy một phóng sự giới thiệu về nhà máy chế biến Graphite tại Yên Bái của Cty TNHH Thương mại Ngọc Viễn Đông rất hoành tráng. Qua phóng sự này chúng tôi biết với trữ lượng mỏ 2,7 triệu tấn, mỗi năm Cty có thể SX 30.000 - 40.000 tấn/năm Graphit có hàm lượng 99,99% sau khi giai đoạn II đi vào hoạt động dự kiến năm 2019.

Hồ thủy lợi Nhân Nghĩa cung cấp nước cho 9 ha lúa hai vụ và 3,86 ha màu, gia đình ông Nguyễn Văn Sơn nhà ngay cạnh hồ đã nhận thầu hồ Nhân Nghĩa để thả cá với giá bỏ thầu 10 triệu/năm. Vợ ông Sơn là Nguyễn Thị Trường cho biết: Tôi về đây sinh sống từ năm 1987, nước hồ trong vắt thả cá mau lớn. Gia đình đã đầu tư mua cá giống: Trắm, mè, trôi, chép, quất…khoảng hơn 100 triệu thả xuống hồ, thời gian nhận thầu 6 - 7 năm, ba năm đầu thì được thu hoạch, kể từ khi nhà máy Graphit đi vào SX, nước thải của nhà máy chảy xuống làm cá chết nổi trắng hồ, những con cá trắm nặng 5 - 6 kg đâm đầu vào bờ mà chết. Xót ruột lắm các anh ạ!

Ban đầu gia đình vớt những con cá đó mang ra chợ bán, một số người mua, khi mang về mổ thì thấy hăng mùi xăng dầu, dù chế biến thế nào cũng không thể ăn được phải đổ đi. Không bán được, gia đình chả thèm vớt lên làm gì, đành bỏ từ năm 2017 đến nay…

Nhà máy tuyển Graphit đặt tại xã Báo Đáp (Ảnh cắt từ phóng sự của Cty đăng trên Youtube).

Khi hỏi số tiền thu được từ tiền bán cá, bà Trường lắc đầu: Gia đình cũng chưa tính được là bao nhiêu, vì “đánh giặm thả bù” tiền bán cá được đồng nào gom vào trả tiền đấu thầu, còn lại bao nhiêu thì mua giống về thả tiếp. Bây giờ thì hết sạch rồi, khổ thế.

Bà Trường cho biết những hôm nào trời mưa hay đêm tối nhà máy xả nước thải xuống hồ, nước đen ngòm mùi rất khó chịu. Những con cá chết, khi mổ ra mật keo như thạch, mùi như mùi xăng dầu có thể do nhiễm độc từ nước thải của nhà máy Graphit đổ xuống hồ.

Năm ngoái UBND xã mời gia đình bà Trường xuống nghe nhà máy công bố kết quả xét nghiệm nước, mọi chỉ số đều đảm bảo yêu cầu, họ hỗ trợ gia đình 10 triệu chứ không phải đền bù.

Bà Trường cay đắng: Mọi chỉ số đều đảm bảo thì tại sao nước hồ lại xanh như thế kia, cá chết là sao? Khi nhà máy chưa về đây cá nuôi dưới hồ không chết, bây giờ thì cá chết không nuôi được như thế là thế nào?

Bà Nguyễn Thị Trường, người đấu thầu nuôi cá trên hồ Nhân Nghĩa, trần tình nỗi khổ với báo chí.

Đi tìm câu trả lời đó, chúng tôi gặp ông Nguyễn Quang Trung - Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện Trấn Yên, ông Trung cung cấp cho chúng tôi một số văn bản, trong đó có 3 biên bản kiểm tra và biên bản làm việc giữa huyện Trấn Yên, xã Báo Đáp với Cty Graphite Việt Nam đã đề nghị Cty tuần hoàn toàn bộ nước SX, không xả nước thải ra môi trường, nâng cấp, cải tạo khu lưu giữ chất thải nguy hại...

Biên bản kiểm tra ngày 20/6/2019 đã mô tả: Ngày 17/6/2019 có mưa to, nước thải từ hồ chứa số 1 chảy xuống hồ chứa số 2, dâng nước đột ngột, nên đã tràn ngược qua cống thoát nước ngang vào khu ruộng nuôi cá của hộ gia đình ông Thịnh, gây chết cá. Số lượng cá chết đến ngày 20/6/2019 là 34 kg cá trôi…

Huyện Trấn Yên có nhiều văn bản gửi Cty TNHH Tập đoàn Graphite Việt Nam, Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Yên Bái đề nghị làm rõ việc ô nhiễm, Cty chỉ được SX thử nghiệm khi có văn bản chấp thuận của UBND tỉnh Yên Bái, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ bảo vệ môi trường theo yêu cầu của Sở Tài nguyên Môi trường…

Sở Tài nguyên Môi trường và Chi cục Môi trường tỉnh Yên Bái cũng đã có nhiều công văn yêu cầu Cty TNHH Tập đoàn Graphite Việt Nam chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường, chấm dứt xả nước thải SX ra môi trường, khử trùng nước sinh hoạt cho các hộ gia đình khai thác nước tại vị trí sau điểm xả nước thải của nhà máy đảm bảo trước khi sử dụng…

Người dân sống bên hồ đều ngao ngán khi nước thải nhà máy chảy xuống hồ.

Mặc dù vậy, Cty TNHH Tập đoàn Graphite Việt Nam dường như bỏ ngoài tai những yêu cầu đó. Tại Biên bản kiểm tra ngày 20/6/2019 UBND huyện Trấn Yên yêu cầu Cty chỉ thực hiện SX thử nghiệm khi có văn bản chấp thuận của UBND tỉnh Yên Bái, khắc phục các công trình bảo vệ môi trường, hoàn thiện hồ sơ bảo vệ môi trường theo yêu cầu của Sở Tài nguyên Môi trường tại văn bản 122/STNMT-BVMT ngày 25/1/2018.

Người dân sống quanh khu vực nhà máy chế biến Graphit phản ánh mỗi khi nhà máy hoạt động thì mùi khét rất khó chịu tỏa ra khiến người gia và trẻ em không thể nào chịu nổi. Trong khi đó các cơ quan chức năng của tỉnh Yên Bái lại thi nhau ra văn bản, Cty thì vẫn trơ lì khiến người dân càng trở nên bức xúc.

Thái Sinh