HLV Phạm Minh Đức: Giai thoại, sự thật và những cái tên

Biệt danh "độc"

Mọi cầu thủ Việt Nam đều có biệt danh và HLV Phạm Minh Đức cũng không phải ngoại lệ. Nhưng không may mắn như những đồng nghiệp khác, ông phải chịu vô vàn điều tiếng vì cái tên chẳng mấy hay ho "Đức đổ bô" suốt vài chục năm qua. Đằng sau biệt danh ấy là vô số giai thoại mà chính khổ chủ cũng chưa bao giờ có dịp đăng đàn để giải thích với mọi người.

Có người nói Phạm Minh Đức bị gọi như vậy vì "nghề gia truyền" của vùng quê Cổ Nhuế, Từ Liêm. Số khác bảo ông chỉ bắt đầu mang biệt danh ấy từ ngày lập gia đình, khi thường xuyên nhận trách nhiệm giúp vợ chăm sóc con. Nhưng câu chuyện hợp lý nhất để lý giải cho cái tên trớ trêu kia có lẽ bắt nguồn từ 17 năm trước, vào ngày ông dứt áo rời thủ đô lên phố núi.

Bắt đầu bén duyên với trái bóng từ ngày còn là một cậu bé ở Hà Đông, Phạm Minh Đức nhanh chóng gây ấn tượng bởi sự nhanh nhẹn và có phần ngổ ngáo. Minh Đức đá hay và đá đẹp. Ông không ngại đối đầu, thậm chí vượt mặt những người đàn anh lớn tuổi hơn mình ở sân phủi. Nếu bị chơi xấu, ông sẽ đứng dậy đá tiếp chứ không tìm cách trả đũa.

Minh Đức là kỷ lục gia danh hiệu của bóng đá Việt Nam ở cấp độ CLB và huấn luyện trẻ.

Từ sân phủi, Minh Đức sớm lọt vào mắt xanh các tuyển trạch viên CLB Công an Hà Nội và trở thành một phần của đội bóng. Ở thời khắc V.League giao thoa giữa sân chơi nghiệp dư và chuyên nghiệp, cái tên Minh Đức vẫn nổi lên như một trong những hậu vệ cánh hay nhất của bóng đá Việt Nam. Nhưng đội Công an Hà Nội ngày càng bết bát, phải chuyển giao, đổi tên thành Hàng không Việt Nam với vô vàn khó khăn.

Ở tuổi 27, Minh Đức đang bước vào giai đoạn chín nhất của sự nghiệp. Thẳng thắn và bộc trực, ông tuyên bố mình không muốn chôn chân ở một nơi có thể làm thui chột tài năng của bản thân.

Đích đến được Minh Đức nhắm tới là Hoàng Anh Gia Lai, nơi ông bầu Đoàn Nguyên Đức đang rầm rộ chiêu binh mãi mã với tham vọng giúp đội bóng phố núi chinh phục V.League. Mọi thỏa thuận sơ bộ đã nhanh chóng được thông qua, và đôi bên chỉ còn chờ cái gật đầu từ lãnh đạo CLB Hàng không Việt Nam.

Ban đầu phía CLB Hàng không Việt Nam không đồng ý cho Minh Đức ra đi nên ông và bầu Đức phải nhờ VFF can thiệp. Dưới sức ép từ VFF, CLB Hàng không Việt Nam buộc phải chấp nhận giao người cho CLB Hoàng Anh Gia Lai.

Oái oăm thay, CLB Hàng không Việt Nam không hề ép giá. Họ không cần tiền mà chỉ muốn tìm cách hạ thấp giá trị con người từng hết lòng cống hiến cho CLB. Minh Đức được "phát mãi" với giá… 500 đồng cùng lời đàm tiếu "Đức đổ bô thích đi thì cứ cho nó đi, không thèm lấy lại".

Thẳng tính, bộc trực khiến Minh Đức làm phật lòng nhiều người.

Những thất bại

Câu chuyện giá trị chỉ 500 đồng của HLV Phạm Minh Đức một lần nữa được nhắc lại vào cuối năm 2015, khi ông làm HLV trưởng đội U21 tuyển chọn Việt Nam tham dự giải U21 quốc tế. Đối thủ của ông và các học trò trong trận chung kết là U21 Hoàng Anh Gia Lai. Đó là đội bóng rất mạnh với nòng cốt là lứa U19 Việt Nam từng chơi bóng cống hiến ở các giải trẻ dưới sự dẫn dắt của HLV Nguyễn Quốc Tuấn.

Trận đấu diễn ra kịch tính với phần thắng trên chấm phạt đền thuộc về U21 Hoàng Anh Gia Lai, nhưng mọi sự chú ý lại nằm ở cuộc khẩu chiến của hai HLV ở buổi họp báo trước trận. Minh Đức chê U21 Hoàng Anh Gia Lai với những Công Phượng, Xuân Trường, Tuấn Anh... đá không bài bản, dễ bị bắt bài.

Uất ức vì thấy học trò, vốn là những ngôi sao của đội U19 quốc gia, bị nghi ngờ trình độ, Quốc Tuấn lôi mọi ấm ức dồn nén suốt bao nhiêu năm qua lên truyền thông. Tận dụng việc Minh Đức không có mặt ở buổi họp báo sau trận đấu, Quốc Tuấn được đà lấn tới chê bai đồng đội cũ: "Thời tôi còn thi đấu thì Minh Đức chỉ được mua với giá 500 đồng thôi, bằng mớ rau con cá ngoài chợ".

Vài tháng sau thất bại cùng U21 tuyển chọn Việt Nam, Minh Đức bất ngờ được chọn làm HLV trưởng CLB Hà Nội T&T (CLB Hà Nội ngày nay) để thay thế HLV Phan Thanh Hùng. Tiếp nhận đội bóng từ người tiền nhiệm với một đội hình gồm nhiều cầu thủ trẻ vừa được chọn cho công cuộc chuyển giao thế hệ, Minh Đức sớm sa lầy giữa vũng bùn thất bại. Hà Nội T&T không thắng trong 4 trận đầu tiên, thua đến 3 trận và xếp chót bảng.

Chán nản với kết quả của Hà Nội T&T dưới thời Minh Đức dẫn dắt, CLB quyết định thay ông bằng HLV Chu Đình Nghiêm. Trớ trêu thay, dưới thời HLV mới, Hà Nội T&T thi đấu như lên đồng và lên ngôi vô địch. CLB càng chơi hay, Minh Đức càng bị quy chụp năng lực kém cỏi. Ông lầm lũi trở lại công tác đào tạo trẻ, huấn luyện các cầu thủ Hà Nội B (nay là Hồng Lĩnh Hà Tĩnh) để chờ ngày tái xuất.

Minh Đức cho rằng bóng đá Việt Nam hiện không có ngôi sao nào.

Luôn là chính mình

Những ai gắn bó với bóng đá Việt Nam suốt một thời gian dài đều biết Minh Đức là một hậu vệ cánh xuất sắc với khả năng công thủ toàn diện. Ông là một trong những trường hợp độc nhất vô nhị của bóng đá Việt Nam khi giành 5 chức vô địch V.League với 3 đội bóng khác nhau: HAGL, Bình Dương và Hà Nội T&T.

Nhận xét về màn khẩu chiến giữa Minh Đức và Quốc Tuấn ở giải U21 quốc tế hồi 2015, cựu cầu thủ Nguyễn Mạnh Dũng (Thể Công) trả lời đơn giản: "Ngày Minh Đức lên Gia Lai chơi bóng, có suất trong đội hình chính thì Quốc Tuấn chỉ là thủ môn dự bị đi bơm bóng".

Minh Đức có lý để sống ngổ ngáo giữa lòng bóng đá Việt Nam. Suốt 20 năm từng trải ở V.League, ông chưa bao giờ và sẽ không bao giờ thỏa hiệp với tiêu cực. Cầu thủ dưới thời Minh Đức phải luôn thể hiện được ý chí của ông, thi đấu với 100% khả năng, không được đá nương chân nhường đối thủ. Chính triết lý ấy đã giúp Minh Đức trở thành ông vua giải trẻ với 3 chức vô địch U21 quốc gia vào các năm 2015, 2016 và 2018.

Ngày về làm việc với đội Hồng Lĩnh Hà Tĩnh hiện tại, Minh Đức gây ấn tượng với tuyên bố thẳng thắn trước toàn bộ cầu thủ: "Các cháu phải biết mình không giỏi bằng lứa cầu thủ Hà Nội bây giờ. Thế nên phải khiêm tốn tập luyện để tiến bộ, để 2-3 năm nữa có thể sánh ngang với họ tại sân chơi V.League". Như một tiên đoán, lời nói năm xưa của Minh Đức đã trở thành sự thật. Ông không hề lộng ngôn mà chỉ biết nói lên suy nghĩ của mình và biến chúng thành sự thực.

Nhiều người nói Minh Đức bị ghét vì đôi khi phát ngôn thẳng quá. Ví dụ khi nói về khả năng của ngoại binh (tiền đạo Loris Arnaud, cựu cầu thủ PSG đầu quân cho Hà Nội T&T ở mùa giải 2016 nhưng thi đấu không thành công), Minh Đức thẳng thừng: "Mọi người cứ nghĩ cầu thủ đẳng cấp thế giới thì cũng tỏa sáng được ở V.League nhưng thực tế không đơn giản như vậy đâu. Chơi bóng ở Việt Nam khó lắm đấy, bằng chứng là Lee Nguyễn cũng không hòa nhập và trở thành ngôi sao ở V.League được".

Hay về thói hư tật xấu của cầu thủ: "Nhiều cầu thủ Việt Nam nghĩ mình là ngôi sao nhưng thực chất không phải vậy đâu. Văn Hậu sang châu Âu chỉ được đá đội trẻ. Công Phượng, Xuân Trường, Tuấn Anh cũng không để lại ấn tượng gì, chứng tỏ bóng đá Việt Nam không hề có ngôi sao. Nhưng nhiều cầu thủ Việt Nam tự cho mình là quan trọng và không chịu nghe lời. HLV phải nịnh thì họ mới chịu nghe".

Về HLV Nguyễn Quốc Tuấn: "Cậu ấy nói tôi chỉ biết dẫn bóng lên giữa sân rồi chuyền về là không đúng. Tuấn có biết gì về bóng đá đâu, còn tôi là một trong những hậu vệ cánh tấn công tài hoa bậc nhất Việt Nam đấy chứ. Khi chơi chung đội HAGL, tôi đá chính còn cậu ấy là thủ môn dự bị. Không hiểu sao mọi người khen Quốc Tuấn làm HLV hay, vì cậu ấy chỉ biết giữ gôn thôi, có biết gì về chiến thuật với mưu mẹo lúc đá trên sân đâu".

Đơn Ca