Hình thức đầu tư BOT - Từ góc nhìn đa chiều

Toàn cảnh Hội thảo.

Tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, hình thức đầu tư BOT (xây dựng - vận hành và chuyển giao) đã được áp dụng thành công tại nhiều nước trên thế giới.

Theo Tiến sĩ Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính, những nước đang phát triển rất cần đầu tư hạ tầng do đó cần đến nhiều nguồn lực. Bởi vậy, BOT là mô hình được nhiều nước trên thế giới phát triển từ Bắc Mỹ cho đến châu Âu và châu Á. Tại Đài Loan (Trung Quốc), hạ tầng giao thông rất phát triển. Tuy nhiên, cũng có nhiều quốc gia thất bại về BOT, như Mexico có hơn 50 dự án được triển khai rầm rộ nhưng không có tính nghiêm túc cho nên chỉ có vài dự án thành công, số còn lại Chính phủ Mexico phải “ôm” lên tới tám tỷ USD. BOT là mô hình thích hợp cho các nước đang phát triển, nhưng để thành công phải có tính chuyên nghiệp khi lập dự án.

Ông Lại Xuân Môn, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng cho hay, tỉnh này có tám lợi thế, như có 330 km đường biên giới giáp Trung Quốc với nhiều cửa khẩu, có khí hậu tốt… Mỗi năm các xe vận chuyển hàng hóa qua các cửa khẩu ở Cao Bằng khoảng 2,5 tỷ USD, giải quyết việc làm cho hàng chục triệu lao động ở Đồng bằng Sông Cửu Long.

TP Hồ Chí Minh đã kết thúc thu phí của bốn dự án BOT và sáu dự án đang tiếp tục hoàn thiện và thu phí. Nhiều dự án sau khi đưa vào khai thác đã phát huy hiệu quả, giảm ùn tắc, giảm chi phí vận tải, mang lại nhiều lợi ích kinh tế, xã hội như dự án cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương, Long Thành - Dầu Giây... Tuy nhiên, trong thực tế có những dự án giao thông chưa hợp lý, gây bức xúc đối với người dân, như dự án BOT xây trên đường độc đạo hoặc có dự án chỉ sửa mặt đường rồi xây dựng trạm BOT để thu phí...

Thứ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Nhật nói về giải pháp giải quyết hài hòa giữa tài xế và các dự án BOT trước sự phản ứng của tài xế thời gian qua và cho rằng Thủ tướng đã có tổng kết các dự án BOT cho thấy trước đây khi triển khai các dự án BOT thì lúc đó luật chưa có, chỉ dựa vào Nghị định 108/2007/NĐ-CP năm 2007 của Chính phủ. Khi triển khai các dự án BOT, các đơn vị đều chưa có kinh nghiệm trong tất cả các vấn đề.

Nhiều đại biểu cũng cho rằng, trong điều kiện ngân sách còn hạn chế như hiện nay, việc xây dựng hạ tầng giao thông bằng hình thức BOT là cần thiết. Song, việc triển khai như thế nào để hiệu quả và chặt chẽ, bảo đảm hài hòa lợi ích của nhà đầu tư và người trả phí giao thông là điều quan trọng nhất. Các nhà đầu tư nên có cách thu phí phù hợp, không tạo thêm gánh nặng cho chi phí vận tải hàng hóa, thời gian thu phí phải công khai minh bạch. Ngoài ra, Nhà nước phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về lĩnh vực về BOT.

Tin, ảnh: ĐĂNG QUÂN