Hiệp định EVFTA sắp có hiệu lực, lại 'nóng' chuyện gian lận xuất xứ

Xe đạp, xe đạp điện, pin năng lượng mặt trời và các sản phẩm từ gỗ là những mặt hàng bị phát hiện vi phạm về xuất xứ.

Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, ngành đã thực hiện kiểm tra, điều tra xác minh 76 vụ việc, phát hiện 24 vụ việc vi phạm về xuất xứ hàng xuất khẩu; phối hợp với Bộ Công An điều tra 1 vụ việc có dấu hiệu làm giả giấy chứng nhận xuất xứ.

Sau quá trình điều tra, Tổng cục Hải quan đã thực hiện tịch thu 3.590 xe đạp nguyên chiếc, hơn 4.000 bộ linh kiện xe đạp và hơn 12 nghìn bộ linh phụ kiện lắp ráp tủ bếp là tang vật vi phạm. Đồng thời, tịch thu hơn 33 tỷ đồng (bao gồm số tiền thu lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm; xử phạt vi phạm hành chính và trị giá tang vật vi phạm bị tịch thu).

Tổng cục Hải quan cho biết, qua kết quả điều tra, xác minh cho thấy nổi lên một số phương thức gian lận phổ biến như: Doanh nghiệp đầu tư dây chuyền sản xuất sơ sài, thực hiện các công đoạn lắp ráp, chế biến giản đơn thuộc các công đoạn sản xuất giản đơn quy định tại Nghị định 31/2018/NĐ-CP ngày 8/3/2018 quy định chi tiết Luật Quản lý Ngoại thương về xuất xứ hàng hóa.

Các doanh nghiệp giai đoạn đầu chưa hoàn thành giai đoạn đầu tư lắp ráp dây chuyền máy móc nhưng đã có sản phẩm xuất khẩu; các doanh nghiệp đã có dây chuyển máy móc nhưng sản phẩm xuất khẩu không đủ điều kiện đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ Việt Nam theo quy định của pháp luật.

Thông tin thêm về các vụ việc này, ông Trần Mạnh Cường - Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (KTSTQ), Tổng cục Hải quan cho biết, trong thời gian qua, việc Mỹ đã chính thức áp đặt bổ sung các mức thuế lên nhiều mặt hàng nhập khẩu Trung Quốc dẫn đến sự chênh lệch về thuế giữa hàng hóa từ Trung Quốc với hàng hóa từ Việt Nam sang thị trường Mỹ.

"Để trốn tránh hàng rào thuế quan và hàng rào kỹ thuật ở các thị trường nêu trên, thời gian qua, xuất hiện hiện tượng hàng Trung Quốc “đội lốt” Việt Nam để tìm đường xuất khẩu sang Mỹ", ông Cường nói.

Đối với hoạt động KTSTQ, hải quan đã thực hiện kiểm tra 4 doanh nghiệp lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu đi Mỹ, phát hiện vi phạm xuất xứ Việt Nam với cả 4 doanh nghiệp.

"Các doanh nghiệp này nhập khẩu đầy đủ các bộ phận, linh kiện của xe đạp, xe đạp điện ở dạng chưa lắp ráp hoặc tháo rời về Việt Nam song cơ quan hải quan đánh giá, toàn bộ linh kiện trực tiếp chuyển hóa thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện hoàn chỉnh. Do đó không đủ điều kiện đạt C/O xuất xứ Việt Nam theo theo quy định", ông Cường cho biết.

Ông Trần Mạnh Cường cho biết thêm, đối với nhóm mặt hàng pin năng lượng mặt trời, đã thực hiện kiểm tra sau thông quan, song cả 5/5 doanh nghiệp đều có vi phạm C/O Việt Nam.

Với nhóm mặt hàng gỗ, đồ gỗ nội thất từ gỗ, thực hiện kiểm tra sau thông quan 12/12 doanh nghiệp đều vi phạm C/O Việt Nam. Trong đó, doanh nghiệp nhập khẩu (hoặc mua lại từ hàng nhập khẩu) dưới dạng linh kiện rời, đồng bộ hoặc nhập khẩu ở dạng bán thành phẩm về gia công đơn giản (khoan lỗ, chà nhám và sơn) để lắp ghép thành sản phẩm hoàn chỉnh.

Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư số 11/2020/TT-BCT quy định về Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA).

Thông tư số 11/2020/TT-BCT gồm 5 chương, 42 điều và 8 phụ lục ban hành kèm theo, quy định thực hiện Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong EVFTA áp dụng với đối tượng là cơ quan, tổ chức cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và thương nhân.

Ngay khi EVFTA có hiệu lực và thực thi, hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) sẽ được cấp C/O mẫu EUR.1 và hưởng ưu đãi thuế quan theo EVFTA. Việc cấp C/O mẫu EUR.1 cho hàng hóa xuất khẩu đi EU theo EVFTA được thực hiện bởi các cơ quan, tổ chức cấp C/O ưu đãi do Bộ Công Thương ủy quyền.

Chi tiết Thông tư 11/2020/TT-BCT tại đây.

HẠ AN