Hệ thống tên lửa phòng không Sky Sabre của Quân đội Anh

Sau vài năm phát triển và thử nghiệm, quân đội Anh đưa vào sử dụng hệ thống tên lửa phòng không tầm trung Sky Sabre. Với sức mạnh của nó, London có kế hoạch tái trang bị hệ thống phòng không, nhằm bảo vệ hiệu quả các cơ sở và khu vực quan trọng trước các loại vũ khí tấn công đường không.

Quá trình phát triển

Hệ thống phòng không Sky Sabre mới được phát triển dựa trên Tên lửa mô-đun phòng không thông dụng (Common Anti-Air Missile Modular-CAMM). Sản phẩm này đã được phát triển từ giữa những năm 2000, do nhà thầu chính là MBDA.

Mục tiêu của dự án là tạo ra dòng tên lửa phòng không mới, sử dụng phù hợp cho các hệ thống phòng thủ trên bộ và trên tàu chiến. Khả năng biến chúng thành vũ khí không-đối-không dành cho máy bay chiến đấu cũng đã được xem xét. Nhưng ý tưởng này sau đó đã bị loại bỏ.

Hệ thống tên lửa tầm trung Sky Sabre do MBDA phát triển. Ảnh: MBDA.

Đến đầu năm 2010, nhà thầu MBDA đã hoàn thành công việc thiết kế chính và đưa một mẫu hệ thống phòng thủ tên lửa mới vào thử nghiệm. Năm 2011, các vụ phóng thử đầu tiên đã diễn ra, nhằm kiểm tra các đặc tính kỹ thuật. Ngay sau đó, Bộ Quốc phòng Anh cho phép MBDA tiếp tục phát triển tên lửa và tạo ra hệ thống phòng không hải quân mang tên Sea Ceptor. Dự án có chi phí ước tính khoảng 483 triệu bảng Anh.

Cuối năm 2014, một bản hợp đồng khác xuất hiện từ quân đội Anh. Theo các điều khoản chung, nhà thầu MBDA sẽ phát triển tiếp một hệ thống phòng không trên mặt đất cho tên lửa CAMM. Dự án được phân bổ gần 230 triệu bảng Anh và kéo dài trong vài năm.

Theo kế hoạch vào thời điểm đó, các hệ thống phòng không nối tiếp này sẽ được đưa vào biên chế vào năm 2020. Trong tương lai, khi quá trình sản xuất tiến triển, chúng sẽ thay thế các hệ thống phòng không Rapier lỗi thời.

Ban đầu, hệ thống phòng không trên bộ với tên lửa CAMM được gọi là “Land Ceptor”, để hợp nhất với tổ hợp vũ khí hải quân. Sau đó, nó được đổi tên thành “Sky Sabre”.

Mặc dù sử dụng nhiều các thành phần có sẵn, quá trình phát triển Land Ceptor/Sky Sabre phải mất vài năm. Lần bắn thử nghiệm đầu tiên của tổ hợp diễn ra vào tháng 5-2018. Do nhiều yếu tố khác nhau, công việc tiếp tục bị trì hoãn và kế hoạch triển khai vũ khí vào năm 2020 đã không hoàn thành.

Các cuộc thử nghiệm hệ thống phòng không Sky Sabre chỉ tiếp tục bắt đầu vào mùa hè năm 2021. Sau đó, có ý kiến cho rằng, tổ hợp sẽ được nghiệm thu và đưa vào hoạt động trong những tháng tới.

Ngày 6-12 vừa qua, Bộ Quốc phòng Anh đã thông báo về việc đưa Sky Sabre mới vào trang bị. Theo đó, Trung đoàn 16 của Lực lượng Pháo binh Hoàng gia trở thành đơn vị đầu tiên vận hành hệ thống phòng không mới. Lực lượng này đã nhận được một số tổ hợp Sky Sabre và sẽ nhận thêm trong tương lai gần.

Khả năng chiến đấu cao

Sky Sabre là một hệ thống phòng không di động hiện đại, có khả năng kiểm soát tình hình trên không, kiểm soát hỏa lực, cũng như tìm kiếm và tiêu diệt mục tiêu. Hệ thống phòng không này được đặt trên khung gầm xe tải MAN, nhờ đó có thể di chuyển nhanh chóng đến vị trí mới.

Hệ thống phòng không Sky Sabre bao gồm radar tự hành Saab Giraffe AMB, hiện đã được phục vụ trong quân đội Anh. Nó cung cấp khả năng bao quát ở phạm vi lên đến 100 km và độ cao lên đến 20 km. Nó cũng có thể phát hiện và theo dõi các mục tiêu trên không khác nhau, từ máy bay chiến đấu đến đầu đạn pháo.

Dữ liệu từ radar tiêu chuẩn của tổ hợp hoặc từ các nguồn khác được gửi đến đài chỉ huy Trung tâm điều hành tên lửa đất đối không (SAMOC) do công ty Rafael của Israel phát triển.

Đài chỉ huy có nhiệm vụ xử lý dữ liệu đến và tạo lệnh cho bệ phóng và tên lửa. Việc trao đổi dữ liệu với các phương tiện của bên thứ ba và liên lạc trong khu phức hợp được thực hiện thông qua hệ thống Link 16. Các phương tiện tính toán SAMOC cho phép bắn đồng thời 24 mục tiêu.

Xe chiến đấu tự hành Sky Sabre được trang bị bệ phóng nâng có phụ kiện cho các container vận chuyển và thùng phóng tên lửa. Việc triển khai và nạp đạn được đảm bảo nhanh nhất có thể.

Hệ thống phóng của Sky Sabre sử dụng loại tên lửa thống nhất thuộc loại CAMM. Sản phẩm này dài 3,2m, đường kính 166mm, với khối lượng ban đầu là 99kg, được làm trong một thân hình trụ, với các bánh lái ở đuôi. Do sử dụng động cơ đẩy rắn, nó có thể phát triển tốc độ hơn 1.000m/giây và bay ở khoảng cách ít nhất 25km.

Tên lửa CAMM được trang bị đầu dò radar chủ động. Ngoài ra còn có thiết bị liên lạc để trao đổi dữ liệu với hệ thống phòng không trong chuyến bay. Mục tiêu bị trúng đầu đạn phân mảnh có sức nổ cao, với ngòi nổ tiếp xúc và không tiếp xúc.

Tổ hợp Sky Sabre bao gồm radar Giraffe, trung tâm chỉ huy SAMOC và bệ phóng. Ảnh: MBDA.

Các tổ hợp Rapier và Sky Sabre được thiết kế để hoạt động cố định. Tuy nhiên, các biện pháp khác đã được bổ sung để tăng tính cơ động. Ngoài ra, các phương tiện liên lạc hiện đại được sử dụng trong tổ hợp mới. Các hệ thống thông tin liên lạc khác đảm bảo khả năng tích hợp đầy đủ vào hệ thống của lực lượng phòng không Anh và NATO.

Chất lượng chiến đấu của Sky Sabre đã tăng lên nhờ tên lửa CAMM loại hiện đại. Nó có khả năng bắn trúng mục tiêu ở cự ly 25km (trong khi tên lửa Rapier chỉ di chuyển ở khoảng cách 8,2km). Đồng thời, chúng có thể thống nhất với các hệ thống phòng thủ trên bộ và trên tàu chiến.

Hợp đồng mua sắm

Bộ Quốc phòng Anh vẫn chưa tiết lộ kế hoạch mua các lô hệ thống tên lửa Sky Sabre. Trong khi đó, báo chí Anh dẫn nguồn tin cho rằng có một đơn đặt hàng mua 24 tổ hợp mới. Số lượng này sẽ không đủ cho việc tái trang bị cho lực lượng phòng không. Do đó, trong trung hạn, khả năng sẽ có thêm các hợp đồng mới tương tự xuất hiện.

Hiện nay, quân đội Anh có một số lượng lớn các hệ thống phòng không Rapier lỗi thời, bao gồm khoảng 120 bệ phóng. Theo các chuyên gia, trong trường hợp tái trang bị mới, quân đội Anh có thể cần ít nhất một nửa số lượng như trên lắp đặt Sky Sabre.

Đồng thời, triển vọng của tên lửa CAMM mới trong lực lượng vũ trang Anh đã được xác định. Năm 2018, dòng tên lửa này đã được Hải quân Hoàng gia Anh sử dụng làm vũ khí phòng không cho một số loại tàu chiến. Tên lửa này hiện đã được biên chế trên các khinh hạm nâng cấp Type 23. Chúng cũng sẽ được trang bị cho các khinh hạm Type 26, Type 31 mới, cũng như các tàu khu trục Type 45.

Trong tương lai, vấn đề cải thiện các đặc tính của hệ thống phòng không do tên lửa mới sẽ được giải quyết. Hiện công ty MBDA đang phát triển thêm tên lửa CAMM-ER cải tiến, với tầm bắn lên đến 50km và các ưu điểm nổi bật khác. Không thể loại trừ trong tương lai tên lửa mới này sẽ được chấp nhận sử dụng.

Trong những năm gần đây, Bộ Quốc phòng Anh đã nhiều lần đề cập đến vấn đề phòng thủ mặt đất. Hệ thống phòng thủ hiện tại và các thành phần riêng lẻ của nó đã lỗi thời. Do đó, một chương trình hiện đại hóa lớn là cần thiết, dựa trên một số dự án đầy hứa hẹn.

Dự án Sky Sabre đánh dấu bước tiến đầu tiên theo hướng này. Việc tái trang bị đang được khởi động, và những kết quả chú ý được mong đợi trong tương lai gần. Sau đó, các hệ thống phòng không khác thuộc các lớp khác nhau có thể sẽ xuất hiện.

MINH TUẤN (Theo Topwar)