Hệ thống cân tải trọng xe hiện đại nhất Việt Nam làm được những gì?

Hệ thống cân kiểm tra tải trọng xe tự động trên Quốc lộ 5. Ảnh: VGP.

Sáng 4/12, Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ GTVT) đã tổ chức triển khai, đánh giá hoạt động thí điểm hệ thống cân kiểm tra tải trọng xe tự động trên Quốc lộ 5 (QL5).

Tỉ lệ xe quá tải giảm dần theo từng tháng

Theo báo cáo của Tổng cục Đường bộ, từ 0h ngày 15/8/2020, Tổng cục đã chỉ đạo cho trích xuất dữ liệu, sử dụng kết quả thu được từ 2 bộ thiết bị cân kiểm tra tải trọng xe lắp đặt trên 2 làn xe, tại Km 78+830 trên QL5 (chiều Hải Phòng-Hà Nội) để xác định hành vi vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp vi phạm mức xử phạt theo quy định tại Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt (Nghị định số 100/2019/NĐ-CP).

Thống kê của Tổng cục Đường bộ cho thấy, từ ngày 15/8-30/11/2020, tổng số xe tải (xe thân liền khối lượng toàn bộ ≥16 tấn và tổ hợp xe đầu kéo kéo sơ mi rơ mooc) được cân kiểm tra là 305.015 xe, trong đó có 451 xe (tỷ lệ bằng 0,15%) vi phạm tải trọng đường bộ ở mức xử phạt theo quy định tại Nghị định số 100/2019/NĐ-CP.

Đáng chú ý, kể từ khi bộ cân được lắp đặt và sử dụng, tỷ lệ xe vi phạm quá tải trọng giảm dần theo từng tháng.

Tháng đầu tiên, số xe vi phạm giảm còn 0,23%, số xe vi phạm theo ngày giảm xuống bình quân còn 7,2 xe/ngày; tháng thứ hai, số xe vi phạm giảm còn 0,18%%, số xe vi phạm theo ngày giảm xuống bình quân còn 5,4 xe/ngày; tháng thứ ba và nửa đầu tháng thứ tư, số xe vi phạm giảm còn tỉ lệ 0,15%, số xe vi phạm theo ngày giảm xuống bình quân còn 4,2 xe/ngày. Đặc biệt, có 10 ngày không có xe vi phạm.

Bà Phan Thị Thu Hiền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ cho biết: Lần đầu tiên thông qua hệ thống cân này đã phát hiện và xử lý, ngăn chặn được tình trạng các xe có trục phụ có cơ cấu nâng hạ trục, số xe vi phạm tổng trọng lượng giảm rất nhiều. Hầu hết các chủ phương tiện đều chấp thuận về kết quả vi phạm và chấp hành quyết định xử phạt.

Hệ thống cân tải trọng hiện đại nhất Việt Nam

Hệ thống cân điện tử do Cơ quan Hợp tác Quốc Tế Nhật Bản (JICA) tài trợ với hệ thống camera hiện đại sẽ tự động chụp lại biển kiểm soát của tất cả các xe đi qua và lập tức đọc ra 15 thông tin của xe như tên chủ xe, khối lượng bản thân của xe, khối lượng hàng hóa được phép chở, kích thước thành thùng... Trong khi đó, với loại hình trạm cân tải trọng cũ phải cần lực lượng thanh tra túc trực giám sát, đo lường thành thùng, khối lượng xe.

Hệ thống cân sau đó sẽ tự động đo lường, phân tích thông số như xe nặng bao nhiêu tấn, tính toán ra xe này có vi phạm tải trọng không; vi phạm tải trọng cầu đường, tải trục bao nhiêu %,...

“Đây được xem là hệ thống cân tải trọng xe hiện đại nhất Việt Nam, hình thành trên sự kết hợp giữa công nghệ cân trọng tải của Nhật Bản và phần mềm tính toán của Tổng cục Đường bộ Việt Nam”, bà Hiền cho biết.

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng đánh giá hệ thống cân tốc độ cao này, ứng dụng công nghệ cảm biến lực có độ chính xác cao, ổn định, tin cậy; phần mềm cân xe tự động của Tổng cục Đường bộ cho phép hệ thống cân hoạt động tự động hoàn toàn, không cần thao tác vận hành và can thiệp của con người; cho ra kết quả cân rất nhanh (từ 3-15 giây tùy thuộc tốc độ và tình trạng mạng internet tại thời điểm xe lưu thông qua cân); kiểm soát được 100% số lượt xe lưu thông trên đoạn đường đặt thiết bị cân.

Đặc biệt, hệ thống cân này còn hỗ trợ việc áp dụng hình thức xử phạt nguội, giúp lực lượng chức năng không phải trực tiếp ra đường để dừng xe, kiểm tra và xử phạt vi phạm, tránh được tiếp xúc và va chạm với tổ chức, cá nhân vi phạm; chi phí cho việc vận hành, khai thác dữ liệu và xử phạt không đáng kể; nhân sự không phải trực 24/24 giờ trong ngày, không làm việc trực tiếp tại hiện trường; lái xe vi phạm bị phát hiện, xử phạt, tình trạng xe quá tải nhanh chóng được ngăn chặn, chấm dứt...

Kiến nghị với Bộ GTVT, ông Nguyễn Văn Huyện cho biết, để có thể triển khai áp dụng rộng rãi mô hình, công nghệ kiểm tra tải trọng xe tốc độ cao, tự động, Tổng cục Đường bộ đã xây dựng, trình và đề nghị Bộ GTVT tải ban hành mô hình thiết kế hệ thống cân kiểm tra tải trọng xe tự động, tốc độ cao để triển khai cho các dự án khác. Trước mắt, Tổng cục Đường bộ đề xuất cho lắp đặt cân tự động trên một số hệ thống đường bộ của thành phố Hà Nội, trong đó có đường vành đai 3, cầu Thăng Long và dự án lắp đặt cân xe trên đường cao tốc Pháp Vân-Cầu Giẽ.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ nhìn nhận, với sự phát triển của đất nước, với cơ chế thị trường, lợi nhuận gắn liền với sản xuất kinh doanh sẽ vẫn tồn tại xe quá tải, nếu không quyết liệt sẽ làm hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ. Do đó, cần tiếp tục duy trì kiểm soát mạnh mẽ hơn đối với xe quá tải.

“Khi thí điểm xong hệ thống cân kiểm soát tải trọng tự động đã mang lại hiệu quả, đã đúng, đã trúng thì chúng ta cần sớm tham mưu cho Chính phủ thực hiện mô hình này về kiểm soát tải trọng. Nhưng sớm đưa mô hình mới này vào thực tế cần phải hoàn thiện nhanh về mặt thủ tục pháp lý làm cơ sở phê duyệt chủ trương đầu tư”, Thứ trưởng Lê Đình Thọ chỉ đạo.

Thứ trưởng yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam hoàn thiện báo cáo thí điểm, phân tích rõ những ưu điểm và cả những tồn tại, hạn chế để xây dựng Đề án cân tải trọng tốc độ cao tự động trình Bộ GTVT để trình Chính phủ phê duyệt. Trước mắt, trong tháng 1/2021, Bộ GTVT sẽ tham mưu Chính phủ ban hành Quyết định của Thủ tướng về đề án làm cơ sở pháp lý triển khai nhân rộng trong cả nước.

Trong đó, Thứ trưởng yêu cầu Tổng cục Đường bộ cần bổ sung và làm rõ việc xác định mô hình, tiêu chuẩn quy chuẩn để tạo hành lang pháp lý, kiến nghị nguồn vốn đầu tư bằng ngân sách (từ nguồn Trung ương hay địa phương) và chi phí quản lý, bảo dưỡng.

Phan Trang