Hàng loạt vi phạm nghiêm trọng tại hai nhà máy thép Đà Nẵng

Cụ thể, theo thông báo 787/TB-TTTP dài 26 trang, việc thẩm định, quy hoạch Cụm Công nghiệp liên quan đến hai Nhà máy thép Dana - Ý và Dana - Úc năm 2006 của UBND thành phố Đà Nẵng không đảm bảo khoảng cách ly an toàn tối thiểu về môi trường, từ cơ sở sản xuất (dệt may, thủ công mỹ nghệ, chế biến gỗ, vật liệu xây dựng) đến khu dân cư là 50 mét là không đúng quy định theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4449:1987. Thiếu sót này thuộc trách nhiệm của Sở Xây dựng trong thẩm định, trình phê duyệt và của chủ đầu tư dự án Cụm công nghiệp là Công ty Phát triển và Khai thác hạ tầng Khu công nghiệp Đà Nẵng, Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư Đà Nẵng C.T trong việc lập quy hoạch.

Việc UBND thành phố Đà Nẵng cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư Cụm công nghiệp Thanh Vinh, sau đó chủ đầu tư chuyển nhượng lại cho 2 công ty với mục đích sử dụng là đất khu công nghiệp, thời hạn sử dụng lâu dài là không đúng quy định tại Khoản 3 Điều 67 Luật Đất đai năm 2003. Nội dung này đã được Thanh tra Chính phủ yêu cầu rà soát, thực hiện điều chỉnh tại Kết luận 2852/KL-TTCP ngày 02/11/2012. Tuy nhiên, đến nay các Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất vẫn chưa được điều chỉnh.

Hàng loạt vi phạm nghiêm trọng tại hai nhà máy thép

Đối với Công ty CP thép Dana - Ý, việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu dự án Nhà máy sản xuất thép Thành Lợi số 4 và Giấy Chứng nhận đầu tư lần đầu dự án Nhà máy thép Đà Nẵng - Ý tại Cụm công nghiệp là không phù hợp với quy định ngành nghề tại Cụm công nghiệp theo báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được phê duyệt, không phù hợp với chủ trương của UBND thành phố về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các khu công nghiệp; vượt công suất (100.000/10.000 tấn/năm) theo Bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường được phê duyệt tại Phiếu xác nhận 32/PXN-STNMT ngày 03/7/2006 của Sở TN&MT.

Người dân Đà Nẵng tụ tập phản đối nhà máy thép Dana - Ý gây ô nhiễm. (Ảnh: Nguyên Vũ/Zing)

Khoảng cách thực tế từ nhà máy thép Dana - Ý đến khu dân cư là 31,5m đến 80,3m, từ nhà máy thép Dana - Úc đến khu dân cư là 27,2m đến 143,3m, chưa đảm bảo khoảng cách ly tối thiểu 500 mét đối với nhà máy độc hại cấp II (công suất dưới 1 triệu tấn/năm đối với nhà máy luyện thép) theo quy định tại Quy chuẩn xây dựng Việt Nam 01:2008/BXD viện dẫn Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4449:1987.

Việc cấp điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh ngày 08/9/2009 dự án Nhà máy thép Dana - Ý cho Công ty CP thép Dana - Ý, tăng công suất, vốn, quy mô diện tích đất trước khi UBND thành phố phê duyệt báo cáo ĐTM là không đúng với quy định tại Khoản 4 Điều 22 Luật Bảo vệ môi trường năm 2005.

Việc Trung tâm xúc tiến đầu tư tiếp nhận hồ sơ đăng ký của công ty, xử lý, trình UBND thành phố cấp và điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư là không đúng quy định tại Điều 38 và khoản 1 Điều 40, Khoản 2 Điều 43 Nghị định 118/2015/NĐ-CP ngày 12/11/2015 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư. Trách nhiệm thuộc về Giám đốc Trung tâm xúc tiến đầu tư (nay là Ban Xúc tiến và hỗ trợ đầu tư) và bộ phận tham mưu trong việc tiếp nhận hồ sơ, xử lý, trình UBND thành phố. Việc phê duyệt cấp Giấy Chứng nhận đầu tư thuộc trách nhiệm của lãnh đạo UBND thành phố.

Đối với Công ty CP thép Dana - Úc, việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu cho Công ty Cổ phần Xuân Hưng tại Cụm công nghiệp là không phù hợp với quy định về ngành nghề theo báo cáo ĐTM đã được phê duyệt; không phù hợp với chủ trương của UBND thành phố Đà Nẵng về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các khu công nghiệp; vượt công suất theo báo cáo ĐTM được phê duyệt tại Quyết định 3227/QĐ-UBND ngày 21/4/2008 (300.000/150.000 tấn/năm). Trách nhiệm thuộc Giám đốc Sở KH&ĐT và bộ phận tham mưu trong việc xử lý, trình UBND thành phố. Việc phê duyệt cấp Giấy chứng nhận đầu tư thuộc trách nhiệm của lãnh đạo UBND thành phố Đà Nẵng.

Người dân tập trung trước cổng chính nhà máy Thép Dana - Úc thuộc huyện Hòa Vang (Ảnh: Đức Bình)

Về xây dựng công trình trên đất, Công ty CP thép Dana - Ý không thực hiện xin Giấy phép xây dựng trước khi khởi công là không đúng theo quy định tại Điều 62 Luật Xây dựng năm 2003. Trách nhiệm thuộc về Tổng Giám đốc Công ty. Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất, các công ty trên đã có thay đổi một số máy móc, thiết bị của hệ thống lò luyện không đúng với dây chuyền đã đăng ký tại báo cáo ĐTM được phê duyệt, trách nhiệm thuộc Tổng Giám đốc hai đơn vị này.

Lãnh đạo UBND thành phố có trách nhiệm liên quan

Từ kết quả kiểm tra, xác minh nêu trên, Chánh Thanh tra thành phố Trần Huy Đức kiến nghị: UBND thành phố Đà Nẵng chỉ đạo Sở Xây dựng, Công ty Phát triển và Khai thác hạ tầng Khu công nghiệp Đà Nẵng tổ chức rút kinh nghiệm đối với thiếu sót trong việc lập, thẩm định, trình phê duyệt Quy hoạch Cụm công nghiệp.

Giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát lại quy hoạch tại Cụm công nghiệp Thanh Vinh, trên cơ sở đó tham mưu cho UBND thành phố xử lý những vấn đề có liên quan để khắc phục những hạn chế trong việc quy hoạch đối với Cụm công nghiệp đảm bảo quy hoạch theo đúng quy định và phù hợp với điều kiện thực tế; giao Sở Xây dựng chỉ đạo, xử lý vi phạm hành chính đối với vi phạm về xây dựng công trình của Công ty CP thép Dana - Ý theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Đối với Văn phòng UBND thành phố Đà Nẵng, tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với sai sót trong việc tham mưu cho UBND thành phố ban hành Công văn 2086/UBND-QLĐTh ngày 10/4/2008 không đúng quy định.

Đối với Sở KH&ĐT, kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các sai sót trong việc xử lý hồ sơ và trình UBND thành phố cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP thép Dana - Úc không đảm bảo quy định; thực hiện xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với các vi phạm về đầu tư của 2 công ty; Ban Xúc tiến và hỗ trợ đầu tư tổ chức kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các sai sót trong việc tiếp nhận hồ sơ doanh nghiệp, xử lý và trình UBND thành phố cấp và điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP thép Dana - Ý không đảm bảo quy định.

Sở TN&MT tiếp tục thực hiện rà soát và tham mưu cho UBND thành phố xem xét xử lý theo Kết luận 2852/KL-TTCP ngày 02/11/2012 của Thanh tra Chính phủ đối với việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư Cụm công nghiệp không đúng quy định, sau đó chuyển nhượng lại cho 02 công ty; kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các thiếu sót trong việc thẩm định, trình phê duyệt báo cáo ĐTM và công tác quản lý về bảo vệ môi trường; đồng thời thực hiện xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với các vi phạm về môi trường tại 02 nhà máy.

Đối với trách nhiệm của lãnh đạo UBND thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2007 - 2014 trong việc phê duyệt báo cáo ĐTM và cấp Giấy chứng nhận đầu tư đối với 02 nhà máy thép tại Cụm công nghiệp đang bị điều tra theo quyết định khởi tố của Bộ Công an. Do đó, Thanh tra thành phố kiến nghị Chủ tịch UBND thành phố báo cáo Thường trực Thành ủy để có ý kiến chỉ đạo.

Ngoài ra, yêu cầu Tổng Giám đốc hai công ty thép nghiêm túc chấn chỉnh, có biện pháp khắc phục đối với các tồn tại, vi phạm trong quá trình hoạt động và bảo vệ môi trường như phần kết quả kiểm tra và kết luận thanh tra đã nêu theo đúng quy định pháp luật hiện hành./.

Anh Tuấn