Hàng loạt sai phạm tại Sagri dưới thời Tổng giám đốc Lê Tấn Hùng

Việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam và khám xét nơi ở, nơi từng làm việc của ông Lê Tấn Hùng, nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn - TNHH một thành viên (gọi tắt là Sagri) để điều tra về hành vi "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" được dư luận đặc biệt quan tâm. Bởi lẽ, những sai phạm của ông Hùng theo nhiều cơ quan chức năng chỉ ra là rất nghiêm trọng.

Ký khống hợp đồng, chi khống hàng chục tỷ đồng

Sau khi Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an và các cơ quan liên quan hoàn tất việc tống đạt các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam và khám xét nơi ở, nơi từng làm việc, ngay trong chiều 6-7, ông Lê Tấn Hùng, nguyên Tổng giám đốc Sagri được di lý ra Hà Nội để phục vụ công tác mở rộng điều tra vụ án về những sai phạm xảy ra tại Sagri (trụ sở chính trên đường Điện Biên Phủ, quận Bình Thạnh). Đây là một trong những doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc UBND TP HCM.

Suốt thời gian vừa qua, việc hé lộ những dấu hiệu sai phạm nghiêm trọng xảy ra tại Sagri nói chung và cá nhân ông Hùng nói riêng, rất được dư luận quan tâm. Theo đó, sau khi Thanh tra TP HCM chưa chỉ ra hết các sai phạm tại Sagri nói chung và nhất là trong thời gian ông Hùng giữ vai trò Tổng giám đốc Tổng công ty này, Kiểm toán Nhà nước đã vào cuộc. Những sai phạm nghiêm trọng đã được nêu rõ hơn. Có thể kể, sai phạm lớn, trọng tâm ở Sagri được xác định là cho thuê đất, hợp tác đầu tư trái thẩm quyền, đầu tư kinh doanh ngoài ngành; sai phạm trong quản lý điều hành.

Trước khi bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố, bắt giam, ông Hùng đã bị Ủy ban Kiểm tra Thành ủy và UBND TP HCM lần lượt kỷ luật về mặt Đảng và chính quyền bằng hình thức Khiển trách (sau đó nâng lên Cảnh cáo); và bị cách chức Tổng giám đốc Sagri sau khi Thanh tra TP HCM và Kiểm toán Nhà nước làm rõ hàng loại sai phạm nghiêm trọng của Sagri cùng một số cá nhân có trách nhiệm.

Trong đó, Quyết định kỷ luật cách chức Tổng giám đốc SAGRI "vì vi phạm rất nghiêm trọng" của ông Hùng do ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TP HCM ký, đã xét vai trò ông Hùng là thành viên không chuyên trách Hội đồng thành viên có trách nhiệm trong việc xem xét các chủ trương về đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh của Sagri.

Đồng thời với vai trò là Tổng giám đốc, người trực tiếp quản lý, điều hành các hoạt động của Tổng công ty, ông Hùng đã có các sai phạm, vi phạm rất nghiêm trọng các quy định của pháp luật về quản lý tài chính, đầu tư dự án; về quản lý sử dụng mặt bằng, nhà đất trong doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ...

Trụ sở Công ty Sagri tại quận Bình Thạnh.

Ông Hùng từng giữ cương vị Chỉ huy trưởng lực lượng Thanh niên xung phong TP HCM. Từ khi được điều chuyển giữ chức vụ lãnh đạo Sagri, ông Hùng được xác định đã để xảy ra những sai phạm nghiêm trọng, vi phạm pháp luật kéo dài, thiếu trách nhiệm khắc phục hậu quả, mà các đơn vị như Kiểm toán Nhà nước (KTNN), Thanh tra TP HCM chỉ ra.

Trong đó, theo Chủ tịch UBND TP HCM, vi phạm nghiêm trọng của ông kéo dài, thiếu trách nhiệm khắc phục hậu quả, không đủ phẩm chất để tiếp tục lãnh đạo, điều hành Sagri.

Cần nhắc lại, Sagri là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con. Sagri có vốn điều lệ được duyệt hơn 1.690 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu tính đến ngày 31-12-2016 hơn 2.000 tỷ đồng. Cơ cấu lãnh đạo trong Sagri gồm Hội đồng thành viên 3 người; Ban Tổng giám đốc có 5 người. Mặc dù có số vốn lớn, hoạt động góp vốn, hợp tác liên doanh nhiều, nhưng hầu hết hoạt động của Sagri qua các kết quả thanh tra đều cho thấy có "dính" nhiều sai phạm.

Theo Kết luận của Thanh tra TP HCM, sai phạm về tài chính xảy ra tại Sagri là việc ký khống hợp đồng, chi khống hàng chục tỷ đồng tiền tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài.

Theo đó, từ ngày 3-10 đến 1-11-2016, ông Hùng với vai trò là Tổng giám đốc Sagri đã ký 10 hợp đồng với Công ty CP Du lịch Thanh niên xung phong và Công ty TNHH Thương mại dịch vụ lữ hành Hòa Bình quốc tế về việc tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài cho cán bộ công nhân viên với tổng giá trị hơn 13 tỷ đồng.

Tuy nhiên, kết quả xác minh tại Phòng Quản lý xuất nhập cảnh (Công an TP HCM), phát hiện 40/70 người lao động có tên trong danh sách đi nước ngoài không tham gia các chuyến đi nước ngoài do Sagri tổ chức, 30/70 người không có thông tin trên hệ thống của Phòng Quản lý xuất nhập cảnh.

Thanh tra TP HCM xác định Sagri có dấu hiệu cấu kết với công ty du lịch lập hồ sơ chứng từ để hợp thức hóa vụ việc, hạch toán và quyết toán không đúng quy định pháp luật. Theo đó, Công ty CP Du lịch Thanh niên xung phong có hành vi lập khống hóa đơn đối với 6 hợp đồng, số tiền gần 5 tỷ đồng với Sagri; Công ty TNHH Thương mại dịch vụ lữ hành Hòa Bình quốc tế có hành vi lập khống hóa đơn đối với 4 hợp đồng, số tiền hơn 8,3 tỷ đồng với Sagri…

Ông Lê Tấn Hùng.

Những thương vụ làm thất thoát nghiêm trọng tài sản Nhà nước

Trong lĩnh vực liên kết, liên doanh, đầu tư, Sagri đã có những thương vụ làm ăn mờ ám, dẫn đến thất thoát tài sản Nhà nước rất lớn. Theo thông báo số 386/TB-KTTN thông báo kết quả kiểm toán, báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2017 của Sagri, KTNN đã chỉ ra ba vấn đề chính là cho thuê đất, hợp tác đầu tư chưa có ý kiến của cơ quan có thẩm quyền, đầu tư kinh doanh trên đất ngoài ngành. Theo đó, Sagri đã sử dụng sai hàng ngàn hecta đất thông qua việc góp vốn thành lập pháp nhân mới để hợp tác đầu tư trên các khu đất được giao quản lý không đúng với quy định của Thủ tướng.

Theo thông báo của KTNN, Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu nông lâm hải sản (công ty con, 100% vốn của Sagri) đã ký 10 hợp đồng góp vốn thành lập pháp nhân mới để hợp tác đầu tư trên 24 khu đất, tổng diện tích 1.900ha của Sagri quản lý. Tuy nhiên, Sagri lại bàn giao hầu hết các khu đất của Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu nông lâm hải sản cho các công ty khác; ngoài ra Sagri còn ký hợp đồng hợp tác giao đất cho các doanh nghiệp khác, đổi lại được hưởng lợi nhuận cố định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh trên các khu đất. Thực chất đây là hình thức Sagri cho thuê đất.

Những khu đất này, khi UBND TP HCM giao cho doanh nghiệp, đã khẳng định rõ là không được cho thuê, mượn, chuyển nhượng hay góp vốn dưới bất kỳ hình thức nào. Dù vậy, Sagri đã thực hiện bàn giao nhà đất hay góp vốn bằng quyền sử dụng đất các tài sản trên khi chưa có văn bản chấp thuận, đồng ý của UBND TP HCM, chưa có quyết định thu hồi đất, bàn giao đất của cơ quan quản lý Nhà nước.

Kết quả kiểm toán cũng chỉ rõ những hạn chế của Sagri về quản lý các khoản đầu tư tài chính. Tính đến thời điểm 31-12-2017, Sagri đã đầu tư vốn vào 25 doanh nghiệp với giá trị sổ kế toán là 1.038,9 tỷ đồng.

Năm 2017 có 9/25 doanh nghiệp có kết quả kinh doanh lỗ; 10 doanh nghiệp có kết quả kinh doanh lỗ lũy kế đến cuối năm 2017 tính ra khoảng 383 tỷ đồng. Tổng số dự phòng giảm giá đầu tư tài chính Sagri phải trích lập theo quy định là 102,7 tỷ đồng, tuy nhiên đơn vị này không thực hiện trích lập.

Trong những sai phạm, không hiệu quả khi đầu tư ngoài ngành, chủ yếu là lĩnh vực bất động sản, khu công nghiệp, khu dân cư, có thể kể đến việc Sagri chuyển nhượng toàn bộ dự án khu nhà ở Phước Long B (quận 9) 3,75 ha cho Tổng công ty Cổ phần PP.

Cơ quan điều tra khám xét, thu giữ nhiều hồ sơ tài liệu phục vụ công tác điều tra.

Theo kết luận của Thanh tra TP HCM, tháng 12-2017, Hội đồng thành viên Sagri thống nhất phê duyệt chuyển nhượng toàn bộ dự án này với giá hơn 168 tỷ đồng (tương đương hơn 10,5 triệu đồng/m²). Điều đáng nói, mức giá kể trên thấp hơn giá mà Tổng công ty CP PP huy động vốn từ khách hàng thời điểm năm 2013 (gần 14 triệu đồng/m²) và thấp hơn giá chuyển nhượng của dự án liền kề (khoảng 29 triệu đồng/m²).

Sagri sử dụng 3,75ha đất hợp tác khai thác dự án với giá trị vốn góp có tỷ lệ chỉ là 28%, trong khi Tổng công ty CP PP chiếm tỷ lệ lên tới 78%. Kết luận thanh tra xác định Sagri chuyển nhượng vốn góp là quyền sử dụng đất tại dự án đã hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật cho Tổng công ty CP PP nhưng không qua đấu giá để xác định giá trị thị trường.

Tương tự, sai phạm của Sagri tiếp tục xảy ra tại dự án Cụm công nghiệp Láng Le - Bàu Cò. Năm 2004, Sagri liên doanh với Công ty Hồng Lĩnh thực hiện dự án Láng Le - Bàu Cò có quy mô 89 ha với tổng mức đầu tư 683 tỷ đồng. Đến năm 2010, Sagri đã tự ý thay đổi đối tác từ Công ty Hồng Lĩnh sang Công ty CP PP mà không có văn bản chấp thuận của UBND TP HCM.

Đáng nói là khu đất trên UBND TP HCM giao cho Sagri đầu tư xây dựng hạ tầng cụm công nghiệp có nguồn gốc từ đất công, thuộc trường hợp phải đấu giá khi chuyển đổi chủ đầu tư. Việc chuyển đổi chủ đầu tư của Sagri được xác định là trái với quy định của Luật Đất đai.

Ngoài những sai phạm trên, Sagri còn có ký ít nhất 4 hợp đồng vay vốn với các ngân hàng bằng tiền ngoại tệ, tiền Việt Nam đồng với mục đích bổ sung nguồn vốn lưu động cho Tổng công ty (trong khi lúc đó ngân quỹ của Sagri vẫn còn dồi dào). Nhưng khi đã vay được vốn, Sagri lại mang đi gửi ở ngân hàng khác. Việc sử dụng vốn vay không đúng mục đích dẫn đến thất thoát 12 tỷ đồng, nguyên nhân là do chênh lệch tỷ giá ngoại tệ…

Cơ quan Thanh tra TP HCM, Kiểm toán Nhà nước và Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho rằng những sai phạm xảy ra tại Sagri là rất nghiêm trọng, gây thất thoát tiền, tài sản của Nhà nước. Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tiếp tục mở rộng điều tra.

Phú Lữ