Hàng loạt sai phạm của Vinashin/SBIC liên quan đến khoản tiền trên 6.000 tỷ đồng

Phó tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam vừa ký thông báo kết luận thanh tra việc quản lý, sử dụng đối với 2.200 tỷ đồng của Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) trả nợ cho Tập đoàn công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin/SBIC) và số tiền 4.100 tỷ đồng Chính phủ tạm ứng cho Vinashin/SBIC tái cơ cấu.

Theo đó, thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm của các cá nhân và tập thể Vinashin về việc sử dụng 2.200 tỷ đồng tiền tạm ứng từ PVN và việc quản lý, sử dụng nguồn vốn cấp tạm ứng 4.190 tỷ đồng từ Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp Trung ương.

Thanh tra Chính phủ kết luận về những sai phạm của Vinashin.

Nhiều khoản hỗ trợ không đảm bảo nguyên tắc

Thanh tra Chính phủ kết luận, việc Vinashin tạm ứng 4.190 tỷ đồng để hỗ trợ hoàn thiện các tàu không đúng như phương án trình, nhiều khoản hỗ trợ không đảm bảo nguyên tắc dẫn đến thiệt hại hơn so với không đầu tư.

Theo kết luận của TTCP, Vinashin đã nhận trên 2.200 tỷ đồng tạm ứng từ PVN nhưng không mở tài khoản để theo dõi đặc biệt mà sử dụng tài khoản chung mở tại Ngân hàng Oceanbank (theo dõi chung cho tất cả các nguồn thu khác); trên sổ sách kế toán tại Vinashin cùng không theo dõi riêng.

Việc thu, chi đối với số tiền này là không thực hiện đúng hướng dẫn của bộ tài chính; khó khăn cho việc kiểm tra, giám sát đối với nguồn 2.200 tỷ đồng.

Điển hình là việc Vinashin đã sử dụng 166,22 tỷ đồng từ nguồn 2.200 tỷ để chi hỗ trợ các đơn vị thi công hoàn thiện 19 tàu dự kiến bàn giao năm 2011 trong khi đã đề nghị, phê duyệt sử dụng nguồn 4.190 tỷ đồng cho thấy việc theo dõi, sử dụng các nguồn tiền của Vinashin là không chính xác.

Việc xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn vốn 2.200 tỷ đồng của Vinashin báo cáo Thủ tướng Chính phủ (tại Văn bản số 3323/CNT-TCKT) để hỗ trợ trả nợ cấp bách không sát với thực tế; có 4 khoản chi, số tiền 378,349 tỷ đồng dùng để trở nợ cấp bách nhưng không có trong Kế hoạch đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ; Vinashin chi mà không báo cáo Thủ tướng là không thực hiện đúng hướng dẫn của bộ Tài chính.

Vinashin chi 171,1 tỷ đồng hỗ trợ cho 2 Công ty nộp thuế (Công ty Hạ Long 167,654 tỷ đồng; Công ty Bến Kiền 3,515 tỷ đồng) nhưng trong thời gian chưa nộp thuế, 2 công ty này đã gửi ngân hàng thu lãi và Công ty Hạ Long sau khi hoàn thuế cũng không ngay cho Vinashin mà gửi ngân hàng thu lãi.

Hiện nay, Công ty Bến Kiền còn nợ 3,11 tỷ đồng tiền hỗ trợ nộp thuế. Qua đó cho thấy Vinashin chưa kịp thời kiểm tra, giám sát việc sử dụng, không đôn đốc các đơn vị thực hiện việc hoàn trả tiền hỗ trợ.

Lãnh đạo nhiều sai phạm

Ngày 30/6/2018 còn dư 1.748,957 tỷ đồng tại Oceanbank, khi Thủ tướng ban hành Quyết định số 12/QĐ-TTg thì SBIC không thu hồi được khoản tiền 1.050,4 tỷ đồng để nộp về bộ Tài chính. Có dấu hiệu cố ý làm trái, vi phạm nguyên tắc bảo toàn vốn.

Một số cá nhân của Vinashin đã chiếm đoạt khoản tiền của Oceanbank chi lãi suất ngoài hợp đồng, vi phạm pháp luật, hiện đang được cơ quan tố tụng xử lý. Trách nhiệm thuộc về các ông: Nguyễn Ngọc Sự- Chủ tịch HĐQT/HĐTV Vinashin; Trương Văn tuyến- Tổng giám đốc; Phạm Thanh Sơn- Phó tổng giám đốc; Trần Đức Chính- Trưởng ban Tài chính kế toán.

Vinashin có ký hợp đồng với các ngân hàng thương mại để thực hiện kiểm soát sử dụng nguồn vỗn hỗ trợ 4.190 tỷ đồng nhưng có nhiều nội dung không chặt chẽ, không cụ thể, làm giảm trách nhiệm của ngân hàng thương mại trong việ kiểm soát chi. Đồng thời, Vinashin/SBIC thực hiện việc điều chỉnh các hạng mục dự toán hoàn thiện tàu khi chưa có phê duyệt. .

Về việc hỗ trợ nộp thuế: Vinashin có phương án sử dụng nguồn 2.200 tỷ đồng để hỗ trợ các đơn vị nộp thuế, thực tế đã sử dụng 459,266 tỷ đồng từ nguồn 4.190 tỷ đồng là sử dụng sai nguồn. SBIC chưa kịp thời kiểm tra, giám sát để các đơn vị thành viên chậm nộp thuế và khi nhận được tiền hoàn thuế không chuyển trả ngay.

Đến thời điểm thanh tra, Vinashin/SBIC chưa thực hiện quyết toán việc sử dụng vốn cho các dự án hoàn thiện tàu như hướng dẫn tại Văn bản số 523/BTC-TCDN của bộ Tài chính.

Kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo SBIC nộp về Bộ Tài chính hơn 1.578 tỷ đồng

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo SBIC nộp về Bộ Tài chính hơn 1.578 tỷ đồng để hoàn trả 4.190 tỷ đồng từ Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp Trung ương.

Tập trung thu hồi các khoản tiền hỗ trợ từ nguồn 2.200 tỷ đồng, nguồn 4.190 tỷ và các nguồn khác từ các đơn vị thành viên, nộp về Bộ Tài chính để hoàn trả nguồn 4.190 tỷ đồng, trả các khoản nợ đến hạn, quá hạn của SBIC theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Trước mắt có phương án xử lý đối với các tàu đã hoàn thiện nhưng chưa bán, thanh lý được, trong đó có 4 tàu cá vỏ thép đang thu giữ để giảm thiểu thiệt hại, đôn đốc thu hồi nợ đối với các tàu cá vỏ thép còn lại, thực hiện quyết toán dự án FSO-5 và chỉ đạo các đơn vị quyết toán các dự án đóng tàu có sử dụng vốn hỗ trợ, đảm bảo theo đúng quy định. Xem xét, xử lý đối với 166,486 triệu đồng tiền trợ cấp cho người lao động tại Công ty Phà Rừng, Công ty Hạ Long, Công ty Bến Kiền.

PVN và SBIC phải khẩn trương xác định, đối chiếu công nợ liên quan đến việc chuyển giao doanh nghiệp/dự án; có biện pháp xử lý thanh toán nợ cho SBIC, xử lý các vướng mắc, tồn tại trong quá trình chuyển giao; hoàn thiện các thủ tục liên quan đến việc tiếp nhận tài sản từ Vinashin/SBIC theo đúng quy định của Nhà nước.

Đối với Bộ Giao thông Vận tải, chỉ đạo SBIC khẩn trương xây dựng phương án thu hồi nợ. Chủ trì đánh giá, tổng kết thưc hiện đề án tái cơ cấu SBIC, trong đó có việc xác định lại vốn điều lệ của SBIC, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo tái cơ cấu SBIC xem xét, xử lý trong quá trình tái cơ cấu SBIC.

Giao Bộ Tài chính xem xét, có phương án xử lý đối với các khoản tiền gửi ngân hàng mà SBIC và các đơn vị thành viên đã thu, đã sử dụng một phần, trong đó: lãi nguồn 4.190 tỷ đồng đã thu trên 1.021 tỷ đồng, đã sử dụng trên 150 tỷ đồng; lãi nguồn 2.200 tỷ đồng đã thu trên 436,6 tỷ đồng, đã sử dụng 114,6 tỷ đồng; lãi từ nguồn hỗ trợ nộp thuế các đơn vị thành viên đã thu 25 tỷ đồng.

Đồng thời, Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và các bộ ngành liên quan kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện nhiệm vụ của SBIC.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước khẩn trương phối hợp với Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan xem xét, đề xuất Thủ tướng xử lý đối với khoản tiền 1.738 tỷ đồng (đến 30/6/2018 là 1.748,9 tỷ đồng) của SBIC tại Ngân hàng Oceanbank theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và số tiền SBIC đang gửi tại các ngân hàng; kiểm tra việc ngân hàng BIDV Bắc Hà Nội cho Vinashin vay ngắn hạn thực hiện dự án FSO5 để xử lý theo quy định của pháp luật.

Ngọc Khánh