Hàng loạt công ty lâm nghiệp để mất đất, mất rừng, vi phạm nghĩa vụ tài chính

Nhà các hộ dân được dựng ngay trên đất lấn chiếm, xâm canh thuộc lâm phần Công ty Lâm nghiệp Buôn Ja Wầm quản lý.

Rừng mất, đất bị lấn chiếm
Theo những tài liệu mà PV thu thập được, Đoàn Thanh tra tỉnh Đắk Lắk đã làm việc với 8 công ty lâm nghiệp về việc quản lý, sử dụng đất đai. Kết quả thể hiện, cả 8 công ty trong diện thanh tra đều có những sai phạm như: Để mất đất, mất rừng và chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

Đất rừng của các công ty lâm nghiệp trong diện thanh tra bị chặt phá, lấn chiếm nghiêm trọng.

Kết luận Thanh tra của UBND tỉnh Đắk Lắk thể hiện, 8 công ty lâm nghiệp đã được UBND tỉnh này giao, cho thuê khoảng 70.000 ha đất, rừng để quản lý, sử dụng. Thế nhưng, tại thời điểm thanh tra, cả 8 công ty đều để mất đất, mất rừng với tổng diện tích khoảng 8.000 ha.

Điển hình, vào năm 2009, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Rừng Xanh được UBND tỉnh Đắk Lắk giao và cho thuê gần 14.000 ha đất, rừng trên địa bàn xã Ea Rốk và xã Cư Kbang. Thế nhưng, từ năm 2012 đến tháng 10/2016, công ty này đã để người dân lấn chiếm hơn 2.000 ha đất (trong đó có hơn 1,6 ha rừng tự nhiên) để trồng cây ngắn ngày và 150 ha trồng cây điều nhưng chưa được xử lý dứt điểm.
Tương tự, Công ty Lâm nghiệp Buôn Wing được UBND tỉnh Đắk Lắk cho thuê hơn 3.000 ha đất. Tuy nhiên, tính đến tháng 10/2016, có hơn 275 ha diện tích rừng tự nhiên, đất rừng do công ty quản lý đã bị người dân lấn chiếm trái phép để trồng cây dài ngày và ngắn ngày.
Một trường hợp khác là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea Wy (Cty Lâm nghiệp Ea Wy), tại thời điểm thanh tra, công ty này đang quản lý, sử dụng gần 11.000 ha đất, rừng. Thế nhưng, công ty đã quản lý không tốt, để cho người dân lấn chiếm, xâm canh và sử dụng trái phép hơn 909 ha đất rừng tự nhiên (từ năm 2008 đến năm 2012).
Trước năm 2008, do không tổ chức công tác bàn giao, nhận rừng và đất rừng tại thực địa, dẫn đến không phát hiện và xác định được cụ thể diện tích (khoảng 1.020.73ha) đất rừng tự nhiên bị xâm canh và sử dụng trái phép.
Ngoài ra, trên lâm phần do công ty quản lý còn để xảy ra nhiều vụ phá rừng nhưng không bắt được quả tang, gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý của lực lượng chức năng.
Ngoài việc để mất rừng, đất rừng, các công ty lâm nghiệp còn để xảy ra tình trạng người dân tự ý mua bán đất lâm nghiệp trái pháp luật trên lâm phần quản lý. Đơn cử, tại lâm phần của Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Buôn Ja Wầm (Cty Lâm nghiệp Buôn Ja Wầm) quản lý, có 29 hộ dân tự ý mua bán đất lâm nghiệp với diện tích 70 ha. Kết luận thanh tra của tỉnh Đắk Lắk còn thể hiện, có khoảng 358 ha diện tích đất lâm nghiệp của Cty Lâm nghiệp Buôn Ja Wầm bị người dân lấn chiếm để làm nương rẫy, trồng hoa màu.
Hàng loạt công ty chưa ký hợp đồng thuê đất
Tại thời điểm thanh tra, có một số công ty lâm nghiệp còn chưa đóng tiền thuê đất, chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước. Trong đó, Cty Lâm nghiệp Buôn Ja Wầm cũng chưa ký hợp đồng thuê đất, thuê rừng để có cơ sở thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.
Còn Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’leo chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với diện tích 11.655,73ha nông nghiệp được UBND tỉnh cho thuê từ năm 2009 đến nay. Do giữa công ty với Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk chưa ký hợp đồng thuê đất nên chưa xác định được số tiền mà Công ty phải nộp ngân sách Nhà nước theo quy định.
Tương tự, Cty Lâm nghiệp Ea Wy cũng chưa ký hợp đồng với Sở TN&MT, chưa thực hiện trả tiền thuê đất đối với diện tích 105.057,295m2 đất nông nghiệp được UBND tỉnh cho thuê. Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’Mơ chưa thực hiện ký hợp đồng với Sở TN&MT đối với hơn 17.600 ha diện tích đất rừng nên chưa xác định được số tiền phải nộp ngân sách Nhà nước. Cty Lâm nghiệp Ya Lốp chưa ký hợp đồng thuê đất đối với hơn 7.000 ha diện tích đất rừng sản xuất được UBND tỉnh cho thuê..
Đối với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Thuần Mẫn, từ năm 2013 đến thời điểm thanh tra, công ty này còn nợ tiền thuê đất đối với diện tích được Nhà nước cho thuê làm trụ sở chính và đất mặt nước chuyên dùng tại thị trấn Ea Đrăng, huyện Ea H’leo.
Bên cạnh đó, hóa đơn giá trị gia tăng của công ty này đã bị Chi cục Thuế huyện Ea H'leo phong tỏa từ năm 2016 đến thời điểm thanh tra. Ngoài ra, đối với diện tích hơn 49.000m2 đất nông nghiệp được Nhà nước cho thuê từ năm 2009, do chưa thống nhất được đơn giá thuê đất nên công ty cũng chưa ký hợp đồng với Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk.
Trường hợp khác là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’Mơ, cũng chưa ký hợp đồng thuê đất hơn 17.000 ha diện tích đất rừng. Còn Cty Lâm nghiệp Buôn Wing còn nợ gần 300 triệu đồng tiền thuê đất từ thời điểm đầu năm 2011 đến cuối năm 2015.

Nguyễn Chính-Lê Ấn