Hạn hán, xâm nhập mặn nguy cơ lan rộng đến Trung Bộ

Một cánh đồng bị ảnh hưởng do hạn mặn.

Trong mùa mưa lũ 2019 các đợt mưa lớn xuất hiện ít, tổng thời gian mưa ngắn, lũ phổ biến ở mức vừa và nhỏ. Tổng lượng dòng chảy trên các lưu vực trên toàn quốc nói chung và khu vực Trung Bộ nói riêng ở mức thấp và thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm.

Hiện lưu lượng dòng chảy trên các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 40-80%, một số sông thiếu hụt trên 80% như trên sông Cả (Nghệ An) tại Yên Thượng, sông Ba (Phú Yên) tại Củng Sơn.

Dung tích các hồ thủy lợi từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên - Huế thiếu hụt từ 10-30% so với dung tích thiết kế; các hồ từ Đà Nẵng đến Bình Thuận thiếu hụt từ 11-47% so với dung tích thiết kế; các hồ ở khu vực Tây Nguyên thiếu hụt từ 2-10% so với dung tích thiết kế.

Các hồ thủy điện vừa và lớn khu vực Bắc Trung Bộ thiếu hụt từ 17-25% so với dung tích thiết kế; các hồ Trung Trung Bộ thiếu hụt từ 10-66% so với dung tích thiết kế.

Các hồ Nam Trung Bộ thiếu hụt 12-55% so với dung tích thiết kế; các hồ ở Tây Nguyên thiếu hụt từ 10-25% so với dung tích thiết kế.

Ông Long nhấn mạnh: Hiện tượng ENSO (chỉ cả 2 hai hiện tượng El Nino và La Nina) trong những tháng nửa đầu 2020 ở trạng thái trung tính, nhưng nghiêng về pha nóng và vẫn có khả năng duy trì trạng thái này trong những tháng tiếp theo của nửa cuối năm 2020.

Nhiệt độ trung bình trên phạm vi cả nước có khả năng cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ phổ biến từ 0,5-1,5 độ C.

Tổng lượng mưa trong các tháng tiếp theo của mùa khô 2020 trên toàn quốc nói chung và khu vực Trung Bộ nói riêng phổ biến đều ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, thậm chí nhiều khu vực thiếu hụt rất nhiều.

Nguồn nước trên các sông suối khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên tiếp tục suy giảm và thiếu hụt so với trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 35-70%, một số sông thiếu hụt trên 80%.

“Nguy cơ cao xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước ở khu vực Trung Bộ trong các tháng tiếp theo của mùa khô năm 2020. Cùng với đó là tình trạng xâm nhập mặn vào các cửa sông ở khu vực này sẽ diễn ra sớm hơn và xâm nhập sâu hơn. Cụ thể, từ tháng 3-5/2020, tình trạng khô hạn thiếu nước có khả năng xảy ra tại các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Thuận, Bình Thuận, khu vực Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ”, ông Long nói.

Cũng theo ông Long, từ tháng 6-8/2020, tình trạng khô hạn do thiếu nước, xâm nhập mặn có khả năng lan rộng tại các tỉnh ven biển Trung Bộ và diễn ra gay gắt hơn mùa khô năm 2019.

* Liên quan lĩnh vực, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cho biết đã nhận được văn bản của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về việc vận hành các hồ chứa thủy điện trong mùa khô đầu năm 2020.

Sau khi nghiên cứu kiến nghị của EVN và trên cơ sở hiện trạng nguồn nước các hồ chứa, diễn biến khí tượng, thủy văn, số liệu vận hành các hồ chứa, Bộ TN&MT thấy rằng việc xem xét điều chỉnh giảm lưu lượng xả các tháng đầu mùa cạn để dự trữ nước phục vụ cho các tháng cao điểm vào mùa khô 2020 là cần thiết.

Tuy nhiên, để bảo đảm việc điều chỉnh lưu lượng các hồ chứa không ảnh hưởng việc khai thác, sử dụng nước của các địa phương phía hạ du và phù hợp với hiện trạng nguồn nước các hồ chứa cùng diễn biến dòng chảy trên các lưu vực sông, Bộ đã có ý kiến cụ thể đối với phương án kiến nghị vận hành xả nước các hồ chứa các tháng đầu 2020 của EVN.

Theo đó, với hồ Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang (trên lưu vực sông Hồng) và Sê San 4A (trên lưu vực sông Sê San), Bộ thống nhất với đề xuất của EVN về việc điều chỉnh chế độ vận hành của các hồ Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang. Đề nghị EVN chỉ đạo các chủ hồ chứa, đặc biệt là hồ Hòa Bình phải phối hợp chặt chẽ Công ty CP Nước sạch Sông Đà, bảo đảm việc lấy nước của Nhà máy nước sông Đà phù hợp với lịch vận hành xả nước của hồ Hòa Bình và lấy đủ lượng nước từ sông Đà để bảo đảm cấp nước an toàn cho dân.

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các địa phương phía hạ du để bảo đảm việc vận hành các hồ chứa không ảnh hưởng đến việc khai thác, sử dụng nước, các hoạt động sản xuất và an toàn của nhân dân phía hạ du các hồ chứa trên.

Với các hồ Hủa Na, Cửa Đạt (trên lưu vực sông Mã), hồ Bản Vẽ (trên lưu vực sông Cả) và các hồ A Vương, Sông Bung 4, Sông Bung 4A và ĐăkMi 4 (trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn), Bộ đề nghị EVN và các chủ hồ phối hợp với các địa phương để thống nhất phương án vận hành xả nước từng hồ chứa, bảo đảm cấp nước an toàn cho nhân dân phía hạ du.

T.Ký