Hạn chế bệnh không lây nhiễm - Cần kết hợp nhiều giải pháp

Kiểm tra bệnh lý về tim mạch cho người dân đến khám tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Bệnh không lây nhiễm thường là các bệnh mạn tính, bao gồm những bệnh không có khả năng lây truyền, có thời gian bị bệnh dài và tiến triển chậm, như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch (nhồi máu cơ tim, đột quỵ...), các thể ung thư, bệnh hô hấp mạn tính (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản)... Bệnh tạo ra gánh nặng bệnh tật nặng nề do tỷ lệ tàn phế và chết yểu cao. Nguy cơ mắc bệnh chủ yếu do lối sống có hại cho sức khỏe và các yếu tố môi trường không thuận lợi.

Tại các bệnh viện, trung tâm y tế trong tỉnh, số người bị các bệnh tim mạch, tiểu đường ngày càng tăng về số lượng và có chiều hướng trẻ hóa. Cụ thể, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh hiện đang quản lý, điều trị ngoại trú cho khoảng 2.100 bệnh nhân tiểu đường. Mỗi ngày, nơi đây có khoảng 100 bệnh nhân điều trị các bệnh tim mạch. Còn ở Bệnh viện Bãi Cháy, mỗi ngày điều trị cho 20- 25 bệnh nhân bị ung thư các loại... Tuy nhiên, số lượng mắc các bệnh không lây nhiễm hiện đang điều trị tại các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn tỉnh chỉ là số nhỏ so với lượng người mắc bệnh trong cộng đồng.

Xạ trị cho bệnh nhân ung thư tại Bệnh viện Bãi Cháy. Ảnh: Nguyễn Hoa

Qua việc thực hiện khám sàng lọc các bệnh không lây nhiễm được CDC Quảng Ninh thực hiện từ năm 2019 đến hết tháng 6/2020 cho thấy, trong tổng số 2.900 người trên 40 tuổi ở một số xã của huyện Hải Hà, Bình Liêu, Tiên Yên, Đầm Hà được khám sàng lọc thì 806 người bị tăng huyết áp, chiếm tới 27,79%. Còn trong số 2.178 người từ 45-69 tuổi được khám sàng lọc đái tháo đường tại một số xã của huyện Hải Hà, Tiên Yên, Đầm Hà thì 303 người mắc bệnh, hơn 1.000 người ở ngưỡng tiền đái tháo đường và khoảng 478 người có yếu tố nguy cơ. Trong 6 tháng năm 2020, CDC Quảng Ninh khám sàng lọc cho 400 phụ nữ từ 35-55 tuổi tại một số xã của huyện Tiên Yên, Đầm Hà, qua đó phát hiện 52 người có u nang, 20 người có u xơ...

Điều đáng nói là phần lớn người bệnh không biết mình bị mắc những bệnh này để đến các cơ sở y tế điều trị sớm; chỉ khi bệnh chuyển giai đoạn muộn, mới phát hiện và đi điều trị. Điều này gây khó khăn cho công tác điều trị cũng như bệnh nhân rất khó phục hồi. Ở Việt Nam, theo báo cáo của Bộ Y tế, các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Cứ 10 trường hợp tử vong thì có 7 người chết do các bệnh không lây nhiễm.

Để giúp người dân kịp thời phát hiện bệnh không lây nhiễm, nhiều năm qua, ngành Y tế đã triển khai chương trình phòng, chống bệnh không lây nhiễm bằng việc tổ chức các đợt khám sàng lọc ở các xã trên địa bàn, trong đó tập trung vào một số xã miền núi, biên giới, hải đảo - nơi bà con chưa quan tâm đến khám sức khỏe định kỳ; tổ chức quản lý, điều trị cho người mắc các bệnh không lây nhiễm. Cùng với đó, Sở Y tế cũng chỉ đạo các bệnh viện tăng cường hoạt động khám bệnh lưu động để giúp người dân kịp thời phát hiện bệnh, đồng thời thông qua đó tuyên truyền người dân biện pháp để phòng bệnh.

Chuẩn bị lấy mẫu máu xét nghiệm đái tháo đường cho bệnh nhân tại Khoa Nội tiết, Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn cũng áp dụng nhiều kỹ thuật mới, hiện đại để điều trị các bệnh không lây nhiễm, hình thành các trung tâm điều trị chuyên sâu, như: Trung tâm Ung bướu tại Bệnh viện Bãi Cháy, Trung tâm tim mạch tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh...

Về phía CDC Quảng Ninh, ngoài các hoạt động khám sàng lọc như đã nói trên, đơn vị cũng triển khai mô hình điểm khám sàng lọc, quản lý bệnh tăng huyết áp tại xã Sông Khoai (TX Quảng Yên), trong đó có đào tạo, tập huấn, hướng dẫn cho cán bộ y tế thôn đến các hộ gia đình đo huyết áp, tư vấn chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, phòng chống bệnh không lây nhiễm. Từ năm 2019 đến nay, CDC Quảng Ninh tiến hành tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn cho 396 cán bộ tham gia các hoạt động phòng chống bệnh không lây nhiễm, như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư... của 12/13 huyện, thị xã, thành phố; phối hợp cùng Bệnh viện Đa khoa Bãi Cháy tổ chức tập huấn dự án phòng chống ung thư tại huyện Tiên Yên cho 30 học viên. Đồng thời, tiến hành giám sát hoạt động phòng chống bệnh không lây nhiễm tại một số địa phương, giám sát định tính muối và gia vị mặn có I-ốt ở các hộ gia đình tại 55 xã/phường của 13 huyện, thị. Trong tổng số 825 mẫu muối tại một số hộ gia đình thì có 576 mẫu đạt.

Theo chương trình giám sát của ngành Y tế cho thấy, các bệnh không lây nhiễm phổ biến có chung 4 yếu tố nguy cơ, là: Hút thuốc lá (hoặc thuốc lào), thiếu vận động thể lực, lạm dụng rượu, bia và chế độ ăn không hợp lý. Bởi vậy, để phòng bệnh, người dân cần hạn chế những yếu tố nguy cơ nói trên. Đồng thời kết hợp thêm nhiều giải pháp như đẩy mạnh thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân; tăng cường năng lực của hệ thống y tế cơ sở, nhất là tuyến xã để giúp người dân kịp thời phát hiện bệnh không lây nhiễm, từ đó được điều trị, tư vấn kịp thời.

Thu Nguyệt