Hai quyết định cần phải xem xét lại

1. Ngày 24 tháng 11 năm 2018, Văn phòng Chính phủ đã có công văn số 11482/ VPCP – NN, gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, với nội dung:

“Về Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại văn bản số 7627/BC-BNN-XD về tình hình chuẩn bị đầu tư xây dựng Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé giai đoạn 1, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc có ý kiến như sau:

“Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức nghiên cứu triển khai Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé đảm bảo chặt chẽ, khoa học, tuân thủ pháp luật hiện hành về quản lý đầu tư, xây dựng và bảo vệ môi trường và Nghị Quyết số 120 ngày 17 tháng 11 năm 2017 của Chính phủ về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khi hậu.

Văn phòng Chính phủ thông báo để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan liên quan biết, thực hiện”

Ngày 18.12.2018, Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé giai đoạn 1, tại công văn số 3805/QĐ-BTNMT.

Ngày 25.12.2018, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chính thức ký quyết định 5078/QĐ-BNN-XD về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình Hệ thống thủy lợi Cái Lớn- Cái Bé giai đoạn 1, sử dụng 3300 tỷ đồng từ vốn trái phiếu Chính phủ do Bộ NNvPTNT quản lý, và 9,5 tỷ đồng từ vốn ngân sách Nhà nước tập trung.

GS.TSKH Nguyễn Ngọc Trân

2. Có hai điểm hết sức quan trọng cần chú ý:

(1) Ý kiến của Thủ tướng Chính phủ nói rõ “Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé”, không có cụm từ “giai đoạn 1”.

(2) Quyết định số 3805/QĐ-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Quyết định số 5078/QĐ-BNN-XD của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đều được ban hành sau ngày ban hành công văn của Văn phòng Chính phủ, truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Hai quyết định này đều liên quan đến Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé, giai đoạn 1.

Như vậy hai quyết định này chưa tuân thủ sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 11482/ VPCP – NN, vẫn giữ giai đoạn 1 cho dự án.

3. Tại sao không thể phân Dự án thành nhiều giai đoạn và chỉ duyệt giai đoạn 1?

Ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng rất chính xác. Trong bài phản biện đã trình bày tại cuộc hội thảo khoa học về Dự án tại Rạch Giá (1), tôi đã nêu bốn lý do để không thể phê duyệ̣t Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé giai đoạn 1, trong đó có lý do thứ 3:

Lý do 3. “7 vấn đề lưu ý ở giai đoạn sau” trong QĐ 489 (2), quyết định thành bại của Dự án. Trong khi chưa làm rõ mà đã triển khai giai đoạn 1, bắt tay xây dựng các cống sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường về môi trường, về sản xuất và đời sống của người dân và về ngân sách nhà nước trong khi nợ công đã rất cao.

>> Phê duyệt một ĐTM và trách nhiệm giải trình

Sau 16 tháng (kể từ ngày có QĐ 489/TTg), giai đoạn 1 và “giai đoạn sau” vẫn còn là một cái bóng mờ mờ ảo ảo. Khi nào xong giai đoạn 1? Kết quả của giai đoan 1 cụ thể là gì? Báo cáo nghiên cứu khả thi tóm tắt viết: “Khi công trình hoàn thành” (trang 47, dòng 12 từ dưới đếm lên). Khi đó là khi nào? Còn phải đầu tư những công trình nào nữa, ở đâu, lúc nào, bao nhiêu thì mới gọi là đầu tư hoàn chỉnh, đồng bộ, công trình hoàn thành?

Không thể phê duyệt “khống” về nội dung như vậy. Phải làm rõ để nếu sau này hiệu quả của dự án không như báo cáo thì biết tại sao và từ đâu, trách nhiệm thuộc về khâu nào, và về ai.

4. Vì những lý do đã phân tích trên đây, xin kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ:

(1) Yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện đúng ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong văn bản 11482/VPCP-NN, xem xét rút lại Quyết định số 3805/QĐ-BTNMT và Quyết định số 5078/QĐ-BNN-XD;

(2) Trước mắt Chủ đầu tư Dự án dừng mọi chi tiêu nhằm triển khai xây dựng công trình, chờ quyết định về hai văn bản trên.

Chú thích:

1. Nguyễn Ngọc Trân, Dự án Cái Lớn – Cái Bé: Lý do không thể phê duyệt, http://baodatviet.vn/dien-dan-tri-thuc/du-an-cai-lon-cai-be-ly-do-khong-the-phe-duyet-3365429/

2. Quyết định 489/QĐ-TTg ngày 14.7.2017, phê duyệt chủ trương đầu tư do một Phó Thủ tướng ký.

GS.TSKH Nguyễn Ngọc Trân
Đại biểu Quốc hội khóa IX, X, XI