Hải quân Mỹ buộc phải tiết lộ lý do tàu ngầm hạt nhân chìm

Tàu Thresher của hải quân Mỹ

USS Thresher là chiếc đầu tiên trong lớp Thresher, một loại tàu ngầm tấn công nhanh, lặn sâu mới. Tàu ngầm lớp Thresher sử dụng thân tàu được thiết kế hợp lý để di chuyển nhanh dưới nước. Với thiết kế thân tàu giống ngư lôi, trang bị lò phản ứng hạt nhân S5W, lớp Thresher có thể chạy với tốc độ 30 hải lý dưới nước, ngược lại với các tàu ngầm thời Thế chiến II được thiết kế để dành phần lớn thời gian trên bề mặt.

Tàu ngầm dài 85m, rộng 9,5m và mang theo ngư lôi dẫn đường Mk.37 để sử dụng chống các mục tiêu trên và và dưới mặt nước, ngư lôi chống ngầm SUBROC và thủy lôi.

Vào ngày 9/4/1963, tàu Thresher ở vị trí cách 220 dặm về phía đông của mũi Cod, bang Massachusetts (Mỹ), tiến hành kiểm tra lặn. Đây là tàu ngầm đầu tiên sử dụng hợp kim thép HY-80 mới, và Hải quân Mỹ rất mong muốn xác định thiết kế mới có thể lặn sâu đến mức nào.

Lúc 9h13 sáng, trong khi ở độ sâu 430m, tàu ngầm thông báo cho tàu cứu hộ tàu ngầm USS Skylark, chờ ở trên: “Có khó khăn nhỏ. Mũi tàu đang hướng lên. Đang cố gắng để bơm đầy khí (khoang dằn). Sẽ thông báo cho các bạn”.

Nhưng Thresher không bao giờ nổi lên, và Hải quân Mỹ sau đó đã tìm thấy sáu mảnh tàu dưới đáy Đại Tây Dương. Tất cả 129 thủy thủ trên tàu đã thiệt mạng. Mọi người đã đưa ra nhiều giả thuyết về nguyên nhân, bao gồm mối hàn bị lỗi trong các thử nghiệm, hệ thống điện của tàu bị đoản mạch.

Đại úy Jim Bryant, một sĩ quan tàu ngầm của Hải quân Mỹ đã nghỉ hưu, muốn xem bản báo cáo 1.700 trang của Hải quân Mỹ về vụ chìm tàu Thresher, nhưng bị từ chối. Vì vậy, Bryant, theo tờ Stars and Stripes, đã kiện Hải quân Mỹ, và tháng trước, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh cho hải quân Mỹ phát hành báo cáo 300 trang.

Lực lượng tàu ngầm của Hải quân Mỹ và nhất là lực lượng tàu ngầm, nổi tiếng là kín tiếng.

Hải quân Mỹ đầu tiên cho biết họ sẽ phát hành báo cáo Thresher vào năm 1998, nhưng chỉ phát hành 19 trên 1.700 trang, tuyên bố rằng việc giữ nó dạng mật là để bảo vệ các thủy thủ tàu ngầm đang phục vụ. Nhưng vụ tai nạn xảy ra trong khi tàu thực hiện các bài lặn bình thường. Hơn 50 năm đã trôi qua kể từ khi chìm, và công nghệ tàu ngầm lúc đó đã lỗi thời. Vậy vì sao vẫn giấu?

Có một thực tế, là mất tàu Thresher dẫn đến một sự thay đổi. Sau vụ chìm tàu, Hải quân Mỹ đã lập ra SUBSAFE, một chương trình đảm bảo hoạt động an toàn của tàu ngầm. SUBSAFE giám sát việc thiết kế và xây dựng tàu ngầm mới để đảm bảo tàu có thể kín nước và sống sót sau các tai nạn trên biển. (Hải quân Mỹ đã mất một tàu ngầm khác, USS Scorpion, vào năm 1968, nhưng nó không được chế tạo theo tiêu chuẩn SUBSAFE.)

Năm 2005, tàu ngầm tấn công USS San Francisco va chạm với một ngọn núi dưới biển khi đang chạy với tốc độ 30 dặm/giờ và vẫn có thể lết tới Guam để sửa chữa. Văn hóa an toàn được sinh ra bởi SUBSAFE và gián tiếp là Thresher, được ghi nhận để đảm bảo sự sống sót của tàu San Francisco.

Hải quân Mỹ sẽ bắt đầu phát hành báo cáo Thresher theo từng phân đoạn vào ngày 15/5 và sẽ tiếp tục cho đến ngày 15/10.

Anh Minh