Hai Bà Trưng - Hà Nội: Tòa sơ thẩm thụ lý vụ án có vi phạm thủ tục tố tụng?

Cạn nước mắt xin cấp sổ đỏ

Như Báo TN&MT đã đưa tin về đơn kêu cứu của bà Đặng Thị Gái, (SN 1943), trú tại 119 Bà Triệu - Nguyễn Du - Hai Bà Trưng (Hà Nội) về việc gia đình bà nhiều năm làm đơn đề nghị chính quyền quận Hai Bà Trương cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng đến này vẫn chưa thành.

Tại đơn thư, bà Gái cho biết, vào năm 1954, bố mẹ bà Gái là ông bà Đặng Văn Mộc và Triệu Thị Xe, Triệu Thị Doãn cùng 2 con là Đặng Thị Gái và Đặng Văn Phan từ quê lên Hà Nội sinh sống và thuê căn nhà 119 Bà Triệu của bà Nguyễn Thị Triệu.

Đến năm 1960, ông Mộc qua đời, sau đó đến năm 1962, bà Triệu làm đơn giao đất cho Nhà nước quản lý. Năm 1963, Sở quản lý nhà đất đồng ý giao khu đất cho bà Triệu Thị Xe sử dụng. Đồng thời, nhà cửa dột nát xuống cấp, bà Xe đã làm đơn xin phép thành phố cho xây dựng và được Sở Xây dựng cấp phép.

Các hồ sơ liên quan được chứng nhận quyền sử dụng đất tại số nhà 119 Bà Triệu là hợp pháp và rõ ràng nhưng do không được cơ quan quản lý Nhà nước xử lý dứt điểm nên nhiều năm trời trôi qua, công dân vẫn phải mòn mỏi chờ đợi.

Vào ngày 16/06/1983, bà Xe và bà Doãn cùng viết di chúc để lại toàn bộ tài sản nhà đất 119 Bà Triệu cho bà Đặng Thị Gái thừa kế. Bản di chúc đã được UBND phường Nguyễn Du xác nhận.

Hơn 30 năm sau, ngày 13/01/2014, UBND phường Nguyễn Du đã có Tờ trình do bà Trần Thị Tuyết Lan - Chủ tịch UBND phường ký đề nghị xem xét, giải quyết cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho bà Đặng Thị Gái.

Cùng thời điểm này, UBND quận Hai Bà Trưng lại nhận được đơn của bà Đặng Thị Bình (trú tại số 7 Trần Quốc Toản), ông Đặng Văn Tiến (trú tại 133 Tam Trinh), bà Đặng Thị Thái (trú tại 44 Phố Huế), bà Đặng Thị Lý (trú tại phòng 10B1 tập thể Nguyễn Công Trứ) cùng đề nghị UBND quận Hai Bà Trưng dừng cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho bà Đặng Thị Gái với diện tích đất tại 119 Bà Triệu với lý do những người này cũng đòi quyền thừa kế của ông Đặng Văn Mộc vì cũng là cháu của ông Mộc.

Ngày 26/08/2014, UBND quận Hai Bà Trưng đã ra Thông báo số 819/UBND-TN&MT gửi những người khiếu nại cho biết UBND quận đã giao Phòng TN&MT quận chủ trì, phối hợp với UBND phường Nguyễn Du làm việc với các bên có liên quan để làm rõ nội dung, chứng cứ pháp lý liên quan đến đơn kiến nghị về quyền thừa kế tài sản nhà đất 119 Bà Triệu.

Bao giờ thửa đất 119 Bà Triệu mới chính thức thuộc về bà Đặng Thị Gái?

Thông báo nêu rõ, theo giấy tờ, tài liệu pháp lý về sử dụng đất kèm theo hồ sơ cấp Giấy chứng nhận cho bà Đặng Thị Gái do UBND phường Nguyễn Du lập và trình thì nhà đất tại số 119 phố Bà Triệu thuộc sở hữu của bà Nguyễn Thị Triệu. Trước năm 1960, ông Đặng Văn Mộc và hai bà Triệu Thị Xe và Triệu Thị Doãn sử dụng là do thuê của bà Triệu. Năm 1960, ông Mộc chết thì bà Doãn và bà Xe tiếp tục sử dụng.

Trên cơ sở đó, UBND phường Nguyễn Du xác nhận tính pháp lý nhà đất số 119 Bà Triệu thuộc quyền sở hữu của bà Đặng Thị Gái.

Liên quan đến việc giải quyết đơn thư những người trên, ngày 13/01/2014, UBND phường Nguyễn Du đã ban hành văn bản trả lời: "Căn cứ tài liệu do Sở Tài nguyên và Môi trường, tài liệu do hai bên cung cấp hiện nay không có tài liệu nào xác định ông Đặng Văn Mộc có quyền quản lý và sở hữu nhà đất tại số 119 phố Bà Triệu" nhưng những người này vẫn tiếp tục khiếu nại.

Cuối cùng, cho rằng việc tranh chấp quyền thừa kế ngôi nhà 119 Bà Triệu chưa được giải quyết, ngày 30/12/2014, UBND quận Hai Bà Trưng lại ra Quyết định số 4575/QĐ-UBND do ông Lâm Tuấn Anh - Phó Chủ tịch UBND quận ký tạm dừng việc xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất cho bà Đặng Thị Gái tại nhà 119 Bà Triệu.

Đáng chú ý, sự việc bất thường này sau đó bị Thanh tra TP. Hà Nội “tuýt còi” khiến ông Lâm Anh Tuấn tiếp tục ký Công văn số 1056/UBND-VP của UBND quận Hai Bà Trưng gửi Thanh tra quận Hai Bà Trưng; Phòng Tài nguyên và môi trường; Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội chi nhánh Hai Bà Trưng; UBND phường Nguyễn Du, ngoài nội dung yêu cầu tiếp tục quá trình cấp sổ đỏ cho nhà 119 Bà Triệu còn quyết liệt chỉ đạo: “Kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với tập thể và cá nhân có liên quan trong việc tham mưu cho UBND quận Hai Bà Trưng ban hành Quyết định số 4575/QĐ-UBND ngày 30/12/2014”.

Có vi phạm tố tụng?

Những tưởng sự việc cuối cùng đã được giải quyết, gia đình bà Gái sẽ được cầm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau nhiều năm đôn đáo qua lại với hàng loạt cơ quan chức năng quận Hai Bà Trưng. Tuy nhiên, một bất ngờ nữa lại xảy ra với bà Gái.

Theo đó, vào ngày 02/01/2018, TAND quận Hai Bà Trưng bất ngờ ra Thông báo thụ lý vụ án giữa nguyên đơn là bà Đặng Thị Lý (SN 1963) với bị đơn là bà Đặng Thị Gái.

Cụ thể, nguyên đơn khởi kiện yêu cầu TAND quận Hai Bà Trưng buộc bà Gái phải trả lại tài sản nhà đất tại số 119 Bà Triệu. Quyết định thụ lý do bà Đỗ Thị Hồng Hạnh, thẩm phán ký ban hành.

TAND quận Hai Bà Trưng ra Thông báo Thụ lý vụ án số 52/TB-TLVA do Thẩm phán Lê Thị Mỹ Lanh ký.

Sau đó, ngày 28/03/2018, TAND quận Hai Bà Trưng lại ra Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự có nội dung: “Ngày 28/03, TAND quận Hai Bà Trưng nhận được Đơn đề nghị rút đơn khởi kiện của bà Đặng Thị Lý về việc khởi kiện đối với bà Đặng Thị Gái. Từ đó, bà Đỗ Thị Hồng Hạnh, thẩm phán đã ký quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự nêu trên”.

Tuy nhiên, đến ngày 11/04/2018, TAND quận Hai Bà Trưng lại tiếp tục ra Thông báo Thụ lý vụ án số 52/TB-TLVA do Thẩm phán Lê Thị Mỹ Lanh ký giữa nguyên đơn là bà Đặng Thị Thành (SN 1949), bà Đặng Thị Bình (SN 1954) và bị đơn vụ án lại là bà Đặng Thị Gái. Trong khi đó, bà Đặng Thị Lý đã trở thành người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan trong vụ án mới được thụ lý này.

Thông báo có nội dung, TAND quận Hai Bà Trưng đã thụ lý vụ án dân sự về việc chia thừa kế, chia tài sản chung đối với di dản thừa kế của vợ chồng cụ Đặng Văn Mộc, ông Đặng Văn Bắc là nhà đất tại số 119 bà Triệu.

Việc TAND quận Hai Bà Trưng tiếp tục ra quyết định thụ lý vụ kiện khiến bà Đặng Thị Gái đến nay vẫn chưa thể làm thủ tục cấp sổ đỏ dù tuổi đã "xế chiều" khiến gia đình bà vô cùng bức xúc. Chia sẻ với PV, bà Đặng Thị Gái cho biết: “Tất cả các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương đều khẳng định nhà đất 119 bà Triệu không hề liên quan đến quyền sở hữu của ông Đặng Văn Mộc”.

“Đây là khối tài sản hợp của mẹ tôi di chúc cho tôi. Suốt bao nhiêu năm rồi, tôi cùng con cháu đi làm thủ tục xin cấp sổ đỏ mà không hiểu họ căn cứ vào điều gì để hành hạ tôi đến vậy. Giờ tôi chẳng còn sống được bao lâu nữa, không biết đến lúc chết có chạm tay được vào cuốn sổ đỏ hay không”, bà Gái nói thêm.

Phải chăng Tòa án nhân dân quận Hai Bà Trưng thụ lý vụ án để cố tình không giải quyết?

Nhận định về tính chất pháp lý của sự việc trên, Luật sư Vi Văn Diện - Giám đốc Công ty luật Thiên Minh (Đoàn luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, TAND quận Hai Bà Trưng ra Thông báo thụ lý vụ án giữa nguyên đơn là bà Đặng Thị Lý với bị đơn là bà Đặng Thị Gái là vi phạm về thủ tục tố tụng trong việc giải quyết đơn kiện.

“Theo Thông báo thụ lý vụ án số 52/2018/TLST-DS của TAND quận Hai Bà Trưng về yêu cầu chia thừa kế đối với di sản cụ Đặng Văn Mộc với ngôi nhà và đất tại số 119 Bà Triệu, qua nghiên cứu và đánh giá việc thụ lý Đơn khởi kiện trên, tôi cho rằng thẩm phán được phân công thụ lý là thẩm phán Lê Thị Mỹ Lanh cần căn cứ vào quy định tại điểm a, điểm c khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 để trả lại đơn khởi kiện vì yêu cầu khởi kiện của bà Thành, bà Bình là không có căn cứ. Bởi lẽ, nhà đất tại số 119 Bà Triệu không phải là di sản do ông Đặng Văn Mộc, ông Đặng Văn Bắc để lại nên bà Thành, bà Bình (con gái ông Bắc) không có quyền khởi kiện; bên cạnh đó vụ án đã được Tòa án và các Cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết bằng các quyết định cá biệt và bằng bản án có hiệu lực", Luật sư Diện nhận định.

Cũng theo Luật sư Diện, căn cứ vào quy định tại khoản 1 Điều 192 Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015 thì thẩm phán Lê Thị Mỹ Lanh nên trả lại đơn khởi kiện vì việc khởi kiện của bà Đặng Thị Thành bà Đặng Thị Bình là không có căn cứ pháp luật.

bà Đặng Thị Thành và bà Đặng Thị Bình không có quyền khởi kiện yêu cầu chia thừa kế đối với nhà đất tại số 119 Bà Triệu. Bà Thành, bà Bình cũng như anh chị em của hai bà vẫn luôn cho rằng với tư cách là con ông Đặng Văn Bắc mà ông Đặng Văn Bắc là con của ông Đặng Văn Mộc nên bản thân anh chị em hai bà đương nhiên có quyền thừa kế di sản của ông Đặng Văn Mộc.

Tuy nhiên, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, điều tra, xác định nguồn gốc đất là UBND phường Nguyễn Du, UBND quận Hai Bà Trưng, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội và TAND cấp cao tại Hà Nội đều khẳng định ông Đặng Văn Mộc không có quyền quản lý và sở hữu nhà, đất tại 119 Bà Triệu. Vì ông Mộc không có quyền tài sản đối với nhà đất tại 119 Bà Triệu nên đương nhiên bà Bình bà Thành không có quyền thừa kế nhà đất tại 119 Bà Triệu.

vụ án đã được giải quyết bằng Bản án có hiệu lực của pháp luật, đó là Bản án số 168/2017/HC-PT ngày 14/6/2017 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội. Quá trình giải quyết vụ án hành chính do Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội thụ lý đã bác đơn khởi kiện của ông Đặng Văn Tiến, bà Đặng Thị Lý (anh chị em ruột của bà Thành và bà Bình) vì không có căn cứ.

Sau đó, ông Tiến bà Lý có đơn kháng cáo và Tóa án án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã ban hành Bản án số 168/2017/HC-PT ngày 14/6/2017 có nội dung “Tòa án cấp sơ thẩm trả lại đơn khởi kiện là đúng nhưng thụ lý giải quyết là vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng”. Ngày 16/10/2017, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội ra Quyết định số 30/2017/QĐST-HC quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính. Sau đó, ông Tiến và bà Lý cũng không có đơn khởi kiện về vấn đề nhà đất tại 119 Bà Triệu. Như vậy, căn cứ vào điểm c khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì thẩm phán Lê Thị Mỹ Lanh nên trả lại đơn khởi kiện chứ không thể thụ lý”, Luật sư Diện nhận định.

Báo TN&MT sẽ tiếp tục thông tin.

Doãn Hưng - Duy Tân