Guatemala sắp bị trừng phạt vì 'trái ý' Mỹ

Ngày 23/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa sử dụng các biện pháp hạn chế, áp thuế hoặc nâng lệ phí đối với nguồn kiều hối đổ vào Guatemala. Đây là động thái đe dọa mạnh mẽ nhất của chính quyền Washington trước việc Guatemala từ chối trở thành "nước thứ ba an toàn".

"Nước thứ ba an toàn" là khái niệm Washington vừa đặt ra cho kế hoạch ngăn chặn dòng người di dân từ các vùng Nam và Trung Mỹ vào nước Mỹ.

Theo đó, các quốc gia trên đường trung chuyển của những người di cư phải cam kết cấp quy chế tị nạn cho nhóm đối tượng này trong thời gian chờ đợi được làm thủ tục nhập cảnh vào Mỹ một cách hợp pháp.

Những nước ký thỏa thuận "nước thứ ba an toàn" đồng nghĩa phải đối mặt với việc chăm lo cho những người di cư này một cách lâu dài nếu họ bị chính quyền từ chối nhập cảnh.

Dòng người di cư đổ vào Mỹ

Quay trở lại với vấn đề của Guatemala, quốc gia này cùng Mỹ đã có thỏa thuận sơ bộ về vấn đề này. Tuy nhiên, đến ngày 14/7, Quốc hội nước này cho rằng ký thỏa thuận với Mỹ mang đến quá nhiều nguy cơ và đã biểu quyết bác bỏ điều này. Hôm 23/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng về khả năng trừng phạt Guatemala.

Như vậy, khái niệm "nước thứ ba an toàn" là ưu tiên đặc biệt cho lợi ích của Mỹ, nhưng sẽ là hiểm họa với các quốc gia xung quanh, đặc biệt với những nước nhỏ và không có tiềm lực tài chính như Guatemala.

Trong một diễn biến khác, ngày 22/7, Ngoại trưởng Mexico Marcelo Ebrard cho biết nước này không đồng ý thảo luận với Mỹ về quy chế "nước thứ ba an toàn" đối với người di cư.

Trong cuộc hội đàm ngày 21/7 tại thủ đô Mexico với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, Ngoại trưởng Ebrard khẳng định Mexico không thể lường trước được lập trường của Mỹ và sẽ không thay đổi quan điểm, sẽ không có thỏa thuận "nước thứ ba an toàn" nào được ký kết.

Ngày 7/6, Mỹ và Mexico đã đạt được thảo thuận về di cư. Cụ thể, Mexico sẽ triển khai lực lượng quân đội tới khu vực biên giới giáp Guatemala để ngăn chặn dòng người di cư từ Tủng Mỹ. Động thái này giúp Mexico tránh được việc bị Mỹ áp thuế đối với hàng hóa xuất khẩu sang nước láng giềng này.

Phía Washington cũng đã lên tiếng cám ơn về những nỗ lực của Mexico, tuy nhiên người Mỹ khẳng định còn nhiều việc phải làm và trong đó, đàm phán về quy chế nước thứ ba an toàn với Mexico là nhiệm vụ tiên quyết.

Hiện tại, Mỹ đang đưa ra kế hoạch Phát triển tổng thể khu vực Nam Mexico và các nước thuộc tam giác Bắc Trung Mỹ gồm Guatemala, El Salvador, Honduras. Theo đó, Mỹ sẽ bổ sung nhiều gói viện trợ cũng như hợp tác kinh tế với các quốc gia này.

Tuy nhiên, chưa có một chế tài cụ thể nào được phía Washington đưa ra cũng như giữa các bên chưa có ký kết thỏa thuận. Vì thế, Mexico khẳng định sẽ không vội tiến xa hơn trong nỗ lực giúp Mỹ ngăn chặn dòng người di cư.

Minh Hoàng