GS Ngô Bảo Châu lại được Pháp trao thêm một giải thưởng toán học
Mới đây, GS Ngô Bảo Châu đã từ Mỹ sang Pháp để nhận một giải thưởng do Hội toán học ứng dụng và công nghiệp, Hội toán học Pháp trao tặng.
GS Ngô Bảo Châu (trái) và GS Cédric Villani tại lễ trao giải - Ảnh Phạm Hi Đức
Theo các nguồn tin riêng của Thanh Niên, vừa qua GS Ngô Bảo Châu đã từ Mỹ sang Pháp để nhận giải thưởng mang tên Maurice Audin, một giải thưởng toán học của Hội toán học Ứng dụng và công nghệ (SMAI) và Hội toán học Pháp (SMF).
Lễ trao giải diễn ra lúc 18 giờ 30 ngày 12.12 (giờ Paris), tại viện toán học mang tên Henri Poincaré ở Paris. Tại buổi lễ trao giải, ngoài 2 nhà toán học được giải (trong đó có GS Ngô Bảo Châu) còn có các thành viên của hội đồng trao giải: GS Cédric Villani (Chủ tịch hội đồng, và là nhà toán học đoạt giải Fields cùng năm 2010 với GS Ngô Bảo Châu), GS Sylvie Benzoni (Giám đốc Viện Poincare), GS Pierre Mansat (Chủ tịch Hiệp hội Maurice Audin), GS Thierry Horsin (Chủ tịch Hội toán ứng dụng và công nghiệp), GS Stéphane Seuret (Chủ tịch Hội toán học Pháp) và các thành viên gia đình nhà khoa học Maurice Audin (1932 - 1957).
Giải thưởng Maurice Audin được lập ra lần đầu năm 1958, trao giải thường niên cho các nhà toán học đến năm 1963. Năm 2004, giải thưởng được tái lập dưới sự bảo trợ của Hội toán học Ứng dụng và công nghiệp (SMAI) và Hội toán học Pháp (SMF). Các nhà toán học, có bằng tiến sĩ, từ 45 tuổi trở lên, làm việc tại Pháp hoặc Algeria, có thể đăng ký xét giải.
Trên danh sách những ứng viên đạt yêu cầu, hội đồng xét giải (gồm 5 thành viên) sẽ đề cử 2 nhà toán học, 1 nhà toán học người Algeria làm việc tại Algeria, 1 nhà toán học người Pháp đang làm việc tại Pháp. Tiền thưởng cho mỗi người đoạt giải là 1.500 euro. Giải thưởng được dùng để tài trợ cho chuyến đi và ở lại một tuần ở Pháp cho nhà toán học Algeria đoạt giải, ở Algeria cho người Pháp đoạt giải.
Giải thưởng được xét định kỳ 2 năm một lần. Nguồn tài trợ cho giải thưởng là khoản tiền được đóng góp hàng năm bởi các thành viên của cộng đồng toán học và xã hội dân sự.
Chia sẻ với Thanh Niên, GS Ngô Bảo Châu cho biết, ông và GS Cédric Villani vừa thực hiện chuyến đi giảng bài tại một số thành phố ở Algeria về. GS Ngô Bảo Châu nói: “Giải thưởng được xét trong cho năm 2016, lẽ ra trao giải vào năm 2017, nhưng vì cả tôi và GS Cédric Villani đều bận nên mãi đến thời điểm này ban tổ chức mới có thể thực hiện được việc trao giải”.
Trao đổi với một nhà toán học Việt Nam sau lễ trao giải, GS Sylvie Benzoni (Giám đốc Viện Poincare) cho biết dù GS Ngô Bảo Châu hiện đang làm việc ở Mỹ nhưng ông đã từng là giáo sư của Đại học Paris 11 tại Orsay, nên hội đồng xét giải vẫn xem ông là một nhà toán học Pháp.
Sở dĩ giải thưởng được mang tên Maurice Audin bởi ông là một nhà toán học người Pháp, nhưng giảng dạy ở Đại học Algiers và đã tham gia hoạt động trong phong trào chống chủ nghĩa thực dân. Ông đã mất do bị tra tấn bởi nhà cầm quyền Pháp trong cuộc chiến Pháp - Algeria.
Khi mất, Maurice Audin chưa có bằng tiến sĩ. Sau khi ông mất, ngày 2.12.1957, Trường đại học Sorbonne Paris của Pháp đã tổ chức buổi bảo vệ tiến sĩ vắng mặt cho ông.
Luận án tiến sĩ của ông được trình bày bởi một đồng nghiệp của ông ở Đại học Algiers. Tham gia hội đồng đánh giá luận án có GS Laurent Schwartz, một nhà toán học đạt giải thưởng Fields năm 1950, một người bạn lớn của toán học Việt Nam.
