Gỡ những quy định hạn chế tính linh hoạt của Mobile money

Những kết quả ban đầu

Mobile money triển khai vào thời điểm tại Việt Nam mức độ thâm nhập thuê bao di động tại Việt Nam khá cao, với khoảng 123 triệu thuê bao. Chỉ cần có thuê bao di động, không cần smartphone hay tài khoản ngân hàng là đã có thể sử dụng tài khoản Mobile money. Đây là điểm thuận lợi cho các nhà mạng khi thực hiện tiếp thị, giới thiệu dịch vụ tới khách hàng.

Sau khi được chấp thuận triển khai thực hiện thí điểm từ cuối tháng 11/2021 tại 3 DN (Tổng Công ty Truyền thông – VNPT- Media, Tổng Công ty Viễn thông MobiFone, Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông quân đội – Viettel) đã đạt được những kết bước đầu quả khả quan.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 3/2022, có hơn 1,1 triệu khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ Mobile money. Trong đó số lượng khách hàng ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo là 660.000, chiếm hơn 60% tổng số khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ. Đã có hơn 3.000 điểm kinh doanh Mobile money được thiết lập, trong đó gần 900 điểm thuộc vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo. Có hơn 12.800 đơn vị chấp nhận thanh toán, chủ yếu là các dịch vụ thiết yếu như điện, nước, giáo dục,…Tổng số lượng giao dịch đã đạt hơn 8,5 triệu với tổng giá trị hơn 370 tỷ đồng.

Tính đến cuối tháng 3/2022, có hơn 1,1 triệu khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ Mobile money.

Đại diện của Viettel cho biết, trong quý 1/2022 có tới 70% thuê bao kích hoạt tài khoản Mobile money nằm ở các vùng sâu, vùng xa, trung bình mỗi thuê bao phát sinh tới 10 giao dịch chuyển tiền, mua bán trực tuyến. Như vậy, có thể thấy Mobile money đang từng bước góp phần mang tài chính số và thói quen chi tiêu không tiền mặt thâm nhập vào mọi mặt của đời sống người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế, trước đây chưa có cơ hội.

Còn nhiều trở ngại

Tuy nhiên theo các DN phát triển Mobile money vẫn gặp nhiều khó khăn. Đại diện của VNPT cho biết, điều kiện để mở tài khoản Mobile money là rất chặt chẽ khi phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu như: Định danh khách hàng (KYC) phải chính xác, khách hàng phải có chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc hộ chiếu trùng với thông tin đăng ký số thuê bao di động của mình; Số thuê bao di động phải có thời gian kích hoạt và sử dụng liên tục trong ít nhất 3 tháng. Trong khi đó, hiện tại hầu hết các ngân hàng đã cho phép khách hàng đăng ký tài khoản online và eKYC toàn trình mà không vướng nhiều bước kiểm tra như đăng ký tài khoản Mobile money nêu trên. Việc này làm mất đi tính ưu việt của Moble money và làm cho doanh nghiệp thí điểm phải tốn thêm nguồn lực để phát triển thuê bao di động trở thành khách hàng Mobile money. VNPT cho biết, tính đến tháng 3/2022 số thuê bao đăng ký sử dụng dịch vụ không thành công, do không đáp ứng các yêu cầu là 156.351 người, chiếm 30% trong tổng khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ.

Hạn mức sử dụng 10 triệu đồng/tháng cho toàn bộ các giao dịch rút, chuyển tiền, thanh toán… thấp hơn so với tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử. Nếu khách hàng thực hiện 1 giao dịch chuyển tiền 10 triệu đồng thì cả tháng không thực hiện được bất kỳ giao dịch nào khác. Việc hạn chế không được chuyển và nhận tiền từ các thuê bao Mobile money của nhà mạng khác cũng là điểm gây bất tiện cho người dùng.

Trong khi đó, mở điểm kinh doanh ủy quyền dịch vụ Mobile money không mang lại lợi ích kinh tế đủ lớn, phí thu được từ dịch vụ là không cao nhưng phải đáp ứng nhiều yêu cầu chặt chẽ nên các đối tác không mặn mà.

Khái niệm Mobile money vẫn còn xa lạ với nhiều người, hành vi tiêu dùng tiền mặt cho các tiêu dùng nhỏ lẻ đối với người tiêu dùng và các tiểu thương vẫn còn rất phổ biến, đặc biệt đối với người dân ở các khu vực vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa còn rất e dè, thiếu sự tin tưởng đối với các hình thức thanh toán điện tử.

Thay đổi để phát triển

Để thúc đẩy dịch vụ Mobile money và đưa hình thức thanh toán không dùng tiền mặt này phát triển bền vững, đi vào đời sống, cần phải xem xét các vấn đề gây trở ngại nêu trên và có quyết sách điều chỉnh kịp thời, tạo ra một môi trường thuận lợi hơn với người dùng.

Mobile money đang từng bước thâm nhập vào mọi mặt của đời sống người dân.

Xem xét cho phép thuê bao di động không cần thực hiện định danh lại, đồng thời không cần đáp ứng yêu cầu đã sử dụng liên tục trong ít nhất 3 tháng. Cho phép khách hàng sử dụng Mobile money của các nhà mạng thực hiện thí điểm có thể chuyển và nhận tiền với nhau.

Cho phép DN thí điểm mở rộng hợp tác với các DN bên ngoài có tiềm lực để nhanh chóng mở rộng mạng lưới kinh doanh đến các khu vực vùng sâu, vùng xa. Cho phép DN thí điểm ký kết hợp tác trực tiếp với các đơn vị, tổ chức trung gian trên thị trường như ngân hàng, trung gian thanh toán… để tận dụng được lợi thế về sẵn mạng lưới của các đơn vị này, nhanh chóng tạo được môi trường thuận tiện cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ Mobile money.

Các cơ quan quản lý Nhà nước hỗ trợ, đồng hành cùng DN trong việc truyền thông, phổ biến đến người dân, đặc biệt là người dân tại vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa về Mobile-Money thông qua các chương trình, hoạt động của Hội nông dân, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên…các cấp, vận dụng sử dụng Mobile money trong các chính sách an sinh xã hội, thúc đẩy kinh tế địa phương… để phổ cập, nâng cao nhận thức của người dân về tài chính, tăng cường lòng tin khi sử dụng dịch vụ, đào tạo về cách thức sử dụng dịch vụ, bảo mật, tạo thói quen thanh toán không dùng tiền mặt ... qua đó thúc đẩy nhu cầu của người sử dụng.

Trần Thủy