Giống lúa ST24, ST25 'sinh sôi' thành công trên nhiều vùng đất mới

Hiệu quả từ mô hình canh tác giống lúa ST24 tại Tây Nguyên

Thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp Nhật Minh thuộc huyện Krông Ana (Đắk Lắk) đã bắt đầu nhận canh tác lúa ST24 theo đặt hàng của đơn vị cung ứng giống ngay sau khi ST24 lọt vào Top 3 “Gạo ngon nhất thế giới” năm 2017. Lúc bấy giờ, lúa ST24 còn khá mới mẻ và chưa được nhiều người biết đến, nên phía cung ứng chỉ tạm gọi là “RVT thế hệ mới” và bao tiêu với giá ngang bằng với giá lúa RVT. Giống lúa này có đặc điểm hạt gạo thuôn dài, thơm ngon, năng suất canh tác tại vùng chuyên canh lúa nước của HTX cao hơn hẳn so với lúa RVT, lên đến 11 tấn/ha (RVT đạt bình quân 9,5 tấn/ha).

Từ những cánh đồng thực nghiệm, lúa ST24, ST25 đang cho thấy hiệu quả kinh tế trên nhiều vùng trồng lúa cả nước. Ảnh: TTXVN

Sau vụ lúa thử nghiệm thành công ngoài mong đợi, HTX dần mở rộng diện tích canh tác lúa ST24. Giá lúa ST24 dần tăng cao so với các giống lúa lai khác, giúp nông dân thêm phần yên tâm, phấn khởi. Ông Nguyễn Văn Tưởng, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Nhật Minh nhận xét, so với các giống lúa mà đơn vị từng canh tác trước đây, giống ST24 thích ứng tốt, không phát sinh sâu bệnh đáng kể, nhất là không thấy xuất hiện bệnh nấm hoa cúc trên lúa thường gây thiệt hại cho bà con trong vụ hè thu.

Nhận thấy đặc tính kháng sâu bệnh cao của giống lúa này, vụ hè thu năm 2019, HTX đã chuyển đổi 2 ha từ canh tác truyền thống sang sử dụng hoàn toàn các biện pháp hữu cơ, sinh học với định hướng xây dựng thương hiệu gạo riêng cho HTX. Thời điểm thu hoạch, gạo ST24 lại được người tiêu dùng “săn đón” sau hiệu ứng từ Giải thưởng “Gạo ngon nhất thế giới” của gạo ST25 (do gạo ST25 chưa có mặt trên thị trường). Vì vậy, toàn bộ sản lượng gạo ST24 sản xuất theo quy trình hữu cơ của HTX nhanh chóng được tiêu thụ hết với giá cao, nhiều đơn vị đặt hàng cung ứng lâu dài.

Vụ đông xuân 2019 - 2020, các thành viên của HTX Dịch vụ nông nghiệp Nhật Minh triển khai 15 ha lúa hữu cơ và hơn 270 ha lúa canh tác theo quy trình thông thường. Trong đó, lúa ST24 hữu cơ được thu mua cao hơn 1.000 đồng/kg, giúp thành viên được hưởng lợi trực tiếp từ việc ứng dụng quy trình sản xuất an toàn, bền vững. Bước đầu, HTX cũng đã thuê kỹ sư nông nghiệp soạn quy trình hữu cơ riêng cho đơn vị, đồng hành giám sát quá trình sản xuất để xây dựng giá trị riêng cho thương hiệu gạo của HTX. Đây là những bước đi quan trọng để HTX quy hoạch riêng vùng sản xuất hữu cơ trên cánh đồng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các đối tượng khách hàng khó tính.

Tại cánh đồng xã Ya Tờ Mốt (huyện Ea Súp) giống lúa ST24 cũng vừa được HTX Giảm nghèo Ea Súp trồng thành công theo hướng sản xuất hữu cơ. Ngay sau khi hay tin gạo ST24, ST25 được vinh danh tại cuộc thi World’s Best Rice lần thứ 11, HTX Giảm nghèo Ea Súp đã cử thành viên cùng nông dân đến tận nhà của Kỹ sư Hồ Quang Cua (tỉnh Sóc Trăng) để tìm hiểu quy trình canh tác và mua lúa giống. Tại đây, các thành viên trong đoàn được mời dùng thử 3 đĩa cơm nấu từ gạo ST21, ST24 và ST25 chỉ ký hiệu bằng số thứ tự để mọi người cùng chọn ra đĩa cơm ngon nhất. Điều trùng hợp là hầu hết mọi người đều lựa chọn đĩa cơm được nấu từ gạo ST24 bởi hạt cơm ngọt, thơm, dẻo, mềm, dù không thay đổi kích thước nhiều sau khi nấu chín.

Sau chuyến đi ấy, HTX Giảm nghèo Ea Súp đã triển khai canh tác 2,5 ha lúa ST24 theo hướng hữu cơ và liên kết với HTX Nông nghiệp dịch vụ Thành Công (huyện Ea Súp) trồng 25 ha lúa ST24 theo quy trình thông thường trong vụ đông xuân 2019 - 2020. Năng suất thử nghiệm lúa ST24 trồng theo quy trình thông thường tại cánh đồng xã Ya Tờ Mốt không thua kém các giống lúa lai khác, đạt trên 7,5 tấn lúa khô/ha. Với mô hình canh tác hữu cơ, lúa ST24 thích ứng và sinh trưởng tốt, không phát sinh sâu bệnh hại và mặc dù năng suất chỉ đạt khoảng 75% so với canh tác theo quy trình thông thường, nhưng chất lượng gạo sau khi nấu chín thơm ngon hơn hẳn.

Toàn bộ sản lượng lúa ST24 đều được HTX Giảm nghèo Ea Súp cung ứng cho đối tác ở thị trường các tỉnh, thành phía Bắc và kênh bán hàng riêng của đơn vị. Nhờ đó, HTX đã bao tiêu cho nông dân với giá cao hơn các giống lúa khác cùng thời điểm. Ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc HTX Giảm nghèo Ea Súp cho biết, kết quả đáng mừng trên là tiền đề quan trọng để HTX xây dựng chuỗi sản xuất lúa gạo chất lượng cao tại huyện Ea Súp, tiếp tục mở rộng diện tích canh tác lúa ST24, nhất là lúa canh tác theo quy trình hữu cơ.

Trung tâm dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Krông Nô (Đắk Nông) phối hợp với UBND xã Buôn Choah, huyện Krông Nô đã trồng thử nghiệm thành công mô hình thâm canh lúa chất lượng cao ST24 trên mảnh đất Tây Nguyên. Năm 2019, Trung tâm triển khai thực hiện mô hình thâm canh lúa chất lượng cao ST24, với diện tích 25ha. Giống lúa thơm ngay lập tức cho thấy hiệu quả với năng suất cao đạt 8,4 tấn/ha (trong khi năng suất trung bình toàn huyện là 7,2 tấn/ha). Theo người nông dân nơi đây, nếu thâm canh tốt, năng suất có thể lên đến 9 - 9,5 tấn/ha.

Có thể thấy, với nhiều ưu điểm vượt trội về chất lượng gạo, tính thích ứng cùng khả năng chống chịu sâu bệnh cao, lúa ST24 đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt tại những vùng chuyên canh lúa nước trên địa bàn tỉnh. Đây là cơ hội "vàng" để các HTX nông nghiệp vùng lúa đầu tư nâng cao giá trị, xây dựng uy tín, thương hiệu để nắm bắt nhu cầu lúa gạo chất lượng cao của thị trường nội địa còn nhiều tiềm năng hiện nay.

Nhân rộng giống lúa ngon trên cả nước

Chia sẻ về hướng phát triển, nhân rộng giống lúa ngon ST trên toàn quốc, ông Hồ Quang Cua cũng cho biết, gạo ST24 sau khi đạt giải ở Macau (Trung Quốc) đã được trồng ở Nam Định, cho kết quả rất tốt. Công ty TNHH Toản Xuân đã đưa giống lúa ST24, ST25 vào sản xuất trên địa bàn tỉnh từ năm 2018. Tới vụ xuân năm 2020 đã là vụ thứ ba của ST24 trên đất Bắc, diện tích trồng cấy đã đạt tới trên 100 ha. Đặc biệt, ưu điểm của giống ST25 khi trồng tại Nam Định cho chất lượng gạo ngon và thơm hơn các địa phương khác nên đã tạo sức thu hút đặc biệt với người tiêu dùng. Các vùng ven cửa sông ở Hải Phòng cũng đã đưa ST24 vào trồng sau vụ rươi.

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, các giống lúa ST vẫn được nông dân vùng tôm - lúa tỉnh Kiên Giang, Trà Vinh, Cà Mau, Bạc Liêu rất ưa chuộng không chỉ ở tính thích nghi cao, chất lượng thơm ngon, mà còn rất dễ đạt năng suất cao.

Vấn đề còn lại là làm sao quy hoạch, tổ chức lại sản xuất một cách hợp lý và đặc biệt là làm tốt hơn nữa công tác quảng bá, xúc tiến thị trường tiêu thụ. Đặc biệt hơn cả là nhân rộng các diện tích lúa an toàn theo cách mà Sóc Trăng và một số tỉnh ven biển khu vực đồnga bằng sông Cửu Long đã tổ chức sản xuất theo mô hình thực hành nông nghiệp tốt như VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ và đã được cấp chứng nhận.

Kỹ sư Hồ Quang Cua phân tích: “Với giống lúa thơm, hạt gạo càng thơm, càng thể hiện độ an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Vì vậy, phải hạn chế tối đa tác động của hóa chất từ thuốc hóa học bảo vệ thực vật, để ổn định quá trình tổng hợp, kết tinh mùi thơm trong hạt gạo từ lá lúa”.

Ngay khi việc trồng cấy lúa ST đang có xu hướng mở rộng, người tiêu dùng sẽ là sử dụng thành tựu cao nhất. Cùng với nhu cầu thị trường, sự tham gia của các doanh nghiệp, chiến lược phát triển của các nhà quản lý sẽ quyết định cho việc phát triển rộng rãi của việc nuôi trồng sản phẩm.

Từ những tín hiệu vui của thị trường là sự đón nhận của người dân cả nước, những đồng lúa ST trên cả nước thời hậu “ngon nhất thế giới” cũng đang rất cần những chiến lược phát triển để mở rộng tìm kiếm và phát triển thị trường xuất khẩu. Một quy hoạch phát triển cho hạt gạo ngon Việt Nam đang rất cần thiết vào lúc này nhất là khi ngành Nông nghiệp chủ trương giảm dần diện tích đất lúa kém hiệu quả, nhưng đảm bảo an ninh lương thực và nâng cao giá trị hạt gạo.

L. Sơn/Báo Tin tức