Giới trẻ trong vòng vây ma túy thế hệ mới

Bệnh nhân ngộ độc ma túy thế hệ mới cấp cứu tại trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội.

Sốc với trò chơi của giới trẻ

Một lễ hội âm nhạc với quy mô trung bình nhưng đã khiến 7 người tử vong. Kết quả test nhanh trên tất cả nạn nhân tử vong cũng như phải đi cấp cứu đều dương tính với ma túy đá, thuốc lắc, cần sa và ma túy tổng hợp. Đây là những loại ma túy thế hệ mới đã và đang “hút” giới trẻ. Tất cả những người tử vong và được cấp cứu kịp thời tuổi đời còn rất trẻ.

Không phải bây giờ những trường hợp sử dụng ma túy tổng hợp trong giới trẻ mới được phát hiện. Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội) – nơi tiếp nhận những ca ngộ độc nặng của các tỉnh phía Bắc – đã phải lên tiếng: Nhiều loại ma túy thế hệ mới được cơ quan chức năng phát hiện. Điều đáng lo lắng, thế hệ trẻ là đối tượng tiếp xúc với ma túy thế hệ mới gia tăng. Thời gian gần đây có nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện vì ngộ độc ma túy thế hệ mới; trong đó phần lớn là người trẻ, học sinh, sinh viên và “dân chơi” ma túy.

Nếu như trước kia, Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội) thường tiếp nhận các trường hợp ngộ độc heroin (một tháng có vài trường hợp) thì gần chục năm trở lại đây, số ca ngộ độc này giảm hẳn (mỗi năm chỉ còn vài trường hợp). Thay vào đó là những ca ngộ độc các loại ma túy mới (ma túy tổng hợp) như Amphetamin và các chất cùng loại, lá khát (khat), cần sa, ma túy dạng thấm (LSD) có xu hướng gia tăng rõ rệt.

Còn theo thông tin từ Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), tỷ lệ người sử dụng ma túy tổng hợp đang gia tăng và ngày càng phức tạp, khiến cho công tác điều trị cai nghiện gặp rất nhiều khó khăn. Ông Hoàng Đình Cảnh, Phó cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS cho biết: Các đối tượng nghiện ma túy đang có xu hướng chuyển từ sử dụng cần sa, heroin sang ma túy tổng hợp. Với nhiều tên gọi khác nhau như ma túy đá, thuốc lắc, viên nữ hoàng, ngọc điên…, ma túy tổng hợp làm não bộ người sử dụng bị tổn thương nặng nề, gây loạn thần, hoang tưởng, mất kiểm soát về hành vi, có xu hướng phạm tội sau khi sử dụng".

“Nếu như người nghiện các chất dạng thuốc phiện còn có Methadone điều trị, có cơ hội làm lại cuộc đời, thì người nghiện ma túy tổng hợp hiện vô phương cứu chữa, cuộc đời chỉ gắn với trại cai nghiện, gây gánh nặng cho gia đình và mất trật tự, an ninh xã hội”, ông Cảnh nói.

Theo ông Cảnh, hiện trên thế giới, số lượng ma túy tổng hợp có trên 600 loại. Với tốc độ sản xuất mới rất lớn, thủ đoạn tinh vi để tiếp cận với người nghiện, sẽ gây những hệ lụy khôn lường nếu các cơ quan quản lý không có biện pháp kiểm soát. Sở dĩ như vậy, theo ông Cảnh, do các loại ma túy tổng hợp chưa có thuốc điều trị mà các cơ quan liên quan chỉ tiến hành tư vấn, tâm lý với người nghiện để họ cai thuốc nhưng với người nghiện việc này hầu như không có tác dụng, do vậy không thể thực hiện được việc cai nghiện.

Bên cạnh tình trạng gia tăng tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp không có thuốc điều trị, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS cũng cho biết hiện đã bắt đầu xuất hiện sự gia tăng bệnh nhân nghiện các chất dạng thuốc phiện đang điều trị Methadone sử dụng thêm ma túy tổng hợp ở các tỉnh, thành phố lớn. Có nơi tỷ lệ bệnh nhân sử dụng ma túy tổng hợp lên tới 25% dẫn đến tỷ lệ bệnh nhân bị đưa đi cai nghiện bắt buộc gia tăng.

7 người tử vong trong Đêm nhạc hội tổ chức tại Công viên nước Hồ Tây.

Sự tàn phá của ma túy thế hệ mới

Trao đổi với báo Lao Động, Ths.BS Nguyễn Ngọc Hưng - Trưởng khoa Nội tổng hợp (Bệnh viện 09) - cho biết: Hiện nay có 3 loại ma túy được nhắc tới là ma túy tự nhiên (nguyên lá cần sa, thuốc phiện...); ma túy bán tự nhiên (có thêm một số hoạt chất) và ma túy tổng hợp. Ma túy được giới trẻ sử dụng hiện nay chủ yếu là bán tự nhiên và tổng hợp. Những loại ma túy giới trẻ đang dùng rất nguy hiểm cho tính mạng. Ma túy tổng hợp có sức hút đặc biệt với giới trẻ do “phê” và “bay” hơn với nhiều dạng khác nhau như ma túy "đá", thuốc "lắc", cỏ khát, “trà trữa”, bùa lưỡi... với độ độc hại gấp hàng trăm lần ma túy truyền thống.

Hơn nữa, ma túy tổng hợp rất nguy hiểm vì dễ dàng phá hủy cơ thể. Người sử dụng dễ dàng bị sốc, suy hô hấp, trụy tim mạch, hệ thần kinh... Nếu không được cấp cứu kịp thời, người dùng rất dễ tử vong.

Cũng theo Ths.BS Hưng, trạng thái kích động quá mức tại lễ hội âm nhạc sẽ khiến cơ thể đốt cháy hoàn toàn năng lượng. Khi đó, họ như ngọn nến đốt hết sẽ vụt tắt. Những người tham gia trong lễ hội âm nhạc đó khi chưa sử dụng chất kích thích như ma túy đá, ma túy tổng hợp... cũng đã vắt hết sức trong cơ thể. Khi họ sử dụng chất kích thích sẽ huy động tổng lực các hoạt động trong cơ thể đến khi hết năng lượng.

Ma túy sử dụng trong các trường hợp như uống rượu, cơ thể mệt mỏi hay đói ma túy... rất dễ dẫn đến sốc. Trong trường hợp các nạn nhân của lễ hội âm nhạc vừa qua, nhiều khả năng vừa thưởng thức âm nhạc, vừa sử dụng ma túy tổng hợp.

Ma túy tổng hợp gây ra ảo giác mạnh, tăng kích thích nên chỉ cần nhạc nhẹ cũng đã gây ra ảo giác. Điều đó khiến người nghe, người sử dụng ma túy bị trụy tim đột ngột. Trường hợp bị trụy tim đột ngột do sử dụng ma túy có thể không nguy kịch nếu phát hiện, cấp cứu kịp thời.

"Không loại trừ khả năng có nạn nhân chơi ma túy lần đầu, chơi quá liều nên sốc và không được cấp cứu kịp thời. Trên thực tế, có không ít trường hợp dùng 1 lúc nhiều loại ma túy (do không đủ kinh tế, do đói thuốc, do lúc phê không kiểm soát được bản thân...). Việc dùng phối hợp này càng tăng nguy hiểm cho người sử dụng", Ths.BS Hưng cảnh báo.

Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên phân tích thêm sự nguy hiểm của ma túy thế hệ mới: Riêng ma túy "đá" (Methamphetamime), trước đây các bệnh nhân chủ yếu nhập viện vì loạn thần, ảo giác, kích thích, không ghi nhận tử vong, nhưng giờ bệnh nhân nặng hơn, hôn mê, co giật, loạn nhịp tim, huyết áp, đe dọa tính mạng, ít nhất đã có 2 trường hợp tử vong. Ma túy "đá" là một loại ma túy kích thích gây nghiện mạnh tồn tại cả dạng nén và tinh thể, độc hại gấp 500 lần so với heroin, gây kích thích rất mạnh hệ thống thần kinh, làm tăng nhanh tín hiệu về não.

Ths.BS Nguyên cho biết, khi vào cơ thể, ma túy "đá" tấn công trực tiếp vào tim mạch gây tổn thương tim, co mạch khiến trên 60% bệnh nhân tử vong.

Chấm dứt việc sử dụng ma túy là mục tiêu lý tưởng nhưng việc giúp người nghiện từ bỏ ma túy là rất khó, tỷ lệ thành công không cao. Những thông điệp truyền thông như khuyến cáo ma túy nguy hiểm, phải tránh xa ma túy, nếu sử dụng ma túy sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe, sẽ bị đi tù, sẽ bị bắt… đã được chứng minh là không có hiệu quả trên thực tế.

Theo các chuyên gia quốc tế, Việt Nam cần phải chú ý đến nhóm thanh niên có nguy cơ cao, là trẻ em trong gia đình có người nghiện ma túy, những nhóm đối tượng có nguy cơ rơi vào vòng ma túy. Mục tiêu của việc dự phòng này là làm sao để thanh thiếu niên được lớn lên khỏe mạnh, lành mạnh và phát huy được khả năng của mình, không để ma túy phá hủy cuộc đời của những người trẻ và để họ có thể là những người có ích cho cộng đồng, xã hội.

Hiện chưa có thống kê toàn quốc về người sử dụng trái phép chất ma túy. Tuy nhiên, kết quả điều tra xã hội năm 2017 của Tổng cục Thống kê tại 6 tỉnh, thành phố cho thấy, tỷ lệ người sử dụng trái phép chất ma túy là khoảng 0,66% dân số trong độ tuổi điều tra (từ 15 đến 64 tuổi), trong đó 8% sử dụng ma túy lần đầu dưới 18 tuổi, 60% số người sử dụng ma túy lần đầu dưới 25 tuổi. Mặc dù, kết quả này không đại diện cho cả nước nhưng con số nêu trên cũng phản ánh khá chính xác tình hình hiện nay.

HÀ LÊ