Giới thiệu Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt qua tem

Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào ngày 1/12/2016. Theo các nhà nghiên cứu, tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt là sự hỗn dung tôn giáo bản địa của người Việt và một số yếu tố của tôn giáo du nhập như Phật giáo, Đạo giáo. Mối quan hệ giữa tín ngưỡng thờ Mẫu với Phật giáo và Đạo giáo thể hiện rất rõ qua quan niệm về vũ trụ luận, cách sắp đặt thờ tự, thực hành nghi lễ chầu văn, đặc biệt là nghi lễ rước Mẫu lên chùa thỉnh kinh… vào dịp lễ hội.

3 mẫu tem “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” (Ảnh: Tổng công ty Bưu điện Việt Nam)

Bộ Thông tin và Truyền thông phát hành bộ tem “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” gồm 3 mẫu (khuôn khổ 43 x 32mm) và 1 blốc (150 x 90mm), với giá mặt lần lượt là 4.000 đồng, 4.000 đồng, 15.000 đồng và 15.000 đồng, do họa sỹ Nguyễn Du (thuộc Tổng công ty Bưu điện Việt Nam) thiết kế.

Bộ tem được thiết kế theo phong cách đồ họa mang đậm mầu sắc dân gian với các nội dung cô đọng, đại diện tiêu biểu của Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ. Mầu sắc thiên về 3 gam mầu chính gồm sắc đỏ, xanh, trắng lần lượt tượng trưng cho miền Trời (Thiên phủ), miền Rừng (Nhạc phủ), miền Nước (Thoải phủ). Không gian tín ngưỡng tôn giáo đậm chất trên từng mẫu tem và Blốc của bộ tem.

Trong đó, mẫu tem thứ nhất thể hiện không gian ước lệ của Ban thờ Tam tòa Thánh Mẫu gồm 3 ngôi của 3 vị Thánh Mẫu: Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhị Thượng Ngàn và Đệ Tam Thoải Phủ.

Mẫu Blốc: Rước mẫu (Ảnh: Tổng công ty Bưu điện Việt Nam)

Mẫu tem thứ hai thể hiện nghi thức Hầu bóng, một nghi thức quan trọng, không thể thiếu trong các nghi lễ Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu, được thực hiện với ước muốn con người có thể giao tiếp được với các đấng thần linh để gửi gắm, biểu đạt những mong muốn, khát vọng của mình thông qua các Thanh đồng - người đóng vai trò trung gian giữa con người và thần linh.

Mẫu tem thứ ba thể hiện Đại lễ kiều thỉnh Ngũ vị Vương quan, một nghi lễ đặc biệt quan trọng trong tín ngưỡng của người Việt, được thực hành trong không khí trang nghiêm và đầy đủ nghi thiết, tái hiện lại hình ảnh các vị anh hùng dân tộc được thánh hóa, mang đầy ý nghĩa tâm linh và nhân văn sâu sắc.

Mẫu blốc thể hiện màn Rước kiệu Tam thánh Mẫu với hình kiệu rước 3 sắc mầu điển hình, được sắp xếp thành hàng hướng về Phủ chính. Không gian lễ hội Rước Mẫu được tái hiện với nhiều đoàn rước, đây là một nghi thức tín ngưỡng tiêu biểu của đạo Mẫu.

Bộ tem được cung ứng trên mạng lưới Bưu chính từ ngày 06/12/2020 đến ngày 30/06/2022./.

HN