Thuận lợi thương mại giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi năm

Ứng dụng công nghệ

Thời gian qua, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống thể chế, văn bản quy phạm pháp luật, Tổng cục Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp về ứng dụng công nghệ thông tin như thực hiện thủ tục hải quan hoàn toàn bằng phương thức điện tử.

Hiện nay, tất cả các thủ tục hải quan cốt lõi hoàn toàn thực hiện bằng phương thức tự động thông qua Hệ thống VNACCS/VCIS ở mức độ rất cao tại 100% đơn vị hải quan trên phạm vi toàn quốc, với hơn 99% doanh nghiệp tham gia, xử lý hơn 99,6% tờ khai và thời gian thông quan đối với hàng luồng xanh chỉ từ 1 - 3 giây.

Hệ thống thanh toán điện tử (E-Payment) được triển khai tích cực. Đến cuối năm 2021, đã có 44 ngân hàng thực hiện phối hợp thu, trong đó có 38 ngân hàng triển khai nộp thuế điện tử và thông quan 24/7. Số thu thuế từ hoạt động xuất nhập khẩu qua ngân hàng đạt 99,8% trên tổng số thu.

Nguồn: Tổng cục Hải quan Đồ họa: Hồng Vân

Ngành Hải quan cũng thực hiện quản lý giám sát hải quan tự động, thay thế các thủ tục hành chính bằng việc chuyển đổi sang hình thức kết nối, trao đổi dữ liệu thông tin điện tử, qua đó đã giúp bãi bỏ một số thủ tục hành chính, góp phần cắt giảm giờ công, tiết kiệm nguồn nhân lực cho cơ quan quản lý và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

Đáng chú ý, nhằm tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp vượt qua khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, Tổng cục Hải quan đã chính thức cung cấp miễn phí phần mềm khai hải quan cho doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu kể từ ngày 29/12/2021. Theo tính toán của cơ quan hải quan, với khoảng 92.000 doanh nghiệp xuất nhập khẩu đang hoạt động, việc cung cấp phần mềm miễn phí sẽ giúp các doanh nghiệp tiết kiệm được khoảng 432 tỷ đồng mỗi năm.

Ở các cửa khẩu, các đơn vị hải quan địa phương cũng đã phối hợp, thiết lập các kênh trao đổi với các bên liên quan để xây dựng nhiều mô hình hoạt động nâng cao năng suất giải quyết thủ tục hải quan 24/7. Những mô hình này sẽ giúp giảm thời gian, chi phí bến bãi, lưu kho, thực hiện thủ tục hải quan, thủ tục giao nhận hàng hóa,…

Hướng tới hải quan phi giấy tờ

Theo ông Đào Duy Tám – Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý hải quan, Tổng cục Hải quan, việc cải cách hành chính luôn là điều mà ngành Hải quan hướng tới một cách sâu rộng, toàn diện nhằm giảm thời gian thông quan hàng hóa, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Trong đó, có việc tái thiết kế tổng thể hệ thống công nghệ thông tin ngành Hải quan, hướng tới hải quan số, hải quan thông minh.

Đầu năm 2022, Tổng cục Hải quan ban hành Chỉ thị số 384/CT-TCHQ đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hải quan hướng tới hải quan phi giấy tờ năm 2022, nhằm tiếp tục rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính; tối ưu hóa quy trình, số hóa kết quả giải quyết thủ tục hành chính trên cơ sở ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin nhằm rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Hệ thống thanh toán điện tử (E-Payment) được triển khai tích cực. Đến cuối năm 2021, đã có 44 ngân hàng thực hiện phối hợp thu, trong đó có 38 ngân hàng triển khai nộp thuế điện tử và thông quan 24/7. Số thu thuế từ hoạt động xuất nhập khẩu qua ngân hàng đạt 99,8% trên tổng số thu.

Đồng thời, cơ quan hải quan đang tập trung hoàn thiện đề án “thuê dịch vụ công nghệ thông tin thực hiện hải quan số” và dự kiến sẽ triển khai áp dụng thí điểm từ năm 2023.

Đây là mô hình có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng các thành tựu khoa học mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo minh bạch, công bằng, hiệu lực, hiệu quả có khả năng dự báo, thích ứng với sự biến động của thương mại quốc tế và yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan; đáp ứng yêu cầu chia sẻ, kết nối với các bộ, ngành, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, để thông quan một lô hàng liên quan đến nhiều đơn vị như kiểm tra chuyên ngành, theo ông Tám, muốn cắt giảm tối đa chi phí phải có sự chung sức của tất cả các cơ quan liên quan. Các bộ, ngành liên quan đến cấp phép, kiểm tra chuyên ngành cùng thực hiện thủ tục cải cách hành chính nhưng còn chưa được đồng bộ, văn bản pháp luật ban hành quản lý chuyên ngành còn chồng chéo…

Ngoài ra, liên quan đến thủ tục xuất nhập khẩu, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành rất lớn với trên 50 luật, trên 200 nghị định và thông tư đòi hỏi sự chuẩn hóa từ phía hải quan cũng như từ phía doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục. Nếu doanh nghiệp không nắm rõ, việc triển khai sẽ gặp nhiều khó khăn vướng mắc.

Do đó, nếu doanh nghiệp không thường xuyên làm thủ tục xuất nhập khẩu có thể sử dụng đại lý hải quan có uy tín, đồng thời chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh, cơ quan hải quan cho phép mở tờ khai trước khi hàng hóa về cảng.

Doanh nghiệp cũng nên tận dụng cơ chế xác định trước hàng hóa, mã số, định giá hàng hóa trước khi làm thủ tục; tận dụng hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu của các thị trường nhập khẩu.

Hồng Vân