Gian nan cuộc chiến chống buôn lậu thuốc lá
Trong khi sản xuất, kinh doanh thuốc lá trong nước được quản lý chặt chẽ bởi các quy định của pháp luật, thì việc buôn lậu thuốc lá lại đang có dấu hiệu gia tăng, gây thất thu ngân sách Nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm…
Buôn lậu thuốc lá ngày càng manh động
Thời gian qua, trong khi sản xuất, kinh doanh thuốc lá trong nước được quản lý chặt chẽ bởi các quy định của pháp luật, thì việc buôn lậu thuốc lá lại đang có dấu hiệu gia tăng, gây thất thu ngân sách Nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm và gây mất trật tự xã hội...
Điển hình, mới đây, tại km 706 trên tuyến Quốc lộ 1A, thuộc địa phận xã Hưng Thủy, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 5 thuộc Cục QLTT Quảng Bình phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Quảng Bình tiến hành đón dừng, sau đó khám xét xe ô tô tải mang BKS 29H-224.67 do ông Nguyễn Thành Tuyên (địa chỉ: xóm 3, xã Hoa Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An) điều khiển theo hướng từ Nam ra Bắc để thực hiện thủ tục kiểm tra hành chính. Qua kiểm tra phát hiện trên xe vận chuyển hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu do nước ngoài sản xuất với số lượng 13.880 bao (11.980 bao thuốc lá điếu 555 Gold và 1.900 bao thuốc lá điếu 555 Original, loại 20 điếu/bao).
Lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra hàng hóa vi phạm. Ảnh: ĐVCC.
Trước đó, vào giữa tháng 3, Cục Điều tra chống buôn lậu – Tổng cục Hải quan đã phá thành công chuyên án buôn lậu thuốc lá điếu trên biển lớn nhất từ trước tới nay. Cụ thể, thực hiện kế hoạch đấu tranh chuyên án TL320, ngày 19/3 tọa độ 20019.838’N; 107029.884’E thuộc vùng biển Vịnh Bắc Bộ, Hải đội 1 - Cục Điều tra chống buôn lậu đã phát hiện tàu Chung Ching, quốc tịch Palau (quốc đảo ở Tây Thái Bình Dương, gần Philippines) đang thả trôi sang mạn trái phép thuốc lá điếu xuống các xuồng cao tốc không có số hiệu để thẩm lậu vào nội địa tiêu thụ. Tại thời điểm kiểm tra, theo khai báo của thuyền trưởng tàu Chung Ching trên tàu có 22 thuyền viên là người nước ngoài, vận chuyển khoảng 8.549 kiện (tương đương 4.274.500 bao thuốc lá điếu các loại bao gồm thuốc lá ba số 555, ESSI, YUXI, DOUBLE…).
Kết quả kiểm tra sơ bộ ban đầu xác định các đối tượng trên tàu đã sang mạn trót lọt xuống 5 xuồng cao tốc khoảng 2.000 kiện thuốc lá (tương đương 1.000.000 bao), số lượng thuốc lá còn lại trên tàu khoảng 6.549 kiện tương đương 3.274.500 bao thuốc lá điếu các loại. Hải đội 1- Cục Điều tra chống buôn lậu tiến hành dẫn giải tàu Chung Ching cùng toàn bộ hàng hóa vi phạm về khu neo đậu an toàn thuộc vùng biển tỉnh Quảng Ninh.
Xử lý nghiêm vi phạm để răn đe
Theo nhận định của Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389 quốc gia), qua kiểm tra, kiểm soát và xử lý cho thấy, buôn lậu thuốc lá có chiều hướng gia tăng cả về số vụ, số lượng thuốc lậu và giá trị hàng hóa. Tại các khu vực biên giới, đường mòn, lối mở, đối tượng buôn lậu thường xé lẻ thuốc lá với số lượng dưới 500 bao nhằm qua mặt cơ quan chức năng cũng như tránh bị xử lý hình sự khi bị phát hiện.
Tuy nhiên, khi đi sâu vào trong nước, thuốc lá lậu lại được tập kết tại các kho hàng với số lượng lớn, sau đó trà trộn vào các mặt hàng như bánh kẹo, thực phẩm… và vận chuyển đi tiêu thụ, thậm chí nhiều vụ việc các đối tượng vận chuyển bằng xe ô-tô với số lượng rất lớn được ngụy trang dưới dạng các xe đông lạnh, xe chuyên chở thực phẩm cần bảo quản nhằm tránh bị phát hiện.
Thực tế gia tăng của buôn lậu thuốc lá trong thời gian qua xuất phát từ nhiều lý do. Trước hết, hoạt động buôn lậu thuốc lá đem lại siêu lợi nhuận, tới trên 400%, bởi thuốc lá lậu không phải chịu bất cứ khoản thuế, phí nào, trong khi thuốc lá nhập khẩu chính ngạch phải chịu thuế nhập khẩu từ 100% đến 202,5%, thuế giá trị gia tăng 10%. Trong khi đó, thuốc lá sản xuất trong nước phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 75%, thuế giá trị gia tăng 10%; quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá 2%.
Bên cạnh đó, thuốc lá là loại hàng hóa gọn nhẹ, dễ vận chuyển, trong khi đặc điểm địa lý của nước ta có đường biển, đường sông, biên giới đường bộ dài, tiếp giáp với nhiều nước, nên rất thuận lợi cho các đối tượng buôn lậu vận chuyển hàng hóa vào trong nước, đồng thời gây nhiều khó khăn cho các lực lượng chức năng trong công tác kiểm soát, bắt giữ thuốc lá nhập lậu.
Để ngăn chặn và từng bước đẩy lùi vấn nạn buôn lậu thuốc lá, cùng với các hoạt động tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá, góp phần giảm nhu cầu sử dụng đối với loại mặt hàng này, cần nâng cao ý thức trách nhiệm và trình độ nghiệp vụ của các lực lượng chức năng phòng chống buôn lậu thuốc lá; đồng thời tăng cường kiểm tra kiểm soát và kiên quyết xử lý nghiêm minh những vụ vi phạm. Bên cạnh đó, cần áp dụng chế tài nghiêm khắc, đích đáng nhằm răn đe và trừng trị các đối tượng buôn lậu, nhất là những vụ việc có số lượng hàng hóa lớn, hoạt động có tính chất chuyên nghiệp. Có những quy định cụ thể, luật hóa và thực thi có hiệu quả các hoạt động kiểm tra, xử lý đối với mặt hàng thuốc lá nằm trong diện tạm nhập tái xuất, không để thẩm lậu ngược trở lại trong nước.
Phạt tù từ một năm đến 5 năm đối với các trường hợp buôn bán, tàng trữ, vận chuyển từ 1.500 bao đến 3.000 bao; phạt tù từ 5 năm đến 10 năm đối với các trường hợp buôn bán, tàng trữ, vận chuyển từ 3.000 bao đến dưới 4.500 bao; và phạt tù tới 15 năm khi buôn bán, tàng trữ, vận chuyển 4.500 bao thuốc lá điếu nhập lậu trở lên.
(Trích Điều 190, 191 - Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, có hiệu lực từ ngày 1-1-2018).
