Giải thưởng Sách hay 2018: Trăn trở về những giá trị đang bị thách thức

Tác giả Lê Nguyên Phương nhận giải Sách hay “Dạy con trong hoang mang”.

Sách về giáo dục gia đình lên ngôi

Phát biểu tại lễ trao giải, nhà văn Bùi Văn Nam Sơn cho biết, tất cả các tác phẩm đoạt giải đều mang thông điệp góp phần nâng cao dân trí và khai minh xã hội thông qua các hoạt động đa dạng liên quan đến sách hay. Từ đó, mỗi người sẽ biết lựa chọn sách hay, quảng bá sách hay và lan tỏa tri thức từ những cuốn sách hay; đồng thời gợi mở những xu hướng đọc sách, viết sách, dịch sách và làm sách tiến bộ trong xã hội.

Nhà giáo dục Giản Tư Trung - Hiệu trưởng trường Doanh nhân PACE - cho biết, trải qua 8 mùa giải, điểm mới của giải năm nay là vinh danh 2 tựa sách đều về giáo dục gia đình: Tác phẩm “Dạy con trong hoang mang” 2 tập của TS Lê Nguyên Phương và “Dạy con thành công hơn cả mẹ Hổ”, tác giả Maya Thiagarajan (Huyền Trang và Thủy Tiên dịch).

Điều này cho thấy, vấn đề giáo dục trong gia đình chưa bao giờ được nhiều độc giả quan tâm như bây giờ, vì là cứu cánh duy nhất trong bối cảnh hiện nay, khi giáo dục có quá nhiều bất cập, trong thời đại có quá nhiều biến động khôn lường và mọi giá trị bị thách thức và bị đảo lộn. Cuộc cách mạng giáo dục mất hàng chục năm, nhưng con cái chúng ta không chờ được, mà phải dạy con ngay bây giờ.

“Chúng ta trao giải trong bối cảnh công nghệ giáo dục và những tranh cãi quanh chuyện vuông, tròn, hình tam giác… Hình như người ta không bàn đến vấn đề ngôn ngữ học, không bàn nhiều về Tiếng Việt, cách học tiếng Việt cho trẻ mà bất cứ một nguyên cớ gì cũng là nơi phụ huynh trút giận, xả những ẩn ức dồn nén về giáo dục. Và cơn bão công nghệ giáo dục vừa rồi cho thấy sự bộc phát những băn khoăn về giáo dục. Các tác phẩm đoạt giải 7 mùa trước đều là sách nói về giáo dục nhà trường, nền giáo dục quốc gia, triết lý giáo dục, còn năm nay nhấn mạnh chủ đề giáo dục gia đình.

Chúng ta hay bàn về triết lý giáo dục của nền giáo dục quốc gia, mà 1 nhà trường cũng cần triết lý của riêng mình, một người thầy cũng cần triết lý của riêng mình, ngay cả phụ huynh cũng vậy. Chúng ta cũng cần có triết lý giáo dục để tự dạy mình, và từ đó để dạy con” - ông Giản Tư Trung chia sẻ.

“Chuyện ngõ nghèo” nhận giải Văn học

Quyển sách “Chuyện ngõ nghèo” lần đầu tiên được ra mắt sau 36 năm, cũng là tác phẩm được đánh giá là xuất sắc nhất của nhà văn gạo cội Nguyễn Xuân Khánh, có khi còn qua cả “Miền hoang tưởng” (tiểu thuyết, 1990), “Hồ Quý Ly” (tiểu thuyết, 2000), “Mẫu thượng ngàn” (tiểu thuyết, 2006), “Đội gạo lên chùa” (tiểu thuyết, 2011)… Quan sát đời sống của đàn lợn, nhà văn rút tỉa ra được bản chất của đời người, cũng bị “đồng nhất mình với lợn”, vì sao như thế?

Nguyễn Xuân Khánh từng tâm niệm: “Nhà văn nào giỏi nhất là viết ra được những vấn đề thẳm sâu của xã hội, nói ra được những khát khao ẩn ngầm của thời đại, của dân tộc”. Có lẽ “Chuyện ngõ nghèo” dù viết cách đây 36 năm vẫn còn tính thời sự là vì vậy.

Về sách dịch, cuốn “Đời nhẹ khôn kham” của Milan Kundera đoạt giải Sách hay, có bối cảnh diễn ra chủ yếu ở Praha trong khoảng thời gian những năm 60-70, trong đó mô tả đời sống của tầng lớp nghệ sĩ và trí thức xã hội Czech ở giai đoạn diễn ra phong trào cách mạng Mùa xuân Praha.

Nói về thân phận con người trong xã hội hiện đại, Kundera nhận xét: “Việc tiết lộ đời sống riêng tư của người khác, khi nó trở thành thói quen và quy tắc, đưa chúng ta vào thời đại mà cuộc được thua lớn nhất là sự sống sót hay biến mất của cá nhân”. Cái tôi cá nhân ngày càng bị triệt tiêu, con người lao vào cuộc truy tìm cái tôi của mình. Song, việc làm đó trở thành không thể.

Có thể nói, việc tôn vinh 2 tác phẩm văn học cũng đã ghi nhận tâm thế của độc giả hôm nay: Trăn trở, tìm kiếm chân lý, những giá trị và hiểu thêm về thân phận con người.

MINH THI