Giải thưởng Chất lượng Quốc gia hấp dẫn thế nào sau 25 năm phát triển?

Ông Nguyễn Hoàng Linh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ KH&CN)

Thưa ông, năm nay là năm đặc biệt, khi Giải thưởng Chất lượng Quốc gia (CLQG) tròn 25 năm. Nhìn lại chặng đường đó, Giải thưởng đã đồng hành và hỗ trợ cộng đồng DN ra sao?

Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đã qua 1/4 thế kỷ tổ chức cho cộng đồng DN Việt Nam. Việc đầu tiên chính là Giải thưởng sự thay đổi nhận thức của cộng đồng DN Việt Nam khi liên tục cải tiến, nâng cao năng suất chất lượng và tạo ra các sản phẩm tốt nhất cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, qua Giải thưởng CLQG, các DN có được công cụ, cách thức tiếp cận mới, từ khi chưa biết quản lý như thế nào hoặc quản lý theo ý chí chủ quan của người lãnh đạo, chủ doanh nghiệp. Nhiều năm qua, việc xây dựng các tiêu chí để đánh giá về Giải thưởng cũng tiệm cận với các mô hình của giải thưởng quốc tế, đặc biệt là kết nối với hệ thống Giải thưởng Chất lượng Châu Á-Thái Bình Dương.

Ví dụ, cách đây khoảng 20 năm nói doanh nghiệp nào đạt hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001 là sự kiện rất lớn, không dễ gì đạt được.

Tuy nhiên, đến nay, các tiêu chuẩn hệ thống quản lý như vậy trở nên rất phổ biến, là yêu cầu rất bình thường khi các DN, đối tác làm việc với nhau đưa ra yêu cầu dịch vụ, chất lượng phải được quản lý theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Các tiêu chuẩn quốc tế như thế này cũng là một phần trong các tiêu chí của Giải thưởng Chất lượng Quốc gia. Cùng đó, 7 tiêu chí của Giải thưởng, không chỉ trong lĩnh vực quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm (với DN sản xuất, dịch vụ về thực phẩm…), đó còn là trách nhiệm xã hội, môi trường, trách nhiệm cộng đồng, người tiêu chí bảo vệ người lao động…

Với những DN tham gia và đạt Giải thưởng CLQG đã sự thay đổi thế nào trong hơn 2 thập kỷ qua ở góc độ như loại hình, quy mô DN, thưa ông?

Giải thưởng CLQG như là “hoa hậu” của các loại giải thưởng chất lượng do Thủ tướng trao tặng nên đạt được giải này không dễ dàng. Số DN đạt giải ít cũng dễ hiểu.

Tuy nhiên, tiêu chí giải thưởng không chỉ giới hạn về quy mô, loại hình DN mà từ DN vừa và nhỏ, lớn; DN sản xuất, dịch vụ lớn, nhỏ đều có thể tham gia giải thưởng này.

Tập đoàn Hoa Sen là một trong những DN tiêu biểu đạt Giải thưởng Chất lượng Quốc gia

Tuy nhiên, để xét giải quá trình gần như cả năm nên không dễ gì các DN tham gia được. Thứ hai là, DN đạt giải rồi, sau 3 năm mới được xét tham dự giải chứ không phải thích tham dự là được.

Trong 1/4 thế kỷ ghi nhận rất nhiều loại hình DN khác nhau. Vài năm gần đay, đều có các tập đoàn đa quốc gia tham gia như Nestle Việt Nam…Họ chọn các nhà máy tốt nhất của tập đoàn, như là nhà máy sản xuất cà phê hiện đại nhất thế giới tại Việt Nam để tham gia Giải thưởng.

Bên cạnh đó, ngày càng nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân có sản phẩm thuần Việt cũng đã tham gia giải thưởng như TH True Milk… qua đó cho thấy sức hút của Giải thưởng ngày càng lớn.

Là đơn vị được Bộ KH&CN giao chủ trì, triển khai thực hiện Giải thưởng, thời gian tới, Tổng cục sẽ có các cải tiến thế nào để ngày càng có nhiều thêm DN tham gia giải thưởng, coi đó như một mốc phấn đấu nâng cao giá trị của hàng hóa, dịch vụ của DN Việt Nam?

Trong 1/4 thế kỷ, có hơn 2.000 DN đạt giải Vàng CLQG, trong đó có 50 DN đạt Giải thưởng Chất lượng Châu Á-Thái Bình Dương. Đây là những DN tiên phong, đi đầu trong phong trào năng suất, chất lượng.

Tổng doanh thu của các DN này trong hơn 25 năm qua ước tính lên đến nhiều nghìn tỷ đồng, đem lại công ăn việc làm cho hàng triệu người lao động, đóng góp rất lớn cho ngân sách, đồng thời đảm bảo tất cả các yếu tố về môi trường, người lao động.

Bộ KH&CN, Tổng cục cũng mong muốn tiếp tục nhân rộng mô hình DN tiêu biểu như vậy, giúp cộng đồng DN mạnh hơn, tốt hơn nhờ việc áp dụng giải thưởng.

Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục đưa 7 tiêu chí của giải thưởng như công cụ để phổ biến rộng rãi hơn trong cộng đồng DN. Trong đó, kể cả các DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ, DN lớn nhưng chưa nắm bắt được tiêu chí giải thưởng… Từ đó, giúp DN cải tiến, áp dụng, cải thiện những điểm yếu, nâng cao hơn chất lượng sản phẩm hàng hóa hay dịch vụ của mình.

Thứ hai là chúng tôi sẽ tìm kiếm cơ hội để đưa các DN đã từng đạt giải Vàng CLQG, Giải thưởng Chất lượng Châu Á-Thái Bình Dương để chia sẻ, nhân rộng hơn kinh nghiệm trong quá trình áp dụng hay chia sẻ kể cả các khó khăn trong quá trình thực hiện, vượt qua thế nào để lan tỏa Giải thưởng này.

Thứ ba, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mạng lưới các chuyên gia tư vấn, chuyên gia đánh giá về giải thưởng. Chuyên gia tư vấn là chuyên gia đầu ngành rất am hiểu về chất lượng, hiểu về các tiêu chí của giải thưởng, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ, hệ thống quản lý…

Từ đó làm cầu nối giúp DN hiểu, xây dựng, tự đánh giá theo các tiêu chí này, giúp Hội đồng sơ tuyển tỉnh thành và Hội đồng cấp Quốc gia xem xét, đánh giá, lựa chọn ra các DN tiêu biểu nhất, tốt nhất để trình Thủ tướng xem xét, trao tặng giải thưởng này.

Xin cám ơn ông!

Thanh Phương (thực hiện)