Giải pháp thực tế

Trong bối cảnh vùng Vịnh đang “dậy sóng” do các bước leo thang đối đầu giữa Mỹ và Iran, nhiều quốc gia trong khu vực đang sẵn sàng làm trung gian hạ nhiệt căng thẳng, tránh một cuộc chiến tranh mới.

Trong chuyến thăm nước láng giềng Iraq mới đây, Bộ trưởng Ngoại giao Iran J.Zarif đã khẳng định mong muốn của Tehran về thiết lập quan hệ cân bằng với các nước láng giềng A-rập vùng Vịnh. Theo đó, ông J.Zarif đưa ra đề xuất ký kết hiệp ước không tiến công nhau với các quốc gia A-rập tại khu vực. Đồng thời, kêu gọi các nước châu Âu nỗ lực hơn nữa để bảo vệ thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký giữa Iran với nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Nga, Mỹ, Trung Quốc và Đức) hồi năm 2015. Đây là hành động bày tỏ thiện chí của Tehran muốn làm dịu căng thẳng ở khu vực khi những động thái từ Mỹ và các đồng minh dẫn tới dự báo về nguy cơ bùng phát một cuộc chiến tranh “nóng” ở vùng Vịnh.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga S.Lavrov nhận định, thống nhất không tiến công lẫn nhau là bước đi đầu hướng tới giảm căng thẳng. Moscow cho rằng, đề xuất của Bộ trưởng Ngoại giao Iran phù hợp với một sáng kiến “rõ ràng và lâu nay” của Nga tạo ra một “khái niệm an ninh” cho vùng Vịnh, bao gồm các nước A-rập, các nước vùng Vịnh và Iran. Nga mong muốn Liên đoàn A-rập (AL), Liên hiệp châu Âu (EU), Liên hợp quốc và năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là những nhà bảo đảm cho hệ thống an ninh này.

Những quan ngại về một cuộc xung đột mới có nguy cơ nổ ra ở vùng Vịnh gia tăng sau khi có các động thái “sặc mùi thuốc súng” diễn ra ở khu vực. Tiếp theo quyết định điều tàu sân bay, máy bay chiến đấu tới vùng Vịnh, Tổng thống Mỹ D.Trump mới đây quyết định điều thêm 1.500 binh sĩ tới Trung Đông, nhằm sẵn sàng đối phó “mối đe dọa” từ Iran. Người đứng đầu Nhà trắng còn viện dẫn căng thẳng với Iran để tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia nhằm xúc tiến các thương vụ bán vũ khí trị giá 8,1 tỷ USD cho A-rập Xê-út, Các Tiểu vương quốc A-rập thống nhất (UAE) và Jordan mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội.

Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cảnh báo các hãng hàng không dân dụng Mỹ cẩn trọng khi thực hiện lộ trình bay qua vùng Vịnh vì lý do các hoạt động quân sự đang được đẩy cao và căng thẳng chính trị gia tăng tại khu vực. Đáp lại những động thái từ phía Mỹ, Iran khẳng định sẽ có biện pháp trả đũa nếu Mỹ có hành động khiêu khích và cho rằng Washington đang kích động “chiến tranh tâm lý”. Quân đội Iran khẳng định, các tàu chiến Mỹ ở vùng Vịnh nằm trong tầm bắn tên lửa của Tehran, Chính quyền Tehran cũng thông báo tạm ngừng thực thi một số điều khoản trong thỏa thuận hạt nhân và tăng cường làm giàu urani ở cấp thấp.

Trước những động thái nêu trên, Nga cho rằng, bất cứ khi nào tiềm lực quân sự gia tăng thì nguy cơ cũng tăng theo. Các nước trong khu vực cũng lên tiếng sẵn sàng làm trung gian để xoa dịu tình hình. Bộ trưởng Ngoại giao Oman, quốc gia luôn duy trì mối quan hệ hữu nghị với cả Mỹ và Iran, đã tới Tehran trong nỗ lực làm giảm căng thẳng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra một cuộc chiến tranh trong khu vực, Thủ tướng Iraq A.Mahdi cũng thông báo Baghdad sẽ cử phái đoàn tới Washington và Tehran để thuyết phục hai bên kiềm chế đối đầu. Thủ tướng A.Mahdi cam kết nỗ lực vì sự ổn định của khu vực và giữ vững thỏa thuận hạt nhân Iran. Baghdad muốn đóng vai trò nòng cốt trong việc giảm căng thẳng giữa Tehran và Washington nhằm tránh nguy cơ leo thang căng thẳng trong khu vực.

Tình hình chính trị và các hoạt động quân sự ở vùng Vịnh gây lo ngại trong cộng đồng quốc tế. Nhiều nước lên tiếng khẳng định rằng, việc thực hiện đầy đủ thỏa thuận hạt nhân Iran là con đường duy nhất hiệu quả và thực tế để giúp giảm căng thẳng và giải quyết vấn đề. Các bên liên quan cần kiềm chế, tránh làm nóng thêm tình hình và thực hiện ngay các biện pháp theo hướng chấm dứt đối đầu, mở cánh cửa cho đối thoại.

MỸ VÂN