Giải pháp chăm sóc sức khỏe và thực hiện BHYT toàn dân ứng phó với già hóa dân số

Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn cho biết, Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2020, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt trên 90% dân số và thực tế đến năm 2018, Việt Nam đã đạt tỷ lệ bao phủ gần 88%, với 83 triệu người tham gia. Đây là một con số rất đáng khích lệ.

Ảnh minh họa: Suckhoedoisong

Tuy nhiên, giống như các nước khác, Việt Nam cũng không tránh khỏi xu thế già hóa dân số. Thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy, tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam hiện là 76,6 tuổi, cao hơn mức trung bình của thế giới (72 tuổi). Việt Nam đang ở độ tuổi trung bình của giai đoạn dân số vàng và đang đứng trước thách thức về mặt già hóa dân số. Thông tin rõ hơn về điều này, Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn cho biết, năm 2016, cơ quan BHXH đã cấp thẻ BHYT cho 8,8 triệu người cao tuổi; năm 2017 là 9,8 triệu người và năm 2018 là trên 11 triệu người.

Tuy nhiên, con số này chưa bao gồm thân nhân của quân đội, công an tham gia BHYT theo chế độ đặc thù do Nhà nước ban hành. Tỷ lệ người cao tuổi trên tổng số người tham gia BHYT chiếm khoảng 11% và tỷ lệ này đang tăng dần qua các năm. Cũng theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam, tốc độ già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng tại Việt Nam, đòi hỏi việc xây dựng các chính sách an sinh xã hội, trong đó chính sách chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi thông qua BHYT phải được thiết kế làm sao ứng phó tốt với việc già hóa dân số.

Chung quan điểm, GS.Taichi ONO- Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc gia Nhật Bản nhận định, tốc độ già hóa dân số của Việt Nam đang diễn ra nhanh hơn nhiều so với các nước. Năm 2015, số người ở độ tuổi 65 trở lên mới chiếm 6,7% dân số nhưng con số này đến năm 2040 được dự báo là sẽ chiếm 17% dân số và đến năm 2060 là 26,2% dân số. Điều này cho thấy, chỉ một thời gian ngắn nữa, Việt Nam cũng sẽ giống như Nhật Bản hiện nay khi tỷ lệ người cao tuổi cao và cần một hệ thống chăm sóc, hỗ trợ chuyên biệt. Hệ thống này cần xây dựng trên nền tảng là chính sách BHYT với độ bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.

Ông Hironari Onishi - Trưởng nhóm dự án hỗ trợ kỹ thuật xây dựng và tăng cường quản lý phương thức chi trả của gói dịch vụ y tế cơ bản do Quỹ BHYT chi trả tại Việt Nam (SHIP) cho biết, do vấn đề già hóa dân số, chi phí y tế chắc chắn sẽ tăng. Vì vậy, một số chính sách cần phải được xem xét thực hiện, trong đó có vấn đề tăng phí BHYT. Tuy nhiên, tăng phí đồng nghĩa với việc khả năng tiếp cận và chất lượng các dịch vụ cần được cải thiện. Theo đó, cần thiết phải tăng cường tiếp cận dịch vụ y tế tại các cơ sở y tế, đảm bảo đủ số lượng cơ sở y tế cũng như số lượng bác sĩ và những yếu tố có thể cải tiến chất lượng dịch vụ y tế. Giải pháp là tăng số lượng các cơ sở y tế tư nhân cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh BHYT công (tăng số lượng các cơ sở y tế đủ điều kiện được ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT). Cân nhắc phương pháp xác định chi phí bệnh nhân tự trả bao gồm cả chi phí đối với người cao tuổi và cần xem xét cả trợ cấp hưu trí.

Bổ sung thêm giải pháp cho vấn đề trên, đại diện của Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho rằng, cần xây dựng chiến lược tài chính y tế tiến tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân. Theo bà Nguyễn Kim Phượng, thành viên của dự án SHIP, cần phải xây dựng gói dịch vụ y tế dựa trên bằng chứng về chi phí – hiệu quả. Các dịch vụ được bao phủ cần toàn diện, bao gồm phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, điều trị, phục hồi, chăm sóc giảm nhẹ và chăm sóc cuối đời. Trong đó, ưu tiên các dịch vụ chi phí thấp nhưng hiệu quả cao và có thể được cung ứng ở tuyến cơ sở như dịch vụ liên quan đến phòng quản lý NCDs (các dịch vụ phòng chống bệnh không lây nhiễm) và chăm sóc lão khoa cơ bản, nhằm ứng phó với già hóa dân số...

Qua trao đổi của các chuyên gia đến từ Nhật Bản, Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế Lê Văn Khảm cho rằng, nhu cầu chăm sóc sức khỏe toàn dân và già hóa dân số đang đặt ra những đòi hỏi cấp thiết trong thay đổi chính sách y tế ở Việt Nam. Hiện, Bộ Y tế đang chủ trì xây dựng sửa đổi Luật BHYT hướng tới mục tiêu BHYT toàn dân và bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.

PV