Giải mã vụ mất tích bí ẩn của nữ phi công Mỹ cách đây 81 năm

Nữ phi công huyền thoại

Tháng 7/2018, đánh dấu 121 năm ngày sinh của người phụ nữ đầu tiên một mình bay xuyên Đại Tây Dương Amelia Earhart (24/7/1897) và cũng tròn 81 năm ngày bà cùng chiếc phi cơ Electra L-10E mất tích trên Thái Bình Dương (2/7/1937). Bà được cả nước Mỹ hâm mộ, cuộc đời bà là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ phụ nữ.

Nữ phi công huyền thoại Amelia Earhart

Năm 1923, bà được Liên đoàn hàng không quốc tế cấp bằng bay. Từ đó, lịch sử hàng không thế giới bắt đầu ghi nhận những kỷ lục do Earhart lập nên khiến cho cả những nam phi công cũng phải thán phục. Earhart đã đưa chiếc máy bay Kinner Airster cũ lên độ cao 4.267 m. Đây là kỷ lục thế giới đối với phi công nữ khi đó.

Năm 1928, bà tiếp tục lập kỷ lục là người phụ nữ đầu tiên bay qua Đại Tây Dương. Sau đó, bà đã được trao tặng nhiều huân chương cao quý của Mỹ. Tổng thống Herbert Hoover tuyên dương Earhart là “người phụ nữ tiên phong, tấm gương cho mọi thế hệ người Mỹ học tập với sự ngưỡng mộ vì ý chí cương quyết, cá tính mạnh mẽ và tinh thần sẵn lòng hợp tác”.

Vào những năm cuối của thập niên 1930, với sự nổi tiếng của mình, Amelia Earhart được mời diễn thuyết tại nhiều nơi để đề cao vai trò phụ nữ trong thời đại mới. Uy tín của bà đã khiến Đại học Purdue nhận tài trợ đóng riêng cho bà một chiếc máy bay, để bà tiếp tục làm công việc thám hiểm.

Hành trình định mệnh

Sau chuyến bay để đời vượt Đại Tây Dương, Amelia Earhart tiếp tục đặt mục tiêu táo bạo hơn là bay vòng quanh thế giới theo đường xích đạo. Sau khi mua chiếc Electra L-10E của Hãng Lockheed năm 1935, bà mời được 3 người tham gia gồm hoa tiêu thứ nhất Harry Manning, hoa tiêu thứ hai dày dạn kinh nghiệm về hàng hải lẫn hàng không Frederick Noonan và phi công Paul Mantz làm cố vấn kỹ thuật.

Theo kế hoạch ban đầu, hành trình sẽ bao gồm các chặng bay từ Oakland (bang California) về hướng Tây sang Hawaii. Từ đó sẽ bay qua châu Úc, châu Á, châu Phi rồi Florida (Mỹ) và cuối cùng là California. Chặng đầu tiên diễn ra suôn sẻ, 4 người đáp xuống sân bay Wheeler ở đảo Oahu (Hawaii) ngày 18/3/1937 sau gần 16 giờ bay.

Tuy nhiên, sau đó, máy bay Electra gặp trục trặc và phải đưa về Florida sửa chữa. Sau vài tháng tạm hoãn và xuất hiện biến động thời tiết, hành trình được đổi theo chiều ngược lại. Ngày 1/6/1937, Earhart cùng hoa tiêu Noonan rời Miami hướng về phía Đông. Cuối cùng họ đến thành phố Lae của Papua New Guinea sau 21 ngày vượt hơn 35.400 km và nhiều điểm dừng.

Từ đây, Earhart chỉ còn khoảng 11.200 km nữa là có thể bước vào ngôi đền của những con người vĩ đại nhất ngành hàng không. Tuy nhiên, không ai ngờ chuyến bay ngày 2/7/1937 từ Lae sang hòn đảo nhỏ bé Howland giữa Thái Bình Dương lại là hành trình cuối cùng của bà. Vì phải vượt qua quãng đường 4.100 km nên nhiều thiết bị liên lạc và định hướng trên máy bay bị tháo gỡ nhằm có thể chứa thêm nhiên liệu.

Máy bay phát tín hiệu cuối cùng lúc 8 giờ 45 phút ở vị trí được cho là chỉ còn cách điểm đến khoảng 160 km. Bà biến mất cùng chiếc máy bay khi bay gần đảo Howland (nay là Nikumaroro) ở Trung Thái Bình Dương. Người ta đã không thể tìm ra Earhart cũng như bất kỳ mảnh vỡ nào của chiếc máy bay.

Chuyến bay định mệnh của Amelia Earhart

Nước Mỹ chấn động và một cuộc tìm kiếm quy mô chưa từng có được triển khai. Trong 2 tuần, hải quân Mỹ lùng sục vùng biển rộng lớn nhưng không phát hiện manh mối nào. Chiến dịch kết thúc vào ngày 19/7/1937 sau khi tốn chi phí 4 triệu USD trên khu vực tìm kiếm rộng gần 650.000 km2. Ngày 5/1/1939, tòa án Mỹ chính thức tuyên bố bà Earhart và ông Noonan đã chết.

Đoạn kết đầy bí ẩn của bà đã làm tổn hao không biết bao nhiêu giấy mực. Đã có ít nhất hàng chục cuốn sách, phim và phim tài liệu về cuộc đời bà, gần đây nhất là phim Amelia (2009) do nữ minh tinh Hillary Swank thủ vai chính.

Điệp viên bí ẩn?

Trong 8 thập niên qua, vô số giả thuyết được đặt ra xung quanh số phận của Amelia Earhart. Một số nhà nghiên cứu cho rằng nữ phi công cùng hoa tiêu Noonan đã bị quân Nhật bắt và giam giữ trên đảo Saipan cho đến khi qua đời. Người em họ Wally Earhart của bà từng tuyên bố máy bay đã rơi xuống Thái Bình Dương, 2 người may mắn sống sót và được tàu cá Nhật cứu. “Người Nhật chở Amelia, Noonan và chiếc máy bay đến đảo Saipan. Noonan bị sát hại ngay, còn Amelia qua đời sau đó do bệnh lỵ và nhiều bệnh khác”, tờ Nevada Appeal dẫn lời Wally Earhart nói.

Ông còn lý giải rằng Chính phủ Mỹ che giấu vụ việc vì Amelia Earhart thực chất là một điệp viên và được đích thân Tổng thống Franklin Roosevelt giao nhiệm vụ tuyệt mật: Do thám các căn cứ quân sự của Nhật ở Thái Bình Dương. “Ngày nay, Nhật và Mỹ là bạn tốt và là đồng minh quân sự nên chính quyền không muốn bị ràng buộc bởi quá khứ đối địch”, ông Wally tuyên bố dù không đưa ra chứng cứ nào.

Trong sách Amelia Earhart: Beyond the Grave (Amelia Earhart: Bí ẩn đằng sau nấm mồ), nhà nghiên cứu W.C. Jameson cũng có giả thuyết tương tự nhưng ông cho rằng bà Earhart đã được trả về Mỹ năm 1945, lấy tên Irene Craigmile Bolam và sống đến năm 1982.

Giải mã

Trong suốt nhiều thế kỷ sau đó, giới chuyên gia, nhà nghiên cứu tích cực tìm kiếm tung tích của Amelia Earhart để giải mã những bí ẩn về nữ phi công này. Các chuyên gia Mỹ vừa phân tích các cuộc gọi khẩn cấp cuối cùng của Earhart, hé lộ những gì thực sự xảy ra. Chuyên gia Ric Gillespie, thuộc Nhóm Phát hiện Máy bay Lịch sử Quốc tế (IGHAD) có trụ sở tại Mỹ, tin rằng ông có bằng chứng cho thấy Earhart gặp nạn và hạ cánh trên một hòn đảo ở Nam Thái Bình Dương.

Bà gửi tín hiệu radio kêu cứu trong gần một tuần và sau đó máy bay trôi ra biển khiến bà không thể làm điều này nữa. Gillespie, người nghiên cứu vụ mất tích trong hơn 30 năm, cho biết các cuộc gọi khẩn cấp được phát hiện bởi các tổng đài trên khắp thế giới khiến hải quân khởi động nhiệm vụ giải cứu khổng lồ. Gillespie nói với báo CBS News: “Tàu chiến phải mất một tuần để đến đó. Lúc đó tín hiệu radio đã dừng lại. Khi các máy bay bay qua đảo, họ không nhìn thấy máy bay nào khác bên dưới”.

Gillespie cho biết cuộc gọi khẩn cấp cũng được người dân tình cờ nghe thấy qua radio cách hòn đảo hàng nghìn km. Người dân ở các bang của Mỹ như Florida, Iowa, Texas hay Canada đều nói họ phát hiện tín hiệu kêu cứu của nữ phi công.

Một phụ nữ ở Canada cho biết cô nghe thấy giọng nói: “Chúng tôi đã lao xuống nước... Chúng tôi không thể giữ lâu hơn nữa”.

Gillespie và các đồng nghiệp trong IGHAD cũng xem xét lại bộ xương được phát hiện năm 1940 trên bãi biển của đảo Nikumaroro, quốc gia Kiribati. Chuyên gia về xương thuộc ĐH Tennessee (Knoxville, Mỹ), ông Richard Jantz cho hay xương tìm thấy trên đảo Nikumaroro có tới 99% thuộc về nữ phi công Amelia Earhart khi bà phải sống những ngày cuối đời mắc kẹt trên đảo giữa Thái Bình Dương.

Nghiên cứu toàn diện về khu vực Nikumaroro cho thấy dấu vết của lửa đốt và xương cá. “Có một chương cuối cùng trong cuộc đời của Earhart mà mọi người không biết. Bà ấy đã dành nhiều ngày, có thể nhiều tháng, vật lộn một cách anh hùng để tồn tại”, Gillespie nói.

Nguyên Bách Tổng hợp