Giấc mơ mang tầm khu vực

Tại Liên hoan phim (LHP) quốc tế Busan (Hàn Quốc) năm nay, điện ảnh Việt có 4 bộ phim được trình chiếu ở hạng mục "Cửa sổ điện ảnh châu Á", 2 bộ phim tham gia tranh giải ở hạng mục phim ngắn và 3 dự án tham gia "Chợ dự án". Đây là số phim tham gia lớn nhất từ trước đến nay của điện ảnh Việt tại LHP uy tín này. Điều này không chỉ cho thấy sự sôi động của đời sống điện ảnh mà còn khẳng định khát vọng vươn tầm quốc tế của nhiều đạo diễn trẻ.

Như vậy, cho đến thời điểm này có 4 bộ phim Việt Nam được trình chiếu ở hạng mục "Cửa sổ điện ảnh Châu Á" trong khuôn khổ LHP Busan Hàn Quốc là "Thưa mẹ con đi" (đạo diễn Trịnh Lê Đình Minh), "Anh trai yêu quái" (đạo diễn Vũ Ngọc Phượng), "Bí mật của gió" (đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình) và "Bắc Kim Thang" (đạo diễn Trần Hữu Tấn). "Cửa sổ điện ảnh Châu Á" thuộc chương trình chính thức, được xem là hạng mục quan trọng về số lượng và giá trị: tuyển chọn những bộ phim hay và nổi bật nhất của các nhà làm phim tài năng đến từ khắp châu Á.

Một cảnh trong phim ''Cô Ba Sài Gòn''.

Lẽ ra, điện ảnh Việt Nam có 1 bộ phim nữa được chiếu ở hạng mục này là "Thằng ròm" (đạo diễn Trần Thanh Huy). Tuy nhiên, do chưa được cấp phép nên bộ phim đã bị rút khỏi LHP. Ngoài ra còn có 2 phim ngắn của Việt Nam tham dự LHP là "Ngọt, mặn" (đạo diễn Dương Diệu Linh) tranh giải hạng mục "Phim ngắn Châu Á" và "Hãy tỉnh thức và sẵn sàng" (đạo diễn Phạm Thiên Ân) tranh giải ở hạng mục "Giới thiệu phim ngắn".

Là một trong số những LHP lớn nhất châu Á về quy mô, LHP quốc tế Busan thu hút được sự quan tâm của các nhà làm phim vào khu vực "Chợ phim", nơi các hãng sản xuất, phát hành gặp gỡ trao đổi và ký kết hợp đồng bán phim, tìm những đối tác phù hợp để phát hành, sản xuất hay thực hiện các thao tác khác trong quá trình làm phim. Đã có nhiều dự án phim được thực hiện từ hạng mục này của LHP. Năm nay, có 3 dự án của các đạo diễn Việt gồm "Skin of Youth" của Nguyễn Phương Anh, "Cuộc săn tàn nhẫn" của Nguyễn Hữu Tuấn và "Picturehouse" của Nguyễn Võ Nghiêm Minh.

Là LHP của một quốc gia có nền điện ảnh phát triển nên LHP Busan thu hút được sự quan tâm của đông đảo người trong giới chuyên môn cũng như những người yêu điện ảnh trên toàn thế giới. Đây là LHP được tổ chức thường niên và được đánh giá là một trong những LHP có vị thế hàng đầu châu Á.

Từ lần đầu tiên được tổ chức năm 1996, LHP chỉ có 31 quốc gia đến tham dự thì đến năm 2018, đã có 79 nước tham gia với khoảng 300 phim được tuyển chọn, trình chiếu cho các hạng mục. Có thể nói, LHP Busan phản ánh khá toàn hiện bức tranh của điện ảnh châu Á.

Chính vì vậy, việc lựa chọn LHP Busan làm đích đến của các nhà làm phim Việt cũng không có gì khó hiểu. Nếu như năm 2014 điện ảnh Việt có 5 đạo diễn có mặt tại LHP này, năm 2018 có sự góp mặt của 3 bộ phim là "Tấm Cám, chuyện chưa kể", "Cô Ba Sài Gòn" và "Vợ ba" thì năm 2019 này là sự góp mặt rầm rộ của 4 phim dài, 2 phim ngắn và 3 dự án.

Trong số các phim Việt Nam tham dự LHP quốc tế Busan năm nay thì mới chỉ có phim "Thưa mẹ con đi" là phim đã ra rạp, tức là đo được hiệu ứng khán giả trong nước. Bộ phim này của đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh nói về đề tài đồng tính nhưng cách làm phim chỉn chu, giàu cảm xúc đã giúp phim giành được nhiều tình cảm của khán giả. Bởi lâu nay, phim về đề tài đồng tính của Việt Nam, ngoài một số bộ phim tài liệu còn lại các phim truyện hay rơi vào tình trạng nhân vật bị cường điệu hóa tính cách và hình thức nhân vật khiến nhân vật bị lố, trở nên bất bình thường.

"Thưa mẹ con đi" đã khắc phục được tình trạng này, đưa đến người xem cái nhìn chân thực và chia sẻ với người đồng tính. Phim là câu chuyện gia đình với đầy đủ tình nghĩa và để lại sự day dứt nơi khán giả. Với ê kíp làm phim thì ngoài sự yêu mến của khán giả trong nước, việc phim được chọn tham gia LHP Busan thực sự là một kết quả vui và đáp đền xứng đáng cho những vất vả trong quá trình làm phim.

"Bí mật của gió" của đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình - người được biết tới với "Cánh đồng bất tận" - lại là một bộ phim hài, lãng mạn và giả tưởng về tình cảm của một cô bé mới lớn và hồn ma đến từ quá khứ khi gia đình cô chuyển từ quê lên Đà Lạt sinh sống. Lồng ghép trong câu chuyện với những bí mật trong quá khứ đó là những cảm xúc của tình bạn, tình yêu đầu đời và tình cảm gia đình được đạo diễn truyền tải một cách lãng mạn và hài hước, dí dỏm.

"Anh trai yêu quái" cũng khai thác về đề tài gia đình nhưng đây lại là bộ phim remake từ phim "My annoying brother" của Hàn Quốc. Phim phiên bản gốc đã được chiếu tại Việt Nam và giành được nhiều tình cảm của khán giả.

Được biết tới tháng 11 phim này mới ra mắt khán giả trong nước. Đây là câu chuyện xúc động, hài hước về cuộc đoàn tụ bất đắc dĩ của hai anh em cùng cha khác mẹ sau 10 năm xa cách. Cả hai vừa phải chịu đựng những thói hư tật xấu của nhau đồng thời hóa giải những mâu thuẫn trong quá khứ. "Anh trai yêu quái" có sự góp mặt của những diễn viên nổi tiếng như Isaac, Kiều Minh Tuấn, Diệu Nhi, Phi Phụng...

"Bắc Kim Thang" là bộ phim có đề tài kinh dị. Lấy cảm hứng từ bài đồng dao quen thuộc, đạo diễn Trần Hữu Tấn khai thác những yếu tố kinh dị nhưng để truyền thông điệp phản đối quan niệm "trọng nam khinh nữ" tồn tại lâu nay trong nhận thức của một bộ phận người Á Đông cũng Việt Nam. Câu chuyện phim kể về một cô gái đã phải chịu đựng sự bất công dẫn đến cái chết và sau đó cô biến thành một ác quỷ. Những sáng tạo của đạo diễn được đánh giá là khá lạ đã giúp cho anh khai thác câu chuyện ở góc nhìn mới và khác biệt.

Có thể nói, với một LHP quốc tế uy tín như Busan thì việc có ngày càng nhiều phim tham gia và được trình chiếu là một tín hiệu đáng mừng. Điều đáng nói là các đạo diễn tham dự LHP lần này hầu hết đều là những người trẻ nhưng đã ít nhiều khẳng định được tình yêu, lòng đam mê với điện ảnh.

Phim “Thưa mẹ con đi” tham dự Liên hoan phim quốc tế Busan 2019.

Nguyễn Phan Quang Bình được mọi người biết tới với vai trò đạo diễn của "Cánh đồng bất tận" và một loạt những bộ phim khác ở vai trò người sản xuất. Đạo diễn Vũ Ngọc Phượng từng làm những bộ phim gây sự chú ý như "12 chòm sao: vẽ đường cho hươu chạy", "100 ngày bên em".

Việc có mặt tại các LHP đẳng cấp cũng cho thấy tư duy mới mẻ, hiện đại của các nhà làm phim trẻ. Họ không chỉ làm phim để chiếu rạp, phục vụ nhu thị trường trong nước mà đã khát khao vươn tới những sân chơi mang tầm khu vực hay toàn cầu.

Một số nhà chuyên môn cho rằng, nhìn vào các phim Việt tham gia LHP quốc tế Busan lần này có thể hy vọng điện ảnh Việt có thể làm nên chuyện. Sự đa dạng về đề tài, đặc biệt trong cách thể hiện và nhất là điện ảnh Việt đã tránh được những nội dung phim nặng giáo điều để đi vào những câu chuyện về con người, giản dị nhưng xúc động.

Sự lạc quan này hoàn toàn có căn cứ. Bởi trước đó, tại LHP Cannes, đại diện cho Việt Nam là 2 bộ phim "Trống đợi" (đạo diễn Lê Hữu Đằng Khoa) và "Hãy thức tỉnh và sẵn sàng" (đạo diễn Phạm Thiên Ân). Trong đó "Trống đợi" là phim ngắn thuộc dạng thể nghiệm về đề tài tình cảm xã hội, còn "Hãy thức tỉnh và sẵn sàng" được lựa chọn công chiếu tại hạng mục quan trọng trong "Tuần lễ đạo diễn" - một nhánh của LHP Cannes, nhằm vinh danh dòng phim nghệ thuật gồm phim truyện dài, phim tài liệu, phim ngắn không tranh giải chính. Vượt qua 9 đề cử đến từ nhiều quốc gia khác, phim ngắn "Hãy thức tỉnh và sẵn sàng" đã giành giải Illy Award dành cho phim ngắn xuất sắc nhất tại hạng mục Directors' Fortnight, thuộc Tuần lễ đạo diễn trong khuôn khổ LHP này.

Tuy nhiên lâu nay có một nghịch lý vẫn tồn tại ở điện ảnh Việt, đó là một số phim dẫu đại thắng trên trường quốc tế nhưng lại gặp khó khăn khi `phát hành trong nước. Có thể đây là những bộ phim thiên hướng nghệ thuật khó dành cho số đông nhưng đó cũng là điều khiến các nhà làm phim phải trăn trở và tìm cách tháo gỡ. Để những bộ phim Việt vừa vang danh quốc tế vừa có được doanh thu tốt ở thị trường trong nước.

Khánh Thảo