Gia tăng nguy cơ đụng độ quân sự tại vùng Vịnh

Giữa lúc quan hệ Mỹ-Iran đang trải qua những thời khắc “căng như dây đàn”, ngày 20-6, hãng thông tấn nhà nước IRNA của Iran tuyên bố Lực lượng Vệ binh Cách mạng nước này đã bắn hạ một máy bay do thám không người lái RQ-4 Global Hawk của Mỹ khi máy bay này di chuyển vào không phận của Iran. Theo Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif, nước này có bằng chứng để khẳng định máy bay của Mỹ đã "vi phạm không phận Iran". Ông Mohammad Javad Zarif nêu rõ: "Chúng tôi đã tìm thấy các mảnh vỡ của máy bay do thám quân sự Mỹ bên trong lãnh hải của chúng tôi khi máy bay bị bắn hạ". Trước đó, người đứng đầu ngành ngoại giao Iran cho biết nước này sẽ đề nghị Liên hợp quốc tiến hành một cuộc điều tra nhằm chứng tỏ máy bay không người lái của Mỹ đã đi vào không phận Iran.

Một chiếc máy bay do thám không người lái RQ-4 Global Hawk của Mỹ. Ảnh: The Wall Street Journal.

Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao Iran ra tuyên bố nhấn mạnh rằng Iran không mong muốn chiến tranh và xung đột ở vùng Vịnh, nhưng sẽ không do dự trong việc bảo vệ lãnh thổ nước này trước bất cứ hành động gây hấn nào. Đồng thời, Tehran cũng cảnh báo các lực lượng Mỹ không nên có biện pháp thiếu thận trọng nào ở khu vực.

Ở phía đối diện, dù xác nhận một máy bay do thám không người lái của Mỹ đã bị lực lượng Iran bắn hạ tại eo biển Hormuz, Bộ Quốc phòng Mỹ lại khẳng định máy bay này đang "ở trong vùng biển quốc tế". Theo lời người phát ngôn Bộ tư lệnh Trung tâm Mỹ Bill Urban, chiếc máy bay do thám của cường quốc số 1 thế giới đã bị hệ thống tên lửa đất đối không của Iran "vô cớ bắn hạ khi đang di chuyển trên khu vực không phận quốc tế".

Ngay sau khi có thông tin xác nhận về vụ việc từ Bộ Quốc phòng Mỹ, Tổng thống Donald Trump cũng viết trên Twitter, trong đó nhấn mạnh rằng Iran đã “phạm một sai lầm rất lớn" khi bắn hạ chiếc máy bay không người lái của Mỹ. Không lâu sau đó, phát biểu trước báo giới tại Nhà Trắng, ông Donald Trump lại có xu hướng xoa dịu tình hình khi cho rằng vụ việc chỉ là sự hiểu lầm, đồng thời cho biết ông "khó tin rằng vụ bắn hạ là có chủ ý". Mặc dù vậy, Tổng thống Donald Trump khẳng định “sẽ không tha thứ cho việc này".

Hiện cộng đồng quốc tế tỏ ra hết sức lo ngại về khả năng vụ việc nói trên sẽ dẫn tới một cuộc đụng độ quân sự giữa Mỹ và Iran. Trước tình hình này, Tổng thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) Antonio Guterres ngày 20-6 kêu gọi các bên liên quan kiềm chế tối đa, tránh mọi leo thang căng thẳng. "TTK LHQ rất quan ngại về diễn biến mới nhất này. Điều quan trọng là tất cả các bên cần thể hiện sự kiềm chế tối đa và tránh mọi hành động có thể làm nóng tình hình", người phát ngôn của TTK LHQ, ông Stephane Dujarric nói với báo giới.

Bên cạnh đó, một số quốc gia cũng nhấn mạnh tới vấn đề an ninh hàng hải tại khu vực vùng Vịnh sau khi xảy ra vụ việc nói trên. Được biết, ngày 21-6, Ấn Độ đã điều tàu chiến đến vùng Vịnh nhằm trấn an các tàu treo cờ Ấn Độ hoạt động hoặc đi qua khu vực này. Theo đó, hải quân Ấn Độ thông báo đã điều hai tàu chiến INS Chennal và INS Sunayna tới vịnh Oman và vịnh Persian để tiến hành các chiến dịch bảo đảm an ninh hàng hải. Ngoài ra, các máy bay giám sát của hải quân Ấn Độ cũng được lệnh tăng cường hoạt động giám sát trên không trong khu vực này.

Trong khi đó, Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cũng công bố một quy định khẩn cấp, theo đó cấm các hãng hàng không của Mỹ thực hiện các chuyến bay qua không phận do Iran kiểm soát ở eo biển Hormuz và vịnh Oman "cho đến khi có thông báo tiếp theo". Theo FAA, các hoạt động quân sự gia tăng và căng thẳng chính trị leo thang trong khu vực hiện đang đặt ra nguy cơ đối với các hoạt động hàng không dân dụng của Mỹ, cũng như khả năng xảy ra tình trạng tính toán sai hoặc xác định nhầm mục tiêu.

Tối muộn ngày 21-6 (theo giờ Việt Nam), tờ New York Times bất ngờ đưa tin Tổng thống Donald Trump đã thông qua quyết định tấn công quân sự nhằm vào Iran, nhưng sau đó đã rút lại quyết định này vào phút chót. Bài báo dẫn lời các quan chức cấp cao chính quyền Mỹ xác nhận rằng ban đầu ông Donald Trump đã thông qua quyết định tiến hành vụ tấn công nhằm vào một số mục tiêu của Iran, như radar và các khẩu đội tên lửa. Tuy nhiên, ngay sau đó, người đứng đầu Nhà Trắng đã tuyên bố dừng kế hoạch này.

Trên mạng xã hội Twitter, ông Donald Trump cũng khẳng định: "10 phút trước khi diễn ra cuộc không kích, tôi đã ra lệnh dừng lại, vì không cân xứng với vụ bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ. Tôi không vội, quân đội của chúng tôi đã được củng cố, tăng cường và sẵn sàng chiến đấu, với vị thế hùng mạnh nhất thế giới".

Mặc dù vậy, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã bắt đầu áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung mà phía Washington mô tả là “rất khắc nghiệt” với Iran.

ANH VŨ