Ghép gan cho bệnh nhi nhỏ tuổi nhất

Từ ngày 24 đến 26/2, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương thực hiện thành công 2 ca ghép gan cho hai bệnh nhi nhỏ tuổi.

Bệnh nhi ghép ngày 24/2 là bé T.H.A. (nữ, 20 tháng tuổi, nặng 9,5 kg, ở Phú Thọ). Bệnh nhi ghép ngày 26/2 là bé T.G.B. (nam, 9 tháng, 7,5 kg, ở Quảng Ngãi). Đây là bệnh nhi được ghép gan nhỏ tuổi nhất ở nước ta.

Hai bệnh nhân hồi phục sau ca ghép gan. Ảnh: BSCC.

Quyết định khó khăn

Cả hai bé đều có bệnh gan giai đoạn cuối do các biến chứng nặng của bệnh teo đường mật bẩm sinh, nguy cơ tử vong.

Đây là dị tật bẩm sinh nặng của hệ thống đường mật, gây tổn thương đường mật trong và ngoài gan, khiến dẫn mật bị ứ trệ, gây hậu quả xơ gan mật và các biến chứng nặng nề. Bệnh nhi có thể tử vong do xuất huyết tiêu hóa nặng hoặc hôn mê gan

TS.BS Cao cấp Nguyễn Phạm Anh Hoa - Trưởng khoa Gan Mật - cho biết cả hai bệnh nhi đều có tình trạng xơ gan nặng mất bù và có nhiều các biến chứng đe dọa tử vong như xuất huyết tiêu hóa do tăng áp lực tĩnh mạch cửa, nhiễm trùng đường mật tái diễn, suy chức năng gan.

Các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương đã hội chẩn và đưa ra quyết định ghép gan là biện pháp duy nhất có thể cứu sống bệnh nhân. Tuy nhiên, đây là quyết định rất khó khăn trong hoàn cảnh bệnh viện đang cùng cả nước dồn nhân lực cho cuộc chiến chống dịch Covid-19. Bệnh nhân đang trong tình trạng nặng, một trong hai bé rất nhỏ.

“Ghép gan cho trẻ em là phẫu thuật đặc biệt khó khăn do cấu trúc giải phẫu phức tạp, tình trạng bệnh nền nặng, yêu cầu trình độ cao về phẫu thuật, gây mê hồi sức và chăm sóc trước trong và sau mổ”, GS.TS Lê Thanh Hải - Giám đốc bệnh viện Nhi Trung ương - chia sẻ.

Cả hai trường hợp này được nhận gan từ bố mẹ đẻ. Trong đó, bé T.H.A. nhận gan từ mẹ (29 tuổi), bé T.G.B. nhận gan từ bố (29 tuổi).

Ca phẫu thuật ghép gan đặc biệt cho bệnh nhi nhỏ tuổi. Ảnh: BSCC.

Vượt qua khó khăn

TS.BS Phạm Duy Hiền, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương, kiêm Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Nội soi Nhi khoa và Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp, thay mặt ê-kíp trực tiếp phẫu thuật, cho biết khó khăn nhất với trường hợp T.H.A. nằm ở bất thường giải phẫu gan của người mẹ cần các kỹ thuật tạo hình mạch máu.

Bệnh nhi 9 tháng tuổi có khó khăn hơn do mức độ xơ gan nặng, tĩnh mạch cửa (một tĩnh mạch cấp máu quan trọng cho gan) bị xơ hẹp. Trong khi mổ, các bác sĩ phải thực hiện nhiều thủ thuật để tăng cường lượng máu cho tĩnh mạch cửa. Người cho cũng có bất thường hệ thống động mạch cung cấp cho mảnh gan ghép.

“Chúng tôi rất cẩn thận khi lấy mảnh gan ghép ra nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn tuyệt đối không gây tổn thương đến phần gan còn lại. Đây là một thách thức về mặt phẫu thuật đã được các bác sĩ vượt qua và phẫu thuật thành công”, TS Phạm Duy Hiền nói.

Ở trẻ nhỏ, một khó khăn khác là khẩu kính động mạch gan rất nhỏ, chỉ 2 mm. Các bác sĩ phải sử dụng kính hiển vi phẫu thuật để nối hai đầu động mạch.

Ca mổ đầu tiên diễn ra trong 9 giờ và ca thứ hai kéo dài hơn, khoảng 10 giờ đồng hồ. Tình trạng sau mổ tạm thời ổn định, bệnh nhân đã được chăm sóc tích cực sau phẫu thuật và hiện được theo dõi, điều trị và chăm sóc tại khoa Gan Mật - Trung tâm Tiêu hóa, Gan Mật và Dinh dưỡng - Bệnh viện Nhi Trung ương.

Giám đốc bệnh viện Nguyễn Thanh Hải cho hay mặc dù có nhiều trung tâm ghép gan cho người lớn, cả nước chỉ có ba bệnh viện: BV Nhi đồng 2, BV Vinmec, BV Nhi Trung ương đã thực hiện thành công những ca ghép gan trên trẻ em, đặc biệt là các ca ghép khó như ghép gan ở trẻ em nhỏ, trẻ có cân nặng thấp, ghép gan từ người cho không phù hợp nhóm máu… Bệnh viện Nhi Trung ương cũng là nơi có số lượng bệnh nhi lớn nhất.

Từ ca ghép đầu tiên năm 2005, bệnh viện Nhi Trung ương đã ghép gan thành công cho 18 trường hợp, đa số là các trẻ nhỏ dưới 10 kg.

Hà Quyên