Gấu sinh sôi quá đà, giết chết nhiều người ở Romania

Liên tiếp những vụ gấu tấn công gây chết người diễn ra ở Romania đã làm dấy lên quan ngại của người dân về việc số lượng đang gia tăng ngoài tầm kiểm soát của loài thú ăn thịt lớn nhất châu Âu.

Ba người đàn ông đã bị giết hại trong các vụ tấn công riêng rẽ trong vòng một tháng qua tại quốc gia Đông Âu này. Romania cũng là nước có số lượng gấu nâu lớn nhất châu lục.

"Dân số loài gấu đã gia tăng và con số này cần phải giảm xuống", ông Karoly Pal, một người chuyên theo dõi số lượng các loài động vật, nhận định.

Theo ước tính, có khoảng 6.000 con gấu nâu ở Romania, thành quả của quá trình bảo tồn dành cho loài thú ăn thịt lớn nhất châu Âu, nhưng mặt khác, điều này cũng khiến cho các cuộc chạm trán với con người diễn ra thường xuyên hơn. Ảnh: Alamy Stock.

1 tháng, 3 người chết

Khoảng 6.000 con gấu nâu đang sinh sống trên lãnh thổ Romania và các vụ đụng độ giữa người và loài vật này ngày càng diễn ra thường xuyên hơn.

Hồi tháng 10, một ngư dân 61 tuổi đã bị giết tại quận Mures. Đến cuối tháng, một người đàn ông 46 tuổi cũng bị tấn công đến chết tại quận Bacau ở phía đông. Và đến đầu tháng này, một người chăn cừu 63 tuổi cũng thiệt mạng sau khi bị gấu tấn công bên rìa cánh rừng ở quận Mures.

Ba cái chết trong vòng một tháng qua khiến cho số thương vong vì bị gấu tấn công trong năm 2019 đã lên tới 6 người. Để so sánh, chỉ có 11 người chết vì nguyên nhân này trong giai đoạn từ 2000 đến 2015.

Ông Pal đứng trong sân trang trại nhỏ của mình ở Neaua, khu định cư nói tiếng Hungary ở phía xa vùng Transylvania lịch sử của Romania.

"Ở mọi nơi tôi đến trong khu vực này, mọi người đều nói rằng có quá nhiều gấu, rằng bạn không thể canh tác bất kỳ loại cây trồng nào nữa. Mọi người buộc phải từ bỏ hoạt động nông nghiệp và đất đai của họ. Họ cũng sợ hãi mỗi khi phải đi ra ngoài làng", ông Pal chia sẻ.

"Mọi người ở khu vực này đều đến với tôi và kể về những thiệt hại của họ, được gây ra bởi gấu", ông Pal nói thêm.

Gấu nâu châu Âu cùng loại với gấu nâu Bắc Mỹ, sinh sống ở phần lớn nước Nga và khu vực dọc theo ranh giới lục địa Á-Âu. Ở Romania, gấu được cho là đã phá hoại ngũ cốc của nông dân, giết hại gia súc và đôi khi là vướng vào các vụ tai nạn giao thông với xe ôtô.

Đêm 16/11 vừa rồi, một con gấu đực lớn đã va chạm với xe hơi ở quận Harghita và bị thương nặng. Nhà chức trách phải mất tới 19 tiếng đồng hồ để hoàn thành quá trình trợ tử cho con vật này, sau khi nó bị gẫy 3 chi và nằm kêu thảm thiết trên đường.

Việc gấu va chạm với xe hơi trên đường quốc lộ cũng diễn ra ngày càng nhiều hơn. Ảnh: Brasov Roands and Bridges Directorate.

Thủ tướng Romania Ludovic Orban chia sẻ sự giận dữ của nhiều người khi phàn nàn về việc chính quyền đã mất quá nhiều thời gian để trợ tử cho vật đáng thương. Ông Orban cho biết phải mất tới 15 giờ để Bộ Môi trường Romania nhận được yêu cầu bắn chết con gấu. Mãi đến chiều 17/11, nó mới thoát khỏi sự đau đớn.

Kể từ đó, hai con gấu khác đã bị xe hơi đâm.

Cho phép săn bắt trở lại - chìa khóa của vấn đề?

Những con gấu nâu thường di chuyển quãng đường rất lớn trong hành trình tìm kiếm thức ăn của chúng. Mỗi con trưởng thành có thể tiêu thụ tới hơn 20.000 calo mỗi ngày trong những tháng ấm hơn, để dự trữ năng lượng cho mùa đông.

Việc tránh khỏi các khu định cư của con người, khu vực canh tác nông nghiệp hay gia súc và các con đường quốc lộ đang ngày càng trở thành một thách thức khó khăn với loài vật này.

Nhiều người tin rằng việc dân số gấu bùng phát bắt nguồn từ lệnh cấm săn bắt loài vật này để giải trí vào năm 2016. Mặc dù được các nhà hoạt động bảo vệ môi trường và các nhà bảo tồn động vật ca ngợi, dân số gấu dường như đang tăng trưởng vượt tầm kiểm soát.

"Không có một chương trình quản lý hay theo dõi nào của các cơ quan chức năng. Chúng tôi thật sự không biết có bao nhiêu con gấu ngoài kia", ông Csaba Domokos, chuyên gia về gấu của tổ chức bảo tồn thiên nhiên Milvus Group cho biết.

Chuyên gia này cho rằng nếu thiếu đi các biện pháp quản lý phù hợp của chính phủ, người dân có thể sẽ tự muốn giải quyết vấn đề bằng việc đặt bẫy hoặc đầu độc và điều đó sẽ mang lại những hậu quả nghiêm trọng cho loài gấu ở Romania.

Các nhà lập pháp ở quốc gia Đông Âu đã thông qua một dự luật cho phép săn gấu trong vòng 5 năm tới, nhưng động thái này đã khiến các nhà bảo tồn giận dữ và một cuộc vận động chống lại dự luật đã thu hút được 100.000 chữ ký.

Trong một ngày mưa ẩm tháng 11, trên những đồi cỏ xung quanh Ghinesti, khu vực ngay bên cạnh Neaua, ông Janos Szabo, người chăn cừu với 42 năm kinh nghiệm đang theo dõi đàn cừu của mình kiếm ăn.

"Chúng tôi đang có vấn đề nghiêm trọng với những con gấu, chúng đã bắt đi 4 con cừu của tôi trong năm nay", ông Szabo chia sẻ.

Ông Szabo đã mất 4 con cừu trong đàn của mình vì nhu cầu tẩm bổ của các con gấu trước khi mùa đông đến. Ảnh: BBC.

"Tất cả những người chăn cừu đều có vấn đề với những con gấu. Tình hình chưa bao giờ tệ như thế này", người đàn ông 69 tuổi cho biết.

Sau thời gian tích cực kiếm ăn, gấu sẽ kiếm chỗ ngủ đông và điều đó được hy vọng là sẽ giảm đi căng thẳng trong mối quan hệ của chúng với các nông dân Romania.

Ông Csaba Domokos cho rằng cuộc sống nơi gấu và người cùng tồn tại trong hòa bình đã không còn có thể, và một giải pháp cần được đưa ra.

"Nếu không được xã hội chấp nhận, gấu sẽ không có tương lai ở Romania", ông Domokos dự đoán.

Quốc Thăng
(theo BBC)