Gánh nặng bệnh lao vẫn là thách thức

Phát biểu tại Hội nghị thông báo Kết quả chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam của Đoàn công tác Chương trình chống lao toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). PGS. TS Nguyễn Viết Nhung cho biết: Hiện nay, xu hướng giảm bệnh lao khá rõ rệt, nhất là số tử vong do lao: Ước tính của WHO trong báo cáo năm 2016 là 16.000 người và năm 2017 là 13.000 người. Nhưng như vậy vẫn là con số rất cao, cao hơn tử vong do tai nạn giao thông.

PGS. TS Nguyễn Viết Nhung phát biểu tại hội nghị.

Theo ước tính có khoảng 5.500 người mắc lao kháng thuốc một năm. Lao đồng nhiễm HIV ngày càng giảm từ 7% đã xuống 3% trong số bệnh nhân lao được phát hiện.Tỷ lệ lao ở trẻ em thấp nhưng tỷ lệ lao ở nam giới cao gấp 3-5 lần nữ giới và bệnh lao có liên quan đến thuốc lá, bệnh phổi mạn tính và đái tháo đường. Cũng theo giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, hiện nay tỷ lệ phát hiện và chữa khỏi bệnh lao ở Việt Nam cao. Cụ thể, hàng năm cả nước phát hiện và đưa vào điều trị hơn 100.000 người mắc lao. Tỷ lệ phát hiện đạt 81% số mắc mới hàng năm, con số này trên toàn cầu là 61%. Duy trì tỷ lệ khỏi bệnh cao (trên 90% trong số mới mắc lần đầu).

Lao đa kháng thuốc đã được phát hiện và điều trị với tỷ lệ khỏi bệnh cao, đến năm 2017 đã thu nhận điều trị cho 5827 người bệnh lao kháng thuốc với tỷ lệ khỏi bệnh trên 75%, con số này trên toàn cầu là 52%. Hiện nay, Chương trình chống lao quốc gia có thể điều trị cho tất cả các thể lao đa kháng thuốc và siêu kháng thuốc với phác đồ ngắn hạn và phác đồ có thuốc mới mở rộng trên phạm vi toàn quốc. Dự kiến năm 2018 sẽ thu nhận 3420 người, năm 2019 là 4050 người và năm 2020 là 4680 người. Có thể nói sẽ bao phủ toàn bộ số người mắc lao kháng thuốc để khống chế tỷ lệ lây truyền lao kháng thuốc tiên phát trong cộng đồng.

Đánh giá cao những kết quả đã đạt được của Chương trình chống lao quốc gia Việt Nam thời gian qua, TS Tereza Kasaeva - Giám đốc Chương trình chống Lao toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới cho biết, Việt Nam từ một trong những quốc gia chịu gánh nặng lớn về bệnh lao trên toàn cầu và là một trong số những nước có gánh nặng bệnh lao cao hàng đầu trong khu vực. Thế nhưng, với những nỗ lực của các cấp ngành, Việt Nam đã chuyển từ cam kết văn bản đến hành động thiết thực bằng việc không chỉ làm giảm tỷ lệ bệnh nhân tử vong vì căn bệnh này mà còn trở thành một trong những quốc gia đi đầu mở đường cho các nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương cũng như trên thế giới trong phòng chống lao ở cộng đồng.

TS. Tereza Kasaeva đánh giá cao những kết quả đã đạt được của Chương trình chống lao quốc gia Việt Nam thời gian qua.

Đại diện Chương trình chống lao toàn cầu cũng đề nghị: Việt Nam hãy đi tiên phong trong những nỗ lực chấm dứt bệnh lao tại thời khắc lịch sử này bằng việc đảm bảo sự tham gia của lãnh đạo cấp quốc gia trong cuộc họp cấp cao của Liên hợp quốc về bệnh lao sẽ diễn ra ngày 26 tháng 9 sắp tới. “Chúng tôi mong muốn thúc đẩy Việt Nam đi tiên phong trong hành động tăng đầu tư trong nước cho chiến lược chấm dứt bệnh lao như đã cam kết trong tuyên bố Moscow và tuyên bố của kỳ họp cấp cao Liên hiệp quốc sắp tới. Điều này cần được thực hiện trong sự phối hợp đa ngành, các đối tác, kể cả tư nhân và các tổ chức xã hội, Tổ chức Y tế thế giới cam kết hỗ trợ” - TS. Tereza Kasaeva cho hay.

TS. Tereza Kasaeva cho rằng, năm 2018 là năm lịch sử trong cuộc chiến chống lại bệnh lao vì tất cả đang hướng đến cuộc họp cấp cao lần đầu tiên của Liên hợp quốc về vấn đề bệnh Lao. Cuộc họp cấp cao này của Liên Hợp Quốc sẽ được xây dựng dựa trên cam kết của các Bộ trưởng và các nhà lãnh đạo đến từ 120 quốc gia cùng hơn 800 đối tác, bao gồm cả các tổ chức xã hội họp tại Moscow hồi tháng 11/2017 nhằm thúc đẩy nỗ lực chấm dứt bệnh lao.

Nhận lời mời của Chương trình chống lao quốc gia, từ ngày 23 - 27/7/2018, Đoàn công tác Chương trình chống lao toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới do TS. Tereza Kasaeva - Giám đốc Chương trình dẫn đầu đã có chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam.

Trong chương trình, TS.Tereza Kasaeva đã có cuộc họp và làm việc tại Văn phòng Chủ tịch nước để thảo luận về việc triển khai Chiến lược chấm dứt bệnh lao và chuẩn bị cho cuộc họp cấp cao về bệnh lao của Đại hội đồng Liên hợp quốc của các nguyên thủ quốc gia. Đoàn công tác của Chương trình chống lao toàn cầu cũng đã có cuộc gặp và làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Lãnh đạo Bộ Y tế để bàn về một số vấn đề liên quan tới công tác phòng, chống lao tại Việt Nam.

Đó là: Khung trách nhiệm giải trình đa ngành về phòng, chống lao; Đề xuất đưa phòng, chống Lao vào Ủy ban Quốc gia về phòng, chống AIDS, phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm; Hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới đối với Việt Nam trong triển khai Chiến lược kết thúc bệnh lao; Đảm bảo nguồn tài chính bền vững cho mua sắm thuốc lao, chuyển sang nguồn Quỹ Bảo hiểm Y tế từ năm 2019.

Minh Khuê