Gần 40 năm miệt mài đi tìm hài cốt đồng đội

Nghĩa tình đồng đội

Những ngày đầu tháng 9/2020, ông Sính khoe vừa hoàn thành chuyến đi tìm hài cốt cho đồng đội ở tận Đông Nam Bộ và trước đó còn giúp lực lượng chức năng khai quật, xác định được danh tính nhiều hài cốt Liệt sỹ. Ông Sính bảo, suốt bao năm làm việc này vì tình đồng đội cứ thôi thúc.

Sinh ở tỉnh Hải Dương, năm 1967 ông Sính xung phong vào chiến trường Miền Nam. Với nhiều sáng kiến xuất sắc về thông tin liên lạc ông được biên chế vào Đoàn 4, Bộ Tư lệnh Thông tin, trực tiếp chiến đấu ở mặt trận Tây Nguyên, Đông Nam Bộ. Năm 1975 được tổ chức cho đi đào tạo bài bản về ngành thông tin nhưng năm 1979 ông lại tiếp tục xung phong vào mặt trận Tây Nam với một ước nguyện cháy bỏng là: Đã quen lội suối, băng rừng. Đã quen cầm súng và luôn sẵn sàng đến nơi gian nguy nhất sát cánh cùng đồng đội. Năm 1983 ông xuất ngũ xung phong về huyện miền núi Khánh Vĩnh làm cán bộ bưu điện huyện cho đến lúc nghỉ hưu.

Cũng từ năm 1983, cứ rãnh là ông Sính lại lên đường, đến những chiến trường xưa lần tìm những đồng đội của mình đã hy sinh nhưng hài cốt chưa được xác định. Sau những giờ làm việc mẫn cán ở bưu điện, đêm về ông Sính lại miệt mài lục lọi ký ức về từng địa điểm, khoảnh rừng nơi xưa kia có đồng đội của mình hy sinh, có người chỉ vừa kịp gặp mặt.

Ông Sính bên các tư liệu, ghi chép về đồng đội đã hy sinh

Hàng ngàn ngôi mộ Liệt sỹ trải dài từ Quảng Trị đến Mũi Cà Màu chưa tìm được thân nhân, ông Sính đến chụp hình, ghi chép cẩn thận để viết thư báo tin. Vạch tấm lưng chi chít vết bầm, ông Sính thổ lộ: Vắt với muỗi cắn đấy. Khi chưa nghỉ hưu thì mỗi năm đi tìm kiếm và kết nối trong các ngày cuối tuần. Còn từ khi hưu thì ít khi ở nhà lắm. Ngủ rừng mãi, vắt cắn riết thành quen. Cũng may vợ con gom tiền làm rẫy lại cho có cái làm lộ phí.

Giải mã và kết nối

Hành trình giúp hàng trăm gia đình tìm kiếm được mộ phần người thân là Liệt sỹ, ông Sính đã thuần thục cách giải mã nhiều dấu vết mờ trên bia mộ. Chỉ vào dòng tên Liệt sỹ Nguyễn Văn Phu trong cuốn số dày cộm của mình, ông Sính kể: Tôi lăn lộn vào Tây Ninh thì được địa phương xác nhận mộ Liệt sỹ Phu vẫn chưa tìm được thân nhân. Trên bia chỉ đúng có họ tên và hai chữ “am ha”. Lập tức ông Sính nhớ đến hai câu thơ của Xuân Diệu là: “Anh về ấm thượng tìm em/ Nhà tranh một túp, hương đêm một vùng”. Sâu chuỗi thêm với các dữ liệu về địa lý, lịch sử ông Sính giải mã ra ngay, có ấm thượng thì phải có ấm hạ. Vậy, quê của Liệt sỹ Phu ở Ấm Hạ đó là một vùng quê của Phú Thọ. Ngay trong đêm ấy, ông Sính đã viết và gửi gần 400 lá thư về các thôn xóm, các hội cựu chiến binh, chính quyền từ thôn đến tỉnh ở Phú Thọ thông tin có một Liệt sỹ Nguyễn Văn Phu đang ở Tây Ninh. Ít ngày sau gia đình Liệt sỹ Phu vào nhận mộ phần và được cơ quan chức năng cho xét nghiệm AND chính xác 100%.

Nhiều dấu vết mờ được ông Sính tỉ mỉ giải mã

Nhiều trường hợp trên bia mộ chỉ có tên, và kí hiệu như; HT, LS, BKT, QB…mà không có thêm bất kỳ thông tin nào khác, ông Sính nghĩ ngay đến ký hiệu các hòm thư đơn vị thời chiến tranh. Tra cứu trong cuốn từ điển riêng về các ký hiệu của mình đã thống kê được trong suốt hơn 20 năm làm bưu điện, ông Sính dần giải mã và tìm ra được quê quán các Liệt sỹ rồi thâu đêm viết thư tìm kiếm để kết nối.

Dẫu vậy, có trường hợp mất 2 đêm giải mã nhưng ông Sính cũng phải viết đến 7.000 lá thư mới tìm được thân nhân của mộ phần Liệt sỹ. Tiêu biểu như trường hợp Liệt sỹ Nguyễn Văn Bảy hy sinh ở Đức Phổ (Quảng Ngãi). Ông Sính giải mã ký hiệu mờ trên bia thì là quê ở Thường Tín (Hà Tây cũ) nhưng lại nhập ngũ ở Lạng Sơn. Bởi vậy nên thì báo tin tìm kiếm phải gửi đi cả hai tỉnh. Sau nhiều khâu sàng lọc, đấu nối thông tin cuối cùng cháu ruột của Liệt sỹ Nguyễn Văn Bảy là ông Nguyễn Chiến Hạm cũng đã được ông Sính dẫn đến nhận mộ. Ông Hạm chia sẻ rằng: Cách phân tích, tư vấn và động viên, lý giải của ông Sính rất khoa học. Từ đó gia đình phối hợp với các cơ quan chức năng xét nghiệm AND rất thuận lợi, nhanh chóng. Hàng loạt trường hợp khác cũng nhờ sự nhanh nhạy trong giải mã các dấu vết này mà ông Sính đã tìm được thân nhân cho các mộ phần.

Bao năm qua, niềm hạnh phúc giản dị xóa tan bao nhọc nhằn của ông Sính trong những lúc ngủ thiếp dưới các tán rừng là điện thoại reo mà người gọi đến là thân nhân của các Liệt sỹ báo đã tìm được mộ phần theo thư báo của ông Sính.

Bài, ảnh: Hà Văn Đạo