FIFA và PES - cuộc đua 25 năm

Đầu năm nay, ngôi sao Sergi Roberto của Barcelona phải hủy bỏ kế hoạch tham gia giải đấu FIFA 20 nhằm gây quỹ cho cuộc chiến chống dịch Covid-19. Nguyên nhân nằm ở việc Barca là đối tác chính thức của PES 2020 và nhà phát hành của tựa game này, Konami không muốn Sergi Roberto quảng cáo cho đối thủ. Đây là diễn biến mới nhất của cuộc cạnh tranh kéo dài gần một phần tư thế kỷ.

Sự trỗi dậy của PES

Khi FIFA ra mắt vào tháng 12/1993, những đối thủ cạnh tranh như Kick Off 2 hay Sensible Soccer đang dần trở nên lỗi thời với góc nhìn từ trên xuống, trong khi không nhận được tài trợ từ bất kỳ giải đấu lớn nào. FIFA, với thiết kế dành cho thế hệ máy chơi game 16-bit đã bán được 500.000 bản trong vòng một tháng.

Giới phê bình và người hâm mộ đánh giá cao góc nhìn 3 chiều, hiệu ứng thực tế hay những cú “xe đạp chổng ngược” của tựa game này. "Từ kinh điển đã được sử dụng quá nhiều, nhưng bất cứ ai từng chơi FIFA đều phải thừa nhận rằng đó chính là bóng đá”, tạp chí Mean Machines Sega đánh giá FIFA ở mức 94%.

Trong 4 năm sau đó, FIFA trở thành đứa con cưng của người hâm mộ. Tuy vậy, năm 1997, kẻ thay đổi cuộc chơi xuất hiện với tên gọi International Superstar Soccer Pro (ISS, tiền thân của PES). Được phát triển bởi Konami Tokyo với đồ họa 3D, tựa game này thách thức FIFA bằng những trải nghiệm thực tế thay vì dựa một cách cứng nhắc và các bước di chuyển hay chiến thuật cố định.

Những năm 2000 là thời kỳ hoàng kim của PES. Ảnh: Konami.

Trong khi đối thủ cổ vũ lối chơi nhanh, nhiều bàn thắng, ISS kéo chậm tốc độ của mọi thứ xuống và ưu tiên lối chơi kiên nhẫn, chuyền nhiều, cộng với một cách tiếp cận mới về chiến thuật. ISS cho phép người chơi lựa chọn 9 thể loại chiến thuật khác nhau. Ngoài ra, đồ họa của tựa game này cũng được đánh giá cao.“Nó mượt mà đến mức bạn quên mất đây chỉ là trò chơi mà cảm thấy mình đang thực sự tham gia vào trận đấu”, trang đánh giá game Absolute PlayStation nhận xét.

Ba phiên bản PES trên PS1 khiến khoảng cách giữa 2 tựa game dần được nới rộng. Đây là thời kỳ PES trở thành huyền thoại với những cái tên “chế” như Roberto Larcos, Naldorinho, Batustita hay đội tuyển Anh bao gồm Bekham, Skoles, Owenn và Sheerer. “Tựa game này luôn chú trọng về lối chơi”, Steve Merrett, “bộ óc PR” của Konami trong giai đoạn 2001-2018 trả lời phỏng vấn The Guardian: “Các cầu thủ có thể thiếu đi sự khéo léo của FIFA, nhưng cho người chơi trải nghiệm mượt mà hơn nhiều”.

“Game bóng đá hay nhất mọi thời đại”, Eurogamer nhận xét về PES vào năm 2001 khi tựa game này xuất hiện trên PlayStation 2. Năm đó PES được đánh giá 9/10, trong khi FIFA chỉ đạt 8/10.

Trong khi EA chú trọng vào bản quyền, Konami cố gắng mô phỏng bóng đá trong thực tế. Đầu thập niên 2000 là thời kỳ hoàng kim của PES. “Từ PES 2 đến PES 5, bạn biết mình đang thành công khi các tạp chí cùng khẳng định họ không thể quay lại phiên bản cũ chỉ sau vài ngày thử bản demo”, Merrett chia sẻ.

Ngay cả các nhân viên của EA cũng phải thừa nhận sự xuất sắc của đối thủ. “PES có sức hút lớn ngay từ những ngày đầu tiên. Tôi không nghĩ bất kỳ công ty nào khác có thể tạo ra lối chơi đa dạng, sắc nét và giàu cảm xúc như vậy lúc đó. Tôi yêu tựa game này”, Gary Paterson, trưởng bộ phận thiết kế của FIFA hồi tưởng.

FIFA phản công

Paterson kết hợp những bài học mà ông học được từ PES và tài năng của mình để được bổ nhiệm làm trưởng bộ phận thiết kế của FIFA. “Tôi tập trung vào việc thiết kế hệ thống logic dựa trên những thứ mình biết về bóng đá, khiến cho không có 2 trận đấu nào là giống nhau. Chúng tôi cải thiện những yếu tố vật lý ảnh hưởng đến đường đi của quả bóng và thay đổi hoàn toàn cách thủ môn cứu thua", Gary Paterson chia sẻ.

Từ cuối thập niên 2000, FIFA vượt qua PES để vươn lên vị trí dẫn đầu trong làng game bóng đá. Ảnh: Electronics Arts.

FIFA 07 bán được nhiều hơn một triệu bản so với FIFA 06 và nhận được những đánh giá tích cực. “Thứ bóng đá của FIFA 07 khác biệt hoàn toàn so với phiên bản trước đó, mặc dù khó có thể nhận ra đâu là những thay đổi trong cái nhìn đầu tiên”, trang đánh giá Gamespot khen ngợi thành quả của Paterson.

“Sau bản FIFA 08, chúng tôi không cần học hỏi từ PES nữa", Paterson tự tin khẳng định. "Chúng tôi có quá nhiều thứ muốn làm như cơ chế sút bóng, phiên bản phức tạp hơn của những thứ chúng tôi đã làm cho PS2. Các nhà thiết kế sẽ thảo luận về việc làm cách nào để thử thách cho người chơi không còn là chuyền một lần, mà là 15 lần để tạo khoảng trống cho cú sút".

Về phần mình, PES lúng túng trong việc đáp trả. “EA sao chép tất cả điểm mạnh của PES cũ và đưa chúng vào FIFA”, Merrett nói, “PES bắt đầu đi sai đường, quá tập trung vào việc giúp các cầu thủ giống với phiên bản đời thực của họ và đặt hiệu ứng chuyển động lên hàng đầu. Việc này giống như “bỏ con săn sắt, bắt con cá rô”.

Hệ thống không còn vận hành trơn tru, trong khi sự linh hoạt phải nhường chỗ cho sự thực tế. PES 2009 bán được 6,9 triệu bản so với 8,7 triệu bản của FIFA 09. 6 năm sau, chênh lệch đã được nới rộng rất nhiều: 1,7 triệu bản của PES 2015 so với 18 triệu bản của FIFA 15.

Trong sự lật đổ ngoạn mục này có đóng góp lớn của chế độ chơi Ultimate Team. Bắt đầu xuất hiện từ FIFA 09, Ultimate Team cho phép người chơi xây dựng đội hình của riêng mình. “Hành trình tìm kiếm các cầu thủ mà bạn thường không quan tâm đến và kết nối họ thú vị đến không ngờ”, Adam Shaikh, giám đốc sáng tạo của FIFA Ultimate Team, chia sẻ.

Những sáng kiến khác của FIFA cũng được tưởng thưởng xứng đáng như sự ra mắt của các đội tuyển nữ trong FIFA 16. “Đây là sự phản ánh chính xác bóng đá nữ”, cựu tiền đạo của Cardiff City Ladies kiêm bình luận viên của Sky Sports Michelle Owen nhận xét.

FIFA Ultimate Team là nhân tố quan trọng đóng góp vào thành công của FIFA. Ảnh: Electronic Arts.

Konami đáp trả bằng việc ký hợp đồng độc quyền với sân Nou Camp của Barca, các giải vô địch quốc gia Brazil và Nga, cũng như với Juventus - khiến cho tên của đội bóng này trong FIFA 20 phải đổi thành Piemonte Calcio. Tuy vậy, PES 2019 chỉ bán được 550.000 bản so với con số 12,2 triệu của FIFA 19, minh chứng rõ rệt nhất cho sự thất bại của chiến thuật này.

Hướng về tương lai

Asin Tanvir, giám đốc truyền thông của PES giai đoạn 2016-2019, bày tỏ hy vọng. “PES cần động lực mới. Đừng chi mạnh tay cho bản quyền mà hãy quay lại với 3 trụ cột dẫn đến thành công của PES: Lối chơi linh hoạt, hệ thống trí tuệ nhân tạo thực tế và các chế độ chơi hấp dẫn. Hãy cho những game thủ đã quá nhàm chán với FIFA một sự lựa chọn thay thế thực sự, thay vì món ăn rẻ tiền”.

Trong khi đó, Ultimate Team và eSports vẫn sẽ là trọng tâm của FIFA trong thời gian tới, nhưng Paterson mong muốn những nhân tố cơ bản cũng sẽ được cải thiện. “Tôi muốn thấy những nâng cấp về hoạt ảnh, thứ sẽ giúp FIFA trở nên thực tế và đa dạng hơn về lối chơi. Đây là nhân tố quan trọng, giúp tạo nên thứ chúng tôi gọi là “cảm xúc ghi bàn”.

PES vẫn luôn nhận được sự tôn trọng với tư cách đối thủ kiên cường dù ở thế cửa dưới với một thứ bóng đá phức tạp và đẹp mắt. Tuy vậy, có vẻ như FIFA chuẩn bị tốt hơn cho các thế hệ sau. Bruce McMillian, trưởng bộ phận thiết kế của FIFA, tổng kết: “Konami có sản phẩm tốt, nhưng nó không phải là FIFA, giống như việc có nhiều công cụ tìm kiếm trên Internet nhưng chỉ có một Google. FIFA sẽ tiếp tục tồn tại vì ngọn lửa ban đầu vẫn luôn bùng cháy”.

Thần đồng PES 12 tuổi Việt Nam hạ đối thủ Hàn Quốc 5-1 Tối 27/6, Lê Hà Anh Tuấn đấu với 7 game thủ hàng đầu của PES Hàn Quốc. Ở trận thứ 4, thần đồng PES Việt Nam hạ đối thủ 5-1, qua đó giành chiến thắng chung cuộc ở kèo giao đấu.

Việt Hà