EU, Nga và Trung Quốc bắt tay nhau: Mỹ không thể nắm quyền quyết định!

Diễn biến này là một trong những dấu hiệu cho thấy, thế giới đang bị đảo lộn và Mỹ không còn giữ vị trí chi phối và nắm quyền quyết định mọi thứ như trước đây!

Trừng phạt đi ngược xu hướng ngoại giao đa phương

EU, Nga và Trung Quốc đã cùng ra một tuyên bố nhấn mạnh “rất lấy làm tiếc” về quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 5 vừa qua rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, được biết đến với tên gọi chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Họ cho rằng các đòn trừng phạt của Tổng thống Trump đi ngược lại “xu hướng ngoại giao đa phương được Hội đồng Bảo an LHQ cùng đồng thuận”.

Khi trao đổi với báo giới bên cạnh Ngoại trưởng Iran Javad Zarif tại New York, Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà Federica Mogherini cho biết, “các nước thành viên EU sẽ thành lập một thực thể pháp lý đặc biệt (SPV) để thực hiện những giao dịch tài chính hợp pháp với Iran và điều này sẽ cho phép các DN châu Âu tiếp tục làm ăn với Iran theo đúng luật pháp của EU và cơ chế này cũng để ngỏ với các đối tác khác trên thế giới”.

Bà cho biết, các chuyên gia của EU sẽ sớm nhóm họp để lên kế hoạch chi tiết. Phát biểu trong cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình CNN hôm 25-9, bà Mogherini nêu ra nhiều câu hỏi: “Liệu có giải pháp thay thế nào khả thi hơn là đàm phán trong bối cảnh xung đột và khủng hoảng trên thế giới như hiện nay? Liệu có lựa chọn nào hợp lý hơn ngoại giao và đối thoại? Chiến tranh là giải pháp tốt hơn chăng?”.

Những đe dọa về các đòn trừng phạt của Mỹ đã buộc nhiều DN EU như các nhà sản xuất ôtô Đức và Pháp Daimler, Peugeot, và Renault, hãng công nghệ Đức Siemens, hay Tập đoàn năng lượng Total của Pháp phải từ bỏ các dự án mới tại Iran.

Thủ tướng Bỉ Charles Michel tuyên bố sau cuộc gặp với Tổng thống Iran Hassan Rouhani tại New York rằng EU “không thể chấp nhận việc Mỹ nắm quyền quyết định khu vực mà các DN châu Âu được phép hay không được phép làm ăn”. Trong khi đó, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cho biết đang “phối hợp chặt chẽ với các đối tác châu Âu về đề xuất thành lập SPV”.

Tổng thống Emmanuel Macron (trái) đã lên tiếng chỉ trích ông Trump. (Ảnh tư liệu)

Thế giới đảo lộn

Những diễn biến liên quan tới nước Cộng hòa Hồi giáo Iran cho thấy một sự đảo lộn trên thế giới vì chủ nghĩa đơn phương của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết ông cảm thấy “bối rối và cực kỳ thất vọng.”

Trao đổi với báo giới, người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ đã phải thốt lên rằng “đây là một trong những biện pháp phản tác dụng nhất mà tôi có thể tưởng tượng được đối với hòa bình và an ninh khu vực cũng như quốc tế,” sau 7 thập kỷ Mỹ và EU cùng nhau chống lại kẻ thù chung, ví dụ như Nga, với cái gọi là “quan hệ xuyên Đại Tây Dương”.

Những biện pháp mà ông Pompeo nhắc đến là sáng kiến thành SPV, một định chế ủy thác với vai trò trung gian, cho phép EU và các nước khác được mua dầu mỏ của Iran và vẫn tránh được các đòn trừng phạt mà Tổng thống Trump áp đặt với nước Cộng hòa Hồi giáo này.

Phát biểu với báo giới khi được hỏi về tuyên bố liên quan đến SPV của bà Mogherini, ông Vladimir Yermakov, một nhà ngoại giao cấp cao của Nga nhận định rằng, tất cả những gì bà Mogherini nói cho thấy sự tiêu cực rất lớn. Nhận định này được ông Yermakov đưa ra sau khi bà Mogherini chủ trì một cuộc gặp với Ngoại trưởng các nước Nga, Trung Quốc, Iran, Pháp, Đức và Anh tại New York sáng 25-9.

Mâu thuẫn giữa Mỹ và EU về vấn đề Iran nảy sinh sau khi Tổng thống Trump kích động chiến tranh thương mại với châu Âu và Trung Quốc, tuyên bố ý định rút Mỹ khỏi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu, cũng như đe dọa trừng phạt các doanh nghiệp của Áo, Hà Lan, Đức và Pháp nếu họ đổ vốn đầu tư cho dự án xây dựng đường ống dẫn khí đốt Dòng chảy phương Bắc 2 của Nga và Đức.

Trong bài phát biểu tại LHQ ngày 25-9, Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp – một thành viên chủ chốt của EU và NATO, đã chỉ trích Tổng thống Trump kích động “chủ nghĩa dân tộc” và “chủ nghĩa bảo hộ.” Về phần mình, Tổng thống Trump tiếp tục đe dọa dùng vũ lực với Iran và chỉ trích dự án Dòng chảy phương Bắc.

Ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh, “Đức sẽ hoàn toàn lệ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga nếu không ngay lập tức thay đổi lộ trình.” Trong khi đó ông Trump lại hoan nghênh Ba Lan vì “dám đấu tranh cho độc lập, an ninh và chủ quyền”.

Tuyên bố này được đưa ra đúng một ngày sau khi Ủy ban châu Âu (EC) kiện Ba Lan lên tòa án của EU vì các hành vi can thiệp chính trị trong bộ máy tư pháp và vi phạm các giá trị cũng như luật pháp EU.

Bài phát biểu của Tổng thống Trump tại LHQ đã khiến nhiều lãnh đạo bật cười khi ông tuyên bố trong suốt 2 năm vừa qua đã đạt được nhiều thành tựu hơn mọi Tổng thống Mỹ trong lịch sử. Phản ứng về bài phát biểu này, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã tuyên bố rằng “đối đầu với chủ nghĩa đa phương không phải là cách thể hiện sức mạnh…

Ngược lại, đó là dấu hiệu cho thấy sự thiếu lý trí.” Theo nhà lãnh đạo Iran, điều đó phản ánh rằng ông Trump không thể hiểu nổi một thế giới kết nối và phức hợp là như thế nào!

Hồng Phúc