EU chuẩn bị công bố quỹ đầu tư cơ sở hạ tầng cho khu vực châu Á

Liên minh châu Âu (EU) chuẩn bị ra mắt quỹ phát triển cơ sở hạ tầng ở khu vực châu Á. Chiến lược kết nối hai châu lục dự kiến sẽ được thông qua vào ngày 15/10 và chính thức được công bố tại Hội nghị cấp cao Á-Âu (ASEM) ở Brussels, Bỉ, vào ngày 16/10.

Ngoài quỹ phát triển cơ sở hạ tầng, EU đang xây dựng kế hoạch thúc đẩy đầu tư ở Ấn Độ và khu vực Trung Á. Giới quan sát đánh giá động thái này sẽ gia tăng tính cạnh trạnh giữa các nước tại khu vực đang có nhu cầu cao về cơ sở hạ tầng và đầu tư.

Hàng hóa được vận chuyển đến một cảng biển ở Pakistan. Ảnh: Getty.

Châu Á hưởng lợi

EU khẳng định sáng kiến phát triển cơ sở hạ tầng của khối sẽ được kết nối với các chiến lược tương tự, gồm sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc, sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, Nhật Bản, và kế hoạch Kết nối 2025 của các nước ASEAN.

Theo Ngân hàng Phát triển châu Á, khu vực này đang cần hơn 1.700 tỷ USD/năm để phát triển cơ sở hạ tầng. Giới quan sát đánh giá càng có nhiều quỹ đầu tư ra đời, châu Á càng hưởng lợi.

South China Morning Post dẫn tài liệu chính sách mô tả cách tiếp cận của EU "bền vững, toàn diện và dựa trên các điều luật", hướng đến mục tiêu "thiết lập sân chơi và cơ hội bình đẳng cho tất cả".

Ủy ban châu Âu đề xuất tăng 69 tỷ USD cho khuôn khổ đầu tư nước ngoài của khối, phần lớn số tiền này sẽ được đầu tư vào châu Á, đóng vai trò đòn bẩy giúp tăng cường nguồn tài chính từ khu vực tư nhân.

Theo tài liệu từ EU, kim ngạch thương mại Á - Âu đang ở mức 1.700 tỷ USD/năm. Bà Federica Mogherini, đại diện cấp cao về Ngoại giao và Chính sách An ninh của EU kiêm phó chủ tịch Ủy ban châu Âu, cho biết kế hoạch kết nối hai lục địa sẽ thúc đẩy đầu tư từ EU vào châu Á đến 3-4 lần.

Tuy nhiên, kế hoạch của EU không nêu rõ số tiền được đổ trực tiếp vào các dự án cơ sở hạ tầng, hoặc vào châu Á, vì ngân sách cụ thể vẫn cần được Nghị viện châu Âu thông qua vào năm sau và chỉ có hiệu lực vào năm 2021.

Bà Federica Mogherini, đại diện cấp cao về Ngoại giao và Chính sách An ninh của EU kiêm Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu, cho biết kế hoạch kết nối hai lục địa sẽ thúc đẩy đầu tư từ EU vào châu Á đến 3-4 lần. Ảnh: Facebook/Federica Mogherini.

Cách châu Âu lên tiếng

Hồi tháng 7, Mỹ công bố sáng kiến năng lượng và cơ sở hạ tầng trị giá 113 triệu USD đầu tư trực tiếp vào Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Đến tháng 8, Washington tiếp tục rót 300 triệu USD vào các dự án đảm bảo an ninh tại khu vực.

Tại Hội nghị thượng đỉnh Mekong - Nhật Bản hồi tuần trước, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cam kết thúc đẩy 150 dự án "cơ sở hạ tầng chất lượng" ở 5 quốc gia Đông Nam Á. Đây là một phần trong kế hoạch kết nối Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở của Tokyo.

"Các bên nhận ra sự cần thiết của việc nâng cấp cơ sở hạ tầng đối với hoạt động kinh tế và thương mại", ông Cui Hongjian, chuyên gia về châu Âu tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc, cho biết.

Bà Garima Mohan, chuyên gia thuộc Viện Chính sách công Toàn cầu, nhận định kế hoạch kết nối là "bước khởi đầu tốt" của EU. "Sáng kiến này là một chiếc ô nhằm định khung toàn bộ hoạt động hiện tại của EU tại châu Á", bà Mohan nói.

Vị chuyên gia đồng thời cho biết EU có thể sử dụng kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng để thúc đẩy quan hệ đối tác với các nước cũng đang đầu tư vào khu vực châu Á như Ấn Độ, Australia và Nhật Bản.

"Đây là cách châu Âu lên tiếng khẳng định vị thế tại khu vực và bắt đầu xây dựng các mối quan hệ", bà Mohan nói.

Trong khi đó, sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc dần đánh mất sự hấp dẫn, được mô tả như nỗ lực của Bắc Kinh nhằm gài các nước nhỏ hơn vào "bẫy nợ" và tăng cường sự phụ thuộc vào họ.

Chi Mai