EU chất vấn Bắc Kinh về danh sách dài những lời hứa hão

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula Von Der Leyen và Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel vào cuối cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh châu Âu dưới dạng hội nghị video, tại Brussels, Bỉ vào 19-06.

Danh sách này từ đầu tư song phương thông qua cải cách Tổ chức Thương mại Thế giới đến các mục tiêu biến đổi khí hậu. Các linh vực đó đã từng là những khác biệt không thể hòa giải, cũng giống như luật an ninh quốc gia Hồng Kông, nhân quyền và các chiến dịch không thông tin được quy cho các hoạt động mạng của Trung Quốc.

Bà von der Leyen đã đưa ra quan điểm: “Mối quan hệ giữa EU và Trung Quốc đồng thời là một trong những vấn đề quan trọng nhất về chiến lược và là một trong những thách thức nhất mà chúng tôi có”, và bà cũng nói thêm rằng mối quan hệ với Trung Quốc Đây “không phải là mộm điều dễ dàng”.

Bà đã chỉ tay vào Trung Quốc cho “các cuộc tấn công mạng trên các hệ thống máy tính, trên các bệnh viện”, và nói thêm rằng “chúng tôi biết nguồn gốc của các cuộc tấn công mạng.”

Về các chiến dịch không rõ ràng, “chúng tôi đã chỉ ra rằng điều này không thể dung thứ được”, và về vấn đề Hồng Kông, bà đã nói về “những hậu quả rất tiêu cực”, nếu Bắc Kinh đi trước luật an ninh quốc gia. Không có vấn đề nào trong số này xuất hiện trong các báo cáo của truyền thông nhà nước Trung Quốc về hội nghị thượng đỉnh.

Ông Chris Noah Barkin, đồng nghiệp đến thăm Quỹ Marshall của Đức, cho biết: “Von der Leyen đã khôi phục một chút cứng rắn và rõ ràng sau nhiều tháng gửi tin nhắn hỗn hợp của EU”.

Bà ấy nói rõ rằng Bắc Kinh đã không chuyển đủ về thỏa thuận đầu tư, gọi Trung Quốc ra mặt về các vấn đề tấn công mạng và làm mất thông tin, và cảnh báo về hậu quả nghiêm trọng đối với Hồng Kông. Nhưng đây là lời hùng biện. Thử nghiệm thực sự cho EU sẽ đến nếu và khi Bắc Kinh từ chối nhúc nhích.

Vào thời điểm Bắc Kinh đang mạo hiểm với Washington, mối đe dọa liên tục của việc tách rời kinh tế, Tập đã có cách tiếp cận ngược lại, hạ thấp sự khác biệt với EU trong nỗ lực lèo lái khối này khỏi các biện pháp bất lợi hơn đối với Trung Quốc.

Theo Tân Hoa Xã, ông Tập - ngồi trước màn hình tại trụ sở đảng ở Trung Nam Hải - nói với các đối tác EU của mình rằng Trung Quốc muốn hòa bình thay vì bá quyền.

Ông tiếp tục nói rằng Trung Quốc là “một đối tác, không phải là đối thủ của EU”, và sẽ tiếp tục tăng cường cải cách và mở rộng, cung cấp cho châu Âu một vòng cơ hội hợp tác và không gian phát triển mới.

“Cho dù tình hình quốc tế thay đổi như thế nào, Trung Quốc sẽ đứng về phía đa phương và tuân thủ khái niệm quản trị toàn cầu về tham vấn mở rộng, đóng góp chung và lợi ích chung”, ông Tập đã nói.

Mặc dù vậy, Trung Quốc đã không giành được sự chấp thuận của EU, vì lời thề của chủ nghĩa đa phương, Michel nói rằng: “Chúng tôi phải công nhận rằng chúng tôi không chia sẻ cùng các giá trị, hệ thống chính trị hoặc cách tiếp cận chủ nghĩa đa phương.”

Vấn đề lớn mà EU phải đối mặt là cải cách WTO. Trong khi cách tiếp cận thù địch của Hoa Kỳ đối với WTO không được hoan nghênh ở Brussels, EU cũng thất vọng không kém khi Bắc Kinh không có nỗ lực cắt giảm trợ cấp công nghiệp.

Với việc EU và Trung Quốc không đạt được thông cáo sau hội nghị thượng đỉnh năm nay, bà von der Leyen đã không cố gắng che giấu tiến trình chậm chạp đối với một hiệp ước đầu tư, dự kiến sẽ kết thúc vào cuối năm nay.

Bà nói với các phóng viên: “Chúng tôi cần theo dõi các cam kết này một cách khẩn cấp. Chúng tôi cũng cần có nhiều tham vọng hơn về phía Trung Quốc để kết thúc các cuộc đàm phán về một thỏa thuận đầu tư.” Bà kêu gọi Trung Quốc dành nhiều động lực chính trị cấp cao hơn cho các cuộc đàm phán với Brussels.

Quan hệ EU-Trung Quốc đã căng thẳng kể từ tháng 3 năm ngoái, khi Ủy ban lần đầu tiên xếp Trung Quốc là đối thủ của hệ thống, đồng thời coi đó là đối tác kinh tế và đối thủ chiến lược. Sau đó là vấn đề về công nghệ di động 5G thế hệ tiếp theo, khi các quốc gia EU khác nhau tranh luận về việc có tuân thủ yêu cầu của Washington hay không để cấm gã khổng lồ viễn thông Huawei, Trung Quốc.

Nhã Trúc