Ethiopia xây đập lớn sông Nile, đe dọa Ai Cập, Sudan

Đập lớn Ethiopia giai đoạn sắp hoàn thành. Ảnh: AFP.

Lãnh đạo ba quốc gia gốm Sudan, Ethiopia, Ai Cập cho biết, họ hy vọng Liên minh Châu Phi sẽ giúp làm trung gian để đạt được thỏa thuận chung chấm dứt một thập niên tranh cãi về sử dụng và bảo vệ nguồn nước. Khả năng thành công lớn nên có bên đã nghĩ tới thời hạn 2 - 3 tuần để có thỏa thuận.

Theo kế hoạch, chỉ còn vài tuần nữa là đến giai đoạn tích nước. Qua nhiều năm đàm phán về cơ chế kiểm soát nguồn nước và tích - xả nước, ba nước vẫn không tìm được tiếng nói chung. Ai Cập là quốc gia hạ nguồn sốt sắng nhất, bởi giá trị sông Nile đối với họ vượt trên cả yếu tố kinh tế.

Bộ trưởng Nước Ethiopia Seleshi Bekele tiết lộ họ đã đạt được đồng thuận về khung thời gian đưa ra thỏa thuận chung. Có được điều này là nhờ Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tổ chức cho một cuộc họp trực tuyến.

Tuy nhiên, thông tin mỗi bên đưa ra đều chưa đảm bảo thỏa thuận là dễ dàng. Billene Seyoum - phát ngôn viên của Thủ tướng Ethiopia khẳng định nước mình chưa hề có việc thay đổi kế hoạch tích nước.

Trong khi đó, Tổng thống Ai Cập tuyên bố đã thuyết phục được Ethiopia không đơn phương xúc tiến việc tích nước.

Đập lớn Ethiopia được xây dựng ở điểm cuối sông Nile Xanh trước khi nó hòa vào dòng chảy sông Nile, cách bien giới với Sudan khoảng 15km. Đập thủy điện này có vón đầu tư 4 tỷ USD, công suất 6.450 MW.

Văn phòng Thủ tướng Ethiopia cho biết, quan điểm của nước này là có hợp tác và đồng ý rằng dự án đập lớn là "vấn đề của châu Phi và giải pháp cũng phải là của châu Phi". Giúp giải quyết vấn đề của ba nước hiện là Liên minh Châu Phi, phù hợp với quan điểm của Ethiopia.

Tuy nhiên, Ai Cập đã mời cả Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào cuộc. Hội đồng dự kiến họp vào thứ Hai, ngày 29/6.

ĐỨC HUY