ECOWAS áp đặt lệnh cấm vận và trừng phạt kinh tế đối với Mali

Trong thông cáo của mình, ECOWAS tuyên bố đóng cửa biên giới trên bộ và trên không cũng như ngừng mọi giao dịch kinh tế, thương mại và tài chính giữa 14 nước thành viên với Mali đồng thời kêu gọi các đối tác cũng làm như vậy. Tổ chức này cũng cho biết đã tạm thời loại Mali khỏi các cơ quan hoạch định chính sách của ECOWAS.

Sau thông báo trên, Ngân hàng các quốc gia Tây Phi (BCEAO) đã có thư gửi các ngân hàng, cơ sở tài chính trực thuộc về việc tạm ngừng giao dịch với Mali.

Trước tình hình đó, ngày 24/8/2020, Nghiệp đoàn quốc gia các ngân hàng, bảo hiểm, cơ sở tài chính và thương mại Mali (Synabef) và Liên đoàn quốc gia về dầu lửa, bảo hiểm, thương mại và ngân hàng Mali (Fenpecab) đã bày tỏ lo ngại về quyết định của BCEAO cho đóng cửa các chi nhánh tại Mali, khiến hệ thống thanh toán bù trừ không thể hoạt động được, các doanh nghiệp Mali và khách hàng của các ngân hàng bị suy yếu.

Trên cơ sở đề xuất của Tổng thống Senegal Macky Sall, Mali tiếp tục được mua thuốc chữa bệnh và một số nhu yếu phẩm từ các nước thành viên ECOWAS song điều này không thực hiện được khi các ngân hàng khu vực ngừng giao dịch.

Trụ sở Ngân hàng Trung ương các quốc gia Tây Phi tại Dakar, Senegal

Do vậy, hai tổ chức trên của Mali kêu gọi ECOWAS xem xét lại lệnh cấm vận của mình. Một đơn thỉnh cầu đã được gửi đến phái đoàn đại diện của ECOWAS do cựu Tổng thống Nigeria Goodluck Jonathan dẫn đầu đang có mặt ở Mali đàm phán với phe nổi dậy. Các cuộc thảo luận xoay quanh vấn đề thời gian chuyển tiếp chính quyền (phe đảo chính yêu cầu thời gian kéo dài 3 năm do một chỉ huy quân đội làm nguyên thủ), số phận cựu Tổng thống Mali, con trai ông và toàn bộ thành viên trong gia đình cũng như các quan chức đang bị bắt giữ.

Là một quốc gia nằm sâu trong lục địa và không có biển, với lệnh cấm này, Mali bị cô lập hoàn toàn với phần còn lại của thế giới trong khi nền kinh tế vốn đã bị suy yếu do khủng hoảng an ninh, xã hội, giờ có nguy cơ bị tê liệt. Tình hình kinh tế căng thẳng đang đè nặng lên ngân sách quốc gia và gây sức ép lên chính quyền mới. Mali nằm trong số 25 nước nghèo nhất thế giới với GDP bình quân đầu người năm 2019 là 934 USD. Kinh tế nước này chủ yếu dựa vào xuất khẩu vàng, bông, gia súc và tiền viện trợ quốc tế.

Ngày 18/8 vừa qua, các binh sĩ Mali đã nổi loạn bên ngoài thủ đô Bamako, bắt giữ Tổng thống Ibrahim Boubacar Keita và Thủ tướng Boubou Cisse cùng một số thành viên trong chính phủ. Chỉ vài giờ sau khi bị bắt, Tổng thống Keita buộc phải tuyên bố từ chức và giải tán Chính phủ, Quốc hội. Trong khi đó, nhóm binh lính tự xưng là Ủy ban Quốc gia cứu quốc (CNSP) do đại tá Mali Assimi Goita chỉ huy tuyên bố nắm quyền lãnh đạo Mali và sẽ tiến hành tổng tuyển cử trong thời gian tới. Ngày 19/8, phát ngôn viên của CNSP đề nghị người dân quay trở lại cuộc sống bình thường và cảnh báo chống lại các hành động phá hoại.

Đáp lại lệnh cấm vận của ECOWAS, phe đảo chính đang nắm quyền tại Mali đã ra lệnh cấm xuất khẩu gia súc (bò và dê) sang các nước thành viên của Cộng đồng kinh tế các quốc gia Tây Phi. Năm 2018, Mali đã xuất khẩu khoảng 420 triệu USD gia súc sang tiểu vùng. Hiện nước này có đàn gia súc lớn thứ hai trong khối ECOWAS.

Quan hệ thương mại Việt Nam- Mali

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mali đạt 38,9 triệu USD, tăng gần 11 lần so với năm 2018 với các mặt hàng xuất khẩu chính gồm dầu thô (27 triệu USD), xi măng (10,5 triệu USD), hải sản, hạt tiêu, gạo, sản phẩm chất dẻo… Kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ thị trường này đạt 28,49 triệu USD, tăng 24% so với năm 2018. Các mặt hàng nhập khẩu chính gồm bông các loại (chiếm tới 28 triệu USD), hạt điều, đồng, máy vi tính, sản phẩm sắt thép…

Hoàng Đức Nhuận (Thương vụ VN tại Algeria kiêm nhiệm Mali)