Đường sắt Cát Linh-Hà Đông: Trung Quốc đòi thêm tiền, mịt mờ ngày tàu chạy

Ngày về đích của dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông vẫn là ẩn số. Ảnh: Thanh Niên

Hàng loạt vướng mắc

Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội tình hình thực hiện một số dự án trọng điểm ngành giao thông vận tải, trong đó có đề cập đến nhiều dự án chậm tiến độ, điển hình là dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông.

Báo cáo của Chính phủ nêu rõ, đến nay, dự án đã giải ngân hơn 14,7 nghìn tỷ đồng trong tổng số trên 15 nghìn tỷ đồng, đạt 81,9%. Dự án được đánh giá là đã cơ bản hoàn thành.

UBND TP. Hà Nội và Bộ Giao thông vận tải đã thống nhất thành lập Tổ công tác để xây dựng kế hoạch, giải pháp hoàn thành những nhiệm vụ cuối cùng của dự án để sớm đưa tuyến Cát Linh - Hà Đông vào vận hành khai thác theo chỉ đạo của Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ (thông báo 2538-TB/TU-GTVT ngày 31/3/2020).

Tuy nhiên, đáng chú ý là đến nay dự án này vẫn chưa đủ điều kiện nghiệm thu, bàn giao đưa vào khai thác; còn tồn tại một số các vướng mắc liên quan đến thiết bị công nghệ khu Depot, đánh giá an toàn đoàn tàu, công tác vận hành toàn hệ thống và thanh quyết toán....

Liên quan tới hồ sơ hoàn công và nghiệm thu, báo cáo nêu rõ: Tại các cuộc họp trực tuyến và bằng văn bản, Ban Quản lý dự án Đường sắt tiếp tục đôn đốc Tổng thầu tập trung bố trí nhân sự hoàn thiện hồ sơ các hạng mục về phần xây dựng (hạng mục kiến trúc các nhà ga và đơn thể Depot) và các tồn tại về hồ sơ phần thiết bị đồng thời yêu cầu các đơn vị tư vấn khẩn trương rà soát, kiểm tra có ý kiến dứt điểm các vấn đề tồn tại, làm cơ sở để Tổng thầu hoàn thiện cuối cùng.

Về đánh giá, chứng nhận an toàn hệ thống, các vấn đề mà tư vấn ACT đưa ra phải thực hiện theo quy định của pháp luật và cần Tổng thầu tích cực phối hợp, thực hiện cung cấp các hồ sơ tài liệu, mới có thể hoàn thành việc đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống cho dự án.

Đối với khó khăn vướng mắc của gói thầu tư vấn giám sát, báo cáo cho hay: Hiện nay do Tổng thầu chưa xác định được mốc thời gian hoàn thành nên dự án chưa có cơ sở báo cáo cấp thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian thực hiện, dẫn đến gói thầu tư vấn giám sát chưa có cơ sở để cho phép kéo dài trong thời gian tới; đồng thời do chưa làm rõ được nguyên nhân, trách nhiệm của bên làm chậm nên chưa bố trí được nguồn vốn cho gói thầu tư vấn giám sát…

Vì vậy, Ban Quản lý dự án Đường sắt đã yêu cầu Tổng thầu, tư vấn giám sát phối hợp với Ban Quản lý dự án Đường sắt trong quá trình làm việc với cấp thẩm quyền để thực hiện các thủ tục nhập cảnh cho các nhân sự của dự án.

Tổng thầu đòi thêm 50 triệu USD

Riêng về vấn đề đưa nhân sự Trung Quốc sang Việt Nam tiếp tục triển khai thực hiện dự án, báo cáo Chính phủ nêu rõ: Chính phủ đã có văn bản số 1105/VPCP-QHQT ngày 24/4/2020 chấp thuận chủ trương cho phép các nhân sự làm việc tại dự án được nhập cảnh vào Việt Nam và giao Bộ Công an, Bộ Ngoại giao tiếp tục xử lý. Hiện nay, các thủ tục đã cơ bản hoàn thành (chỉ còn văn bản chấp thuận của UBND TP Hà Nội). Các bên thống nhất sẽ tiếp tục phối hợp, làm việc với các cơ quan có thẩm quyền của hai nước để tháo gỡ các vướng mắc còn lại, sớm đưa nhân sự sang Việt Nam

Đối với các nhân sự tư vấn giám sát, báo cáo nêu rõ, phải khẩn trương sang Việt Nam để cùng Tổng thầu giải quyết tồn tại vướng mắc của dự án. Do tư vấn giám sát chỉ có số lượng 5 nhân sự, nếu phương án di chuyển bằng đường hàng không thuận lợi hơn và sang sớm hơn được thì kịp thời báo cáo Ban Quản lý dự án Đường sắt để có sự hỗ trợ các thủ tục.

Đáng chú ý, theo báo cáo của Chính phủ, Tổng thầu Trung Quốc đề nghị số tiền 50 triệu USD để thực hiện công tác vận hành hệ thống và thanh toán toàn bộ trước khi bàn giao.

Về vấn đề này, Ban Quản lý dự án Đường sắt đã báo cáo Bộ Giao thông vận tải và nêu rõ quan điểm, việc thanh toán phải tuân thủ theo quy định Hợp đồng tổng thầu (EPC). Vì vậy, hai bên thống nhất sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát (trong vòng 15 ngày) các điều khoản hợp đồng và tổ chức buổi họp chuyên đề tiếp theo để trao đổi, thống nhất các công việc thực hiện.

Với những khó khăn, vướng mắc hiện tại của dự án, Ban Quản lý dự án Đường sắt kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét báo cáo Thường trực Chính phủ tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án Đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh – Hà Đông để sớm đưa dự án vào vận hành khai thác.

Xem xét đề xuất của Ban Quản lý dự án Đường sắt về việc gia hạn gói thầu tư vấn giám sát và tổ chức họp với Lãnh đạo Tổng thầu để tháo gỡ vướng mắc về nhu cầu vốn cho Tổng thầu để triển khai thực hiện công tác vận hành thử dự án.

Dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông có chiều dài dự án là 13,05 km, gồm 12 ga và 1 khu depot. Chủ đầu tư dự án là Bộ Giao thông vận tải với đại diện chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án Đường sắt.

Tổng mức đầu tư ban đầu là 8.770 tỷ đồng (552,86 triệu USD). Tổng mức đầu tư điều chỉnh là 18.002 tỷ đồng (868,04 triệu USD). Trong đó, vốn vay ODA của Trung Quốc là 13.867 tỷ đồng (669,62 triệu USD) và vốn đối ứng 4.134 tỷ đồng (198,43 triệu USD).

Dự án này khởi công tháng 10/2011, kế hoạch hoàn thành đưa vào khai thác thương mại trong quý II/2019.

Thanh Nguyễn