Đường dây 'chạy đại học Mỹ' hoạt động ra sao?

Nữ diễn viên Felicity Huffman được tại ngoại khi nộp 250 ngàn USD tiền bảo lãnh.

Đại học luôn là ngưỡng cửa khó khăn đối với học sinh ở mọi nơi trên thế giới, không trừ học sinh ở Mỹ. Cánh cửa đó càng hẹp hơn nếu các sỹ tử chọn vào một trong các trường Đại học Brown, Columbia, Cornell, Dartmouth, Harvard, Princeton, Pennsylvania và Yale; là tám trường được xếp vào hạng Ivy, hạng tuyển chọn trong các trường đại học của Mỹ.

Chính vì khó như vậy nên một số nhân viên tại các trường đại học danh tiếng của Mỹ đã móc nối, đã tìm cách “làm tiền” phụ huynh học sinh bằng cách lén mở một cánh cửa hậu để “dắt” các sỹ tử lén chui vào. Việc làm phi pháp của những người này bị phanh phui trong tuần trước.

Bê bối rúng động

Việc 50 đối tượng nói trên bị truy tố là kết quả của một cuộc điều tra có mật danh là Chiến dịch Varsity Blues do FBI tiến hành. Theo kết quả điều tra, kẻ cầm đầu đường dây này là William Singer, 59 tuổi, là một doanh nhân sống tại Newport Beach, bang California.

Ông ta là người sáng lập trường dự bị đại học Edge College & Career Network và tổ chức từ thiện giả mạo có tên Key Worldwide - thực chất là vỏ bọc để các phụ huynh chuyền tiền “chạy” trường vào. Chính Singer đã giúp thí sinh gian lận trong các bài thi, giúp phụ huynh học sinh trả tiền cho những huấn luyện viên của các bộ môn thể thao để họ chấm điểm cao cho con cái những người này.

Cùng bị truy tố trong đường dây này có 33 phụ huynh học sinh. Tất cả đều là những người giàu có, có tên tuổi. Họ là những chủ doanh nghiệp hay các ngôi sao trong lĩnh vực nghệ thuật như nữ diễn viên Lori Loughlin và chồng là nhà thiết kế thời trang danh tiếng Mossimo Giannulli, diễn viên Felicity Huffman, doanh nhân William E. McGlashan Jr, Agustin Huneeus (nhà sản xuất rượu chát Huneeus tại Napa Valley), Gordon Caplan (đồng Chủ tịch công ty luật quốc tế Willkie Farr), Manuel Henriquez (Chủ tịch và Tổng Giám đốc Hercules)… Những người này bị cáo buộc đã dùng tiền mua cơ hội cho con vào trường tốt dù con cái họ lẽ ra đã trượt.

Nhóm đối tượng thứ ba trong đường dây này là các trưởng các bộ môn thể thao học đường. Những người này bị cáo buộc đã nhận hối lộ để lập hồ sơ giả cho những học sinh vốn không có thành tích và khả năng thể thao, “phù phép” để biến các em thành những cầu thủ tài giỏi, những vận động viên bơi lội tuyệt vời để có thể lách qua những cánh cửa hẹp vào các trường đại học của Mỹ, bao gồm từ các trường Đại học Texas ở Austin đến Wake Forest và Georgetown.

Theo các công tố viên, việc gian lận được thực hiện theo ba cách: Nhờ người làm các bài kiểm tra SAT hay ACT, bố trí người trong đường dây làm người giám sát để hướng dẫn các thí sinh đã “chạy” làm bài thi; và cách thứ ba là bố trí một người sửa những câu trả lời sai của học sinh thành câu trả lời đúng để tăng điểm bài thi. Để đổi lấy việc tăng điểm cho con như vậy, các phụ huynh sẽ phải trả từ 15 – 75 ngàn USD. Singer sẽ thống nhất trước với cha mẹ về số điểm họ muốn con mình đạt được.

Với những trường đại học thuộc nhóm top đầu của Mỹ, thể thao là một trong những phương tiện mở ra cánh cửa sau để các bậc cha mẹ lo lót chạy được cho con một suất học. Trong trường hợp này, Singer sẽ giúp cha mẹ các học sinh dàn dựng để chụp hình con cái họ chơi thể thao hoặc sử dụng phần mềm chỉnh sửa ảnh để ghép mặt các học sinh cần “chạy” vào hình ảnh các vận động viên nhằm thổi phồng thành tích về thể thao của các em.

Các huấn luyện viên và quản lý tại trường đại học cũng được trả tiền để giúp đỡ các học sinh được nhập học dù nhiều em thậm chí không biết chơi thể thao. Sau khi hoàn tất việc chạy chọt, các bậc cha mẹ sẽ thanh toán tiền cho công ty của Singer, được ngụy trang dưới dạng quyên góp. Theo các công tố viên, trong hầu hết trường hợp, các học sinh không hề biết cha mẹ đã chạy điểm cho mình. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp khác, một số em đã đồng ý tham gia vào hành vi gian lận này.

Đường dây chạy trường nói trên bắt đầu được đưa ra ánh sáng vào khoảng một năm trước, khi các công tố viên liên bang ở Boston trong quá trình điều tra về một vụ lừa đảo chứng khoán được nghi phạm cho hay ông ta có biết về một đường dây gian lận tuyển sinh đại học.

Người này đề nghị giúp cơ quan thực thi pháp luật tìm hiểu thêm về đường dây với hy vọng được hưởng khoan hồng cho sự hợp tác của mình. Nghi phạm trong vụ lừa đảo chứng khoán sau đó cho biết, một huấn luyện viên của một trường đại học đã nhận hối lộ để giúp các học sinh có thể vào đội bóng của ông ta.

Từ tin báo này, đến tháng 4/2018, FBI đã mở cuộc điều tra và phát hiện một huấn luyện viên môn bóng đá của trường Đại học Yale tên Rudolph Meredith đã nhận khoản hối lộ 450 ngàn USD một phụ huynh để sắp xếp cho con gái của người này vào đội bóng của ông ta. Sau khi thu được bằng chứng về cuộc trao đổi diễn ra tại một khách sạn ở Boston, các nhà điều tra gây sức ép với Meredith, buộc phải khai ra kẻ cầm đầu ông Singer.

Vụ việc nói trên đã khiến dư luận Mỹ bàng hoàng vì quy mô của hành vi gian lận chưa từng xảy ra trong lịch sử giáo dục của người Mỹ, cả về số người bị truy tố cho tới phạm vi xảy ra hành vi gian lận bao trùm sáu bang. Theo cơ quan công tố, trong khoảng thời gian chín năm từ 2011 đến 2019, Singer đã nhận của phụ huynh học sinh tổng cộng 25 triệu USD để đút lót cho các huấn luyện viên thể thao, làm giả kết quả thi.

Điển hình là vụ việc một nữ sinh đã được nhận vào trường Đại học Yale sau khi Singer đã nhận của gia đình cô bé 1,2 triệu USD để làm hồ sơ giả cho nữ sinh, trong đó lý lịch thể hiện cô bé là một nữ vận động viên bóng đá xuất sắc. Trong số tiền nhận được, Singer đã trả cho huấn luyện viên trưởng của một đội bóng 400.000 USD để người này vẽ ra thành tích ấn tượng của nữ sinh gốc Á.

Đánh cắp cơ hội tiến thân của người chăm chỉ

Các bậc cha mẹ trong vụ việc bị chỉ trích dữ dội vì việc đã đánh cắp cơ hội tiến thân của những học sinh chăm chỉ học tập. Xuất hiện ở tòa án Los Angeles cùng khoảng 20 bị cáo khác hôm 12/3 có nữ diễn viên Huffman và chồng là diễn viên William H. Macy. Bà ta bị cáo buộc đã trả 15 ngàn USD để nâng điểm SAT cho con gái.

Thẩm phán Alexander MacKinnon sau đó đã cho Huffman được tại ngoại với số tiền bảo lãnh 250 ngàn USD. Ông Mossimo Giannulli được tại ngoại với số tiền bảo lãnh 1 triệu USD. Nếu bị kết án, kẻ chủ mưu và các phụ huynh đã trả tiền “chạy” trường cho con có thể phải nhận mức án lên đến 20 năm tù.

Phát biểu tại một cuộc họp báo, công tố viên liên bang Mỹ Andrew E. Lelling cho rằng các phụ huynh là thủ phạm chính trong vụ việc. Họ đã lợi dụng tiền bạc để tạo ra một cuộc “thi tuyển” thứ hai bên cạnh cuộc thi tuyển chính thức vào nhiều trường đại học. “Việc làm của họ là bất công và phạm pháp”, công tố viên E. Lelling khẳng định.

Ông này cũng cho rằng việc các phụ huynh và nhân viên của các trường dùng tiền để đổi lấy suất học như vậy khiến cơ hội vào học tại các trường thuộc nhóm Ivy của Mỹ trở nên ngoài tầm tay các học sinh nghèo, đồng thời hạ thấp giá trị của những người tốt nghiệp các trường đó.

“Việc mua chuộc giám khảo dẫn tới việc những bài thi dở được chấm điểm cao trong khi bài hay bị loại, làm đảo lộn nguyên tắc căn bản của học đường và dìm chết những học sinh tài giỏi, chăm chỉ. Không thể xử nhân nhượng trong vụ này. Thủ phạm vẫn đánh cắp tương lai của những học sinh chăm chỉ để thay vào đó những đứa trẻ không xứng đáng”, vị công tố viên nói.

Ông Christopher Hunt, người điều hành một lớp luyện thi vào đại học ở Mỹ, cũng cho rằng vụ án này là điển hình cho thái độ cực đoan và việc sử dụng tiền bất hợp pháp để có được lợi thế trong cuộc tranh đua giành vị trí trong những trường đại học ưu tú được cho là đang ngày càng trở nên phổ biến.

Theo đó, thay vì cả hai thế hệ là cha mẹ và con cái đều phải nỗ lực hết mình, cha mẹ tìm thuê thầy thuê thợ giỏi còn con cái thì phải phấn đấu thì nhiều bậc cha mẹ lại chọn con đường dễ hơn là dùng tiền để mua lối vào trường đại học cho con. Nhiều người với tư cách là cựu sinh viên cũng tặng tiền cho trường đại học mà họ đã học để con họ dễ được nhận hơn. Những người khác dù chưa từng theo học ở một trường nào đó cũng có thể công khai quyên tặng tiền cho trường nếu muốn con được vào học.

Hoàng Nam