Dùng thuốc chữa mũi, họng có Corticoid: Vòng luẩn quẩn khiến trẻ càng hay ốm

Ảnh minh họa

Chị Linh Hoa (Ba Đình, Hà Nội) có con nhỏ 2 tuổi. Kể từ khi cháu được 4 tháng, hầu như cứ vài ba tuần, bé lại bị sổ mũi, ho và đi bác sĩ. “Lần nào cũng vậy, bác sĩ đều kê cho cháu đơn thuốc nhỏ mũi, rồi thuốc ho, thuốc dị ứng…. Sau biết bệnh của con, tôi không cần đến bác sĩ mà tự ra hiệu thuốc mua về dùng.” – chị Hoa cho biết.

Tuy nhiên, theo chị Hoa, việc bé bị ho và phải dùng thuốc cứ lặp đi lặp lại liên tục mỗi 2-3 tuần mà không tài nào dứt khỏi. “Đang yên đang lành, chỉ cần cho con vào trung tâm thương mại, điều hòa hơi lạnh một chút, hoặc đi về quê, đi chơi… là con lại ốm. Tôi nghe bác sĩ nói hệ miễn dịch của con không tốt” – chị Hoa buồn rầu chia sẻ.

Tuy nhiên, chị Hoa lại không biết vì sao mà hệ miễn dịch của con mình lại kém như vậy, cho đến khi chị tìm hiểu về tác hại của các loại thuốc nhỏ mũi, thuốc ho, thuốc dị ứng mà con chị hay dùng. “Nó đều có corticoid, một loại chất làm giảm hệ miễn dịch của trẻ con!” – chị Hoa nói sau khi được một bác sĩ “có tâm” khuyên không nên lạm dụng các loại thuốc này, bởi nó sẽ là một vòng luẩn quẩn: Cứ ốm lại dùng corticoid và tần suất ốm lại dày hơn, phải đến bác sĩ nhiều hơn.

Cũng giống như chị Hoa, rất nhiều phụ huynh đang cảm thấy "vô vọng" khi con nhỏ liên tục bị sổ mũi, ho, viêm phế quản, phổi và phải dùng kháng sinh cũng như các loại thuốc có corticoid.

Về vấn đề này, Thạc sĩ, Dược sĩ Trương Minh Đạt, Giám đốc Trung tâm tư vấn sức khỏe Nhi Khoa (Hội nhi khoa Việt Nam), cho biết, việc dùng corticoid (tiêm, uống) sẽ làm chết các tế bào tuyến ức, từ đó làm giảm nghiêm trọng khả năng tạo miễn dịch Lympho T.

Dược sĩ Đạt cho biết, trong quá trình hỗ trợ các mẹ nuôi con, ông đã tiếp nhận nhiều trường hợp từ sơ sinh đến 3 tuổi, gần như 100% đơn thuốc đều có corticoid để chống viêm, chống phù nề. Để giảm các triệu chứng của viêm tai mũi họng, corticoid lâu nay vẫn được coi là phương án hàng đầu.

“Thực tế hiện nay, mọi người đang sử dụng corticoid bừa bãi và lạm dụng.” ông Đạt nhấn mạnh.

Theo phân tích của dược sĩ Trương Minh Đạt thì Corticoid nội sinh là một hormone do tuyến thượng thận bài tiết, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển và cân bằng của cơ thể. Cơ thể sẽ bài tiết ra corticoid nội sinh đúng theo nhu cầu phát triển cơ thể với liều lượng rất chuẩn, không thừa, không thiếu.

Y dược phát triển, việc tổng hợp corticoid có thể nói là một thành tựu lớn. Điều này đã và đang mang lại những giá trị cho việc phòng và điều trị bệnh. Tuy vậy, những nguy cơ lâu dài do lạm dụng thuốc vẫn chưa được chỉ ra một cách đầy đủ và toàn diện.

“Việc sử dụng Corticoid đang khá lạm dụng trong đơn thuốc cho trẻ em hiện nay sẽ làm tăng tình trạng kháng kháng sinh và suy giảm miễn dịch ở trẻ. Vì vậy, việc sử dụng corticoid cần được chỉ định, hướng dẫn từ các Bác sỹ, Dược Sỹ và theo dõi sát sao để đạt hiệu quả điều trị và tránh tác dụng phụ.” – Dược sĩ Đạt nhấn mạnh.

Để lấy lại hệ miễn dịch cho con, theo Dược sĩ Đạt, việc đầu tiên, phụ huynh phải ý thức về việc không được tự ý sử dụng corticoid khi con viêm tai, mũi, họng. “Nếu buộc sử dụng, cha mẹ phải được hướng dẫn cụ thể, theo dõi sát sao tình trạng của trẻ.” – Dược sĩ Đạt lưu ý.

Theo Giám đốc Trung tâm tư vấn sức khỏe Nhi Khoa, khi trẻ bị viêm tai giữa, phụ huynh nên rửa mũi tích cực để mũi thông thoáng, không ứ dịch tai giữa. Trường hợp quá nặng có thể chích mủ hoặc đặt ống thông tai. Bên cạnh đó, cha mẹ cần chăm sóc trẻ tốt, chú trọng nuôi dưỡng hệ tiêu hóa, dinh dưỡng đầy đủ và sử dụng các biện pháp không dùng thuốc để con luôn khỏe mạnh.

Một lưu ý được các bác sĩ nhi khoa đưa ra, tuy đơn giản nhưng rất quan trọng và hiệu quả, đó là khi rửa mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý, nhất thiết phải làm ấm nước (ngâm lọ nước muối vào cốc nước ấm), nhất là vào mùa đông. Nếu nhỏ bằng nước bị lạnh có nguy cơ làm cho bệnh của trẻ nặng hơn. Ngoài ra, cách này cũng khiến cho trẻ không sợ bị nhỏ mũi (vì nước muối ấm có nhiệt độ ngang bằng với cơ thể, không làm trẻ bị lạnh, giật mình).

Cùng với việc nhỏ nước muối ấm thì các mẹ cũng nên cho con uống nước ấm liên tục để làm ấm phế quản của trẻ, bệnh sẽ mau khỏi hơn. Ngoài ra, khi trẻ ho, hướng dẫn trẻ há to miệng để đờm dễ thoát ra ngoài, giúp bé mau bình phục hơn.

Hoàng Hải