Dừng điện hạt nhân Ninh Thuận: Đối tác thông cảm

Chính phủ vừa gửi tới các đại biểu Quốc hội báo cáo Kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về việc dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân (ĐHN) Ninh Thuận.

Báo cáo nêu rõ: Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 30/3/2017 Bộ Công thương đã có Thư chính thức thông báo cho Tập đoàn Năng lượng nguyên tử Liên bang Nga (ROSATOM) và Bộ Kinh tế- Công nghiệp và Thương mại Nhật Bản (METI) về chủ trương dừng đầu tư dự án.

Bộ Ngoại giao đã có Công hàm thông báo chính thức gửi Chính phủ Liên bang Nga và Chính phủ Nhật Bản về việc Chính phủ Việt Nam quyết định dừng chủ trương triển khai dự án.

Về cơ bản, phía Nga và Nhật Bản thông cảm với phía Việt Nam, lấy làm tiếc về việc dừng dự án, mong muốn giải quyết ổn thỏa các vấn đề liên quan thông qua thương lượng và tiếp tục hợp tác trong giai đoạn tiếp theo.

Ngày 22/11/2016, Quốc hội khóa XIV tại kỳ họp thứ 2 đã thông qua chủ trương dừng thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Một số vấn đề cụ thể với đối tác Liên bang Nga, Chính phủ cho hay, về cơ bản, phía Nga mong muốn giải quyết ổn thỏa các vấn đề liên quan thông qua thương lượng. Các chi phí của các đối tác có thể yêu cầu bồi hoàn nhưng sẽ phụ thuộc nhiều vào việc quyết định chủ trương đầu tư dự án Trung tâm Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân của Chính phủ Việt Nam.

Theo báo cáo, Biên bản ghi nhớ giữa Bộ Khoa học và Công nghệ với Tập đoàn ROSATOM về Kế hoạch thực hiện Dự án Trung tâm Khoa học và Công nghệ hạt nhân đã ký ngày 29/6/2017, nhân chuyến thăm và làm việc của Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Liên bang Nga. Hội đồng thẩm định liên ngành đã có Báo cáo kết quả Thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Ngày 19/11/2018, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 75/QĐ-TTg giao Bộ Khoa học và Công nghệ hợp tác với ROSATOM để triển khai dự án. Hiện tại, Bộ Khoa học và Công nghệ đang làm việc với tỉnh Đồng Nai về các vấn đề liên quan đến địa điểm xây dựng dự án.

Bên cạnh đó, Bộ Công thương đã chủ trì phối hợp với Bộ Ngoại giao và các Bộ liên quan tiến hành các thủ tục chấm dứt hiệu lực của Hiệp định đã ký với Liên bang Nga về hợp tác xây dựng nhà máy ĐHN trên lãnh thổ Việt Nam trong năm 2018.

Đối với đối tác Nhật Bản, theo Chính phủ, Nhật Bản đánh giá cao về thiện chí, tinh thần hợp tác của Việt Nam sau khi Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết dừng chủ trương thực hiện đầu tư Dự án.

Phía Nhật Bản nhận định, trong thời gian qua Nhật Bản đã thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác để lập Hồ sơ Báo cáo dự án đầu tư nhà máy ĐHN Ninh Thuận 2 (FS), hỗ trợ, giúp đỡ đào tạo nguồn nhân lực cho ĐHN của Việt Nam.

“Phía Nhật Bản khẳng định sẽ không có bất cứ yêu cầu gì đối với các chi phí đã tài trợ, giúp đỡ Việt Nam trong quá trình chuẩn bị Dự án ĐHN Ninh Thuận 2; Chấp nhận những gì đã diễn ra trong quá khứ và mong muốn hướng tới tương lai để hợp tác hai bên tốt đẹp hơn nếu phía Việt Nam cam kết bảo lưu kết quả lập FS, bảo tồn địa điểm quy hoạch cho dự án nhà máy ĐHN Ninh Thuận 2 để tránh lãng phí, có thể sử dụng sau này khi Việt Nam tái khởi động lại chương trình ĐHN”, báo cáo của Chính phủ nêu rõ.

Ban công tác liên ngành họp lần 2 với phía Nhật Bản vào ngày 21/3/2019. Sau cuộc họp, hai bên đã ký biên bản ghi nhận nội dung đồng ý việc chuyển đổi mặt bằng đã được quy hoạch cho dự án ĐHN Ninh Thuận 2 để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nhưng bảo đảm thuận lợi cho việc thu hồi khi nhà nước thực hiện dự án quan trọng quốc gia.

Về công tác thanh toán các hợp đồng tư vấn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thanh toán và thanh lý các hợp đồng tư vấn với các đơn vị tư vấn của Liên bang Nga liên quan đến dự án nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1. Đối với các chi phí, hợp đồng trong nước, EVN cũng đã hoàn tất việc thanh toán, quyết toán các hợp đồng.

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 41/2009/QH12 ngày 25/11/2009.

Dự án gồm 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2; công suất lắp đặt mỗi nhà máy khoảng 2000 MW để cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia, góp phần phát triển kinh tế-xã hội đất nước và tỉnh Ninh Thuận.

Ngày 22/11/2016, Quốc hội khóa XIV tại kỳ họp thứ 2 đã thông qua chủ trương dừng thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Về lý do dừng dự án, Văn phòng Chính phủ cho biết, công nghệ hạt nhân của Liêng bang Nga và Nhật Bản dự kiến sử dụng cho các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đều là công nghệ tiên tiến nhất hiện nay và có mức độ an toàn rất cao nên hoàn toàn yên tâm. Việc dừng thực hiện dự án không phải với lý do công nghệ mà là do điều kiện kinh tế nước ta hiện nay.

Cụ thể, tình hình phát triển kinh tế vĩ mô của Việt Nam hiện có nhiều thay đổi so với thời điểm quyết định chủ trương đầu tư dự án, dư địa về tiết kiệm điện còn nhiều, khả năng liên kết lưới điện khu vực để trao đổi mua bán điện với các nước láng giềng dự kiến sẽ tăng cường trong thời gian tới và đặc biệt là tiềm năng sử dụng các dạng năng lượng tái tạo như gió, mặt trời trở nên khả thi về kinh tế do giá thành sản xuất điện từ các dạng năng lượng này đã giảm đáng kể trong giai đoạn 5 năm qua.

Mặt khác, nước ta đang cần nguồn vốn lớn để đầu tư phát triển các dự án cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại để tạo động lực cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, cũng như nguồn vốn để giải quyết các vấn đề do biến đổi khí hậu gây ra.

Minh Thái (Tổng hợp)