Du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng sẽ hấp dẫn hơn

Khu Bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng rộng trên 2.800ha thuộc tỉnh Hậu Giang, không chỉ được mệnh danh là “lá phổi xanh” của Đồng bằng Sông Cửu Long mà còn là nơi bảo tồn đa dạng sinh học thuộc dạng độc đáo nhất cả nước hiện nay. Đề án xác định lung Ngọc Hoàng là nơi du lịch trọng tâm lớn nhất của tỉnh Hậu Giang gắn với các sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng sinh thái; nghiên cứu, tham quan, trải nghiệm, khám phá thiên nhiên vùng đất ngập nước, dã ngoại vào cuối tuần, nghỉ lễ, nghỉ hè…

Đoàn khảo sát du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng.

Khám phá thiên nhiên hoang dã…

Theo Đề án Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng nằm trong địa bàn của huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, cách thành phố Cần Thơ khoảng 40km về phía Đông Nam sông Hậu. Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng là vùng đồng trũng ngập nước rộng lớn trải dài từ phía Tây sông Hậu đến tận vùng U Minh, di sản cuối cùng của hệ sinh thái tự nhiên được đánh giá đa dạng sinh học và sinh cảnh, là “lá phổi xanh” rất quan trọng đối với môi trường sống của toàn khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm. Nơi đây có đầy đủ các hệ thực vật thuộc hệ sinh thái đất ngập nước là quần thể rất đa dạng, bao gồm các loài chiếm ưu thế như dây choại, lác, sậy, bồng bông; thực vật thuộc hệ sinh thái trên cạn gồm trâm sắn, ngái lông, gáo trắng, gừa, dủng đỉnh, mua; thực vật thuộc hệ sinh thái dưới nước như: lục bình, bông súng, sen, các loại bèo…

Hệ động vật ở lung Ngọc Hoàng khá phong phú với trên 200 loài thuộc các lớp bò sát, chim, thú và loài lưỡng cư. Lung Ngọc Hoàng hiện có đến hàng chục loài thú trong đó 5 loài quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng ở quy mô toàn cầu như dơi chó, chồn mực, cáo mèo, rái cá, rái móng, nổi bật nhất là rái cá lông mũi và rùa nắp, rắn hổ mang nằm trong Sách đỏ thế giới; 10 loài bò sát trong đó tiêu biểu có rắn mái gầm, rắn cạp nong…; 135 loài chim nước trong đó có 9 loài quý hiếm được đưa vào Sách đỏ Việt Nam như bạc má, giang sen, già đẫy, cà cuốc, cò ốc, cò lạo xám, ác là, le le khoang cổ, nhiều nhất là vạc với mỗi bầy đến hàng ngàn con... Lung Ngọc Hoàng xưa nay vẫn nổi tiếng là vựa cá, vựa rắn, vựa các loài động vật hoang dã lớn nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, bên cạnh đó còn phải kể đến ong mật với những tổ to lớn trong rừng tràm tạo thành nét riêng rất độc đáo của vùng đất này.

Nói đến du lịch sinh thái tại tỉnh Hậu Giang không thể không nhắc đến Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng, bởi đây thật sự là nơi bảo tồn các loài sinh vật bản địa, đặc biệt là các loài động vật quý hiếm, nơi tái tạo các mẫu sinh cảnh cuối cùng còn sót lại của vùng đồng bằng ngập nước Tây sông Hậu, một địa chỉ du lịch sinh thái độc đáo của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Có thể nói lung Ngọc Hoàng là một vùng du lịch sinh thái lý tưởng, thích hợp cho cả nghiên cứu khoa học và nghỉ ngơi, giải trí…

Tuy nhiên, hiện nay việc khai thác, phát triển du lịch ở Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng còn hạn chế, các sản phẩm du lịch còn đơn điệu, chưa khai thác hiệu quả các tiềm năng du lịch. Mặt khác, trước những tác động từ phát triển kinh tế - xã hội, môi trường, biến đổi khí hậu đang làm cho các thảm thực vật, động vật rừng, các loại thủy sản,… của Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng bị suy kiệt. Do đó, cần có giải pháp khai thác, phát triển bền vững cho Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng cũng như các giải pháp đảm bảo sinh kế bền vững cho cộng đồng dân cư.

Đầu tư xây dựng để du lịch hấp dẫn hơn

Theo nhận định của đơn vị tư vấn quy hoạch: “Hiện nay chưa có số liệu thống kê cụ thể về hoạt động du lịch tại khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng. Tuy nhiên, từ các số liệu, tài liệu đã có, qua làm việc với cơ quan quản lý nhà nước địa phương, hoạt động du lịch ở Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng được đánh giá là chưa phát triển, lượng khách du lịch ở khu vực này rất ít, chủ yếu là các cá nhân đơn lẻ đi du lịch khám phá, trải nghiệm và người dân địa phương. Khách du lịch di chuyển khám phá chủ yếu tại khu vực phía Đông khu bảo tồn thiên nhiên. Đây là khu vực đã đầu tư đường giao thông phục vụ chủ yếu mục đích tuần tra của Ban quản lý. Cơ sở hạ tầng du lịch cũng chưa phát triển…”.

Mặc dù hiện nay, Khu bảo tồn thiên nhiên là điểm đến còn mờ nhạt trong du lịch tỉnh, cũng như của vùng như vậy. Nhưng theo Đề án phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025 được UBND tỉnh phê duyệt đã xác định Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng là trung tâm du lịch lớn nhất của tỉnh Hậu Giang và có khả năng trở thành khu du lịch quốc gia giai đoạn đến năm 2030.

Theo Phê duyệt Đề án du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng mới đây của Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, lung Ngọc Hoàng sẽ phát triển các sản phẩm du lịch như: Du lịch sinh thái, khám phá thiên nhiên gắn với hệ động thực vật; Du lịch vui chơi giải trí; Du lịch gắn với bản sắc địa phương. Cùng các sản phẩm bổ trợ: Ẩm thực, mua bán sản phẩm lưu niệm…

Đồng thời, đầu tư xây dựng các sản phẩm độc đáo hấp dẫn như: Du lịch “con đường Tràm”; Du lịch trải nghiệm, khám phá “thuần thiên nhiên”; Du lịch nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường; Du lịch trải nghiệm kết hợp dịch vụ sản xuất; Du lịch trải nghiệm, mạo hiểm; Du lịch tuần trăng mặt; Du lịch nghỉ dưỡng sinh thái,…

Theo đó, du lịch sinh thái lung Ngọc Hoàng phân chia thành 04 tuyến: Tuyến 1: Trung tâm Điều hành đón tiếp - Hệ sinh thái đất ngập nước - Điểm du lịch sinh thái lung Sen - lung Lớn - Mô hình canh tác nông nghiệp; Tuyến 2: Trung tâm Điều hành đón tiếp - Hệ sinh thái rừng tràm - Điểm nuôi động vật bán hoang dã - Điểm giáo dục môi trường - Điểm du lịch sinh thái lung Sen - lung Lớn; Tuyến 3: Trung tâm Điều hành đón tiếp - Hệ sinh thái rừng tràm - Điểm câu cá - Khu vui chơi giải trí - Khu lâm viên - Mô hình canh tác nông nghiệp; Tuyến 4: Khu nghỉ dưỡng sinh thái.

Du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng chia thành 03 phân khu chức năng chính:

Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt: Nằm tại khu vực phía Nam khu bảo tồn thiên nhiên. Quy mô khoảng 1.015,94 ha. Đây là không gian phát triển du lịch sinh thái. Định hướng phát triển chính: Điểm du lịch sinh thái lung Sen - lung Lớn, khu vực phía Đông khu bảo tồn thiên nhiên. Nơi đây, phát triển du lịch sinh thái, tham quan, ngắm cảnh lung Sen, tổ chức cắm trại, picnic phục vụ khách cuối tuần. Đề xuất xây dựng trạm quan sát toàn cảnh (cao khoảng 20m) trong khu vực này. Mở các tuyến du lịch bằng đường thủy (dựa vào hệ thống kênh, lung bàu hiện có), du lịch đường bộ để tham quan những cảnh quan rừng, đất ngập nước tiêu biểu của Khu bảo tồn thiên nhiên. Phát triển tuyến du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học, đặc biệt tham quan, nghiên cứu rừng tràm dựa trên các tuyến đường mòn hiện trạng. Phát triển các điểm giáo dục môi trường, chòi quan sát, biển chỉ dẫn bảo vệ môi trường kết hợp du lịch sinh thái… dọc tuyến đường du lịch trong phân khu (tuyến kết nối điểm du lịch sinh thái lung Sen - lung Lớn với Phân khu Phục hồi sinh thái). Các hạng mục công trình chính: Trạm quan sát toàn cảnh (khu vực Điểm du lịch sinh thái Lung Sen), chòi quan sát, lều nghỉ chân.

Phân khu Phục hồi sinh thái: Nằm tại khu vực phía Tây khu bảo tồn thiên nhiên. Quy mô: Khoảng 937,11ha. Đây là không gian phát triển du lịch sinh thái. Phát triển các điểm câu cá, cắm trại picnic… ven tuyến đường thủy số 1 và số 3. Phát triển điểm nuôi động vật bán hoang dã tại khu vực phía Nam phân khu Phục hồi sinh thái. Mở tuyến du lịch bằng đường thủy (dựa vào hệ thống kênh hiện có), du lịch đường bộ để tham quan những cảnh quan rừng, đất ngập nước tiêu biểu của Khu bảo tồn thiên nhiên.

Phân khu Hành chính dịch vụ: Trung tâm Điều hành đón tiếp, tại vị trí trung tâm Khu bảo tồn thiên nhiên, thuộc khoảnh số 46, khoảng 8,75ha. Đây Là khu vực làm việc của Bản quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng; là khu vực điều hành, đón tiếp khách du lịch; là không gian dịch vụ, ẩm thực, trưng bày, giới thiệu và buôn bán các sản phẩm, sản vật của địa phương; là không gian tổ chức sự kiện, hoạt động ngoài trời và là không gian đầu mối giao thông đường thủy. Nơi đây là Trung tâm hội nghị; Trung tâm đón tiếp; Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên; Nhà dịch vụ; vườn dạo; bến thuyền; bãi đỗ xe. Khu nghỉ dưỡng sinh thái nằm khu vực phía Đông Bắc của Khu bảo tồn thiên nhiên, thuộc khoảnh số 79, khoảng 44,34ha. Là không gian lưu trú, nghỉ dưỡng hài hòa với thiên nhiên, gắn với đa dạng các dịch vụ ẩm thực, chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp, vui chơi giải trí,… đáp ứng đầy đủ nhu cầu của du khách, như: Khu dịch vụ; Khu Spa - trị liệu; Khu vui chơi giải trí; Khu nhà nghỉ Bungalow, nhà nghỉ sinh thái đảm bảo hài hòa với thiên nhiên…

Chim cò Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng.

Để đầu tư xây dựng sản phẩm du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng hấp dẫn hơn, UBND tỉnh Hậu Giang cho biết sẽ đầu tư khoảng 370 tỷ đồng; trong đó, giai đoạn I khoảng 353 tỷ đồng; giai đoạn II khoảng 17 tỷ đồng. Nguồn vốn ngân sách và huy động từ nguồn xã hội hóa từ các doanh nghiệp, hộ gia đình và nguồn thu từ việc cho doanh nghiệp thuê dịch vụ môi trường rừng phục vụ cho dịch vụ du lịch sinh thái.

Để thu hút nguồn vốn đầu tư phát triển du lịch, tỉnh Hậu Giang đưa ra nhiều giải pháp thu hút vốn đầu tư, như: Khuyến khích các tổ chức, cá nhân có chức năng kinh doanh du lịch, các hộ gia đình sống trong khu bảo tồn và lân cận đủ điều kiện để đầu tư phát triển du lịch sinh thái. Đẩy mạnh huy động các nguồn vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương cùng với nguồn vốn ngân sách tỉnh và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng phục vụ du lịch. Đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế khai thác và phát triển các loại hình du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái, du lịch cộng đồng. Nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính đặc biệt là thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, thông thoáng; thúc đẩy công tác xúc tiến đầu tư du lịch, tập trung mời gọi các doanh nghiệp, nhất là các tập đoàn lớn có uy tín, đủ tiềm lực để đầu tư xây dựng các khu nghỉ dưỡng, khu sinh thái, khu vui chơi giải trí...

Thiên nhiên hoang dã lung Ngọc Hoàng.

Với những nỗ lực quy hoạch và đầu tư mới , kỳ vọng rằng diện mạo du lịch sinh thái Khu bảo tồn thiên nhiên lung Ngọc Hoàng sẽ nhiều thay đổi, hấp dẫn hơn, phát triển tương xứng với lợi thế tiềm năng, không chỉ là nơi du lịch trọng tâm lớn nhất của tỉnh Hậu Giang mà còn là Khu bảo tồn thiên nhiên, Vườn quốc gia, điểm đến trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Huỳnh Biển