Dự báo một năm thiên tai bất thường

Mưa lớn gây ngập nhiều tuyến phố ở Hà Nội những ngày qua. Ảnh: Quang Vinh.

Trong những ngày qua tại Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã xảy ra mưa vừa, mưa to có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 150-300 mm, có nơi trên 350 mm, riêng khu vực Tuyên Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc có lượng mưa 200-400 mm, có nơi trên 450 mm...

Nguyên nhân của đợt mưa liên tục nhiều ngày vừa qua được Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia nhận định là do rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa: Đông Bắc và Tây Nam) có trục đi qua Bắc Bộ là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Đặc biệt trong ngày 23-24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5000 m là nguyên nhân gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Từ ngày 25/5, dự báo rãnh áp thấp và vùng xoáy thấp hoạt động yếu dần sẽ làm cho mưa lớn ở khu vực này giảm.

Các chuyên gia khí tượng nhận định: Thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây ), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông.

Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21/5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên. Tuy nhiên, đợt mưa diện rộng lần này có cường độ lớn, tổng lượng mưa phổ biến từ 100-250 mm, một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỉ lục.

Trong 2 ngày 23 và 24/5, tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội) đã có mưa rất lớn, lượng mưa phổ biến từ 250-300 mm. Tổng lượng mưa 2 ngày một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%. Trong ngày 23/5 tại khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464 mm/ngày.

Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm/ngày ghi nhận vào ngày 25/8/2003. Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp.

“Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc Bộ xảy ra vào ngày 23-26/5/2016. Điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta”, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định.

Cùng với đó, cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia cũng nhận định, hiện tượng La Nina được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022. Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Theo cảnh báo của Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn TBNN từ tháng 7-9/2022. Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với TBNN từ tháng 6-9/2022. Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng gia tăng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11/2022.

Khánh Vy