Dự án thủy điện Hồi Xuân (Thanh Hóa): Hơn 50 hộ dân chờ tái định cư đến bao giờ?

Nhà dân ở tạm bợ chờ được bố trí đất tái định cư. Ảnh: N.Hưng

Cuộc sống bị đảo lộn

Dự án thủy điện Hồi Xuân đã được triển khai thi công từ năm 2010, với tổng mức đầu tư khoảng hơn 3.320 tỷ đồng, công suất 102MW bao gồm 3 tổ máy có sản xuất lượng điện trung bình 432,61 triệu kwh/năm. Thế nhưng từ khi thủy điện Hồi Xuân bắt đầu xây dựng đến nay, cuộc sống của bà con 7 xã với 2.346 hộ nằm trong vùng dự án ảnh hưởng đã bị đảo lộn, họ sống trong tình trạng ở không được, đi không xong. Nhiều ngôi nhà đã xuống cấp trầm trọng nhưng vẫn không giám sửa, vì đã nằm trong diện phải di dời.

Ông Hà Thanh Nghị, một người dân bản Sa Lắng bị ảnh hưởng cho biết: “Sau khi triển khai thi công dự án thủy điện Hồi Xuân từ năm 2010 nhưng đến năm 2014, Hội đồng giải phóng mặt bằng đến họp dân và thống nhất đền bù để chúng tôi chuyển sang nơi ở mới, nhường đất để xây dựng thủy điện thì chúng tôi chẳng sửa sang nhà cửa gì nữa. Chúng tôi cứ nghĩ chỉ một năm nữa sẽ được đến nơi ở mới, có ai ngờ đến bây giờ mặt bằng vẫn chưa làm xong”.

Một thực trạng nữa dễ nhận thấy là có hàng chục căn nhà cũ ở không được, ruộng vườn thì bị hoang hóa do không sản xuất, cuộc sống của bà con vùng bị ảnh hưởng giờ chỉ dựa vào tiền đền bù giải phóng mà không biết xoay sở vào đâu.

Chị Hà Thị Thanh (ở bản Sa Lắng) cho biết: “Ruộng vườn chúng tôi có đấy, nhưng vì nằm trong diện đền bù nên đành bỏ hoang. Chúng tôi mong sao sớm làm xong mặt bằng lên chỗ ở mới, ổn định để làm ăn”. Cách nhà chị Thanh không xa là nhà anh Hà Văn Hưng. Do nằm gần sông nhất nên nhà anh Hưng phải di dời từ khi thủy điện bắt đầu xây dựng. Cũng vì chưa có nơi ở mới nên đến nay, gia đình anh phải đi thuê nhà ở. Anh Hưng cho biết: “Do chưa làm được mặt bằng để sang nơi ở mới nên nhà tôi phải thuê nhà ở. Ông bà tôi thì ở với cậu mợ. Mấy đứa con tôi thuê cho ở gần trường để đi học. Còn vợ chồng tôi thuê nhà ở gần đấy, chờ có mặt bằng để làm nhà mới. Do phải thuê nhà nên vật nuôi trong nhà tôi phải bán hết. Giờ đây, ngoài số tiền được đền bù để làm nhà mới ra, người dân không biết trông chờ vào đâu cả”.

Ông Cao Thanh Bình, Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản Sa Lắng cho biết: “Cả bản có 53 hộ nằm trong diện di dời. Trong đó có 5 nhà phải di dời khẩn cấp nên phải thuê nhà để ở. Đa số những ngôi nhà trong bản đều xuống cấp, cần phải sửa chữa. Tuy nhiên do nhà thuộc diện di dời nên không ai dám bỏ tiền ra sửa”.

Được biết, bản Sa Lắng có diện tích tự nhiên hơn 47.000m2, dân cư ở bản đều là người Thái. Kinh tế chủ yếu là cây luồng, những nương hoa màu và đánh cá ở sông Mã. Từ khi đắp đập xây dựng thủy điện đến nay, nước dâng lên cao ngập hết ruộng vườn nên dân không canh tác được. Không những vậy, dòng nước cũng trở nên hung dữ và mạnh mẽ hơn nên chẳng ai dám xuống sông đánh cá.

Mong mỏi có đất làm nhà

Quan sát khu tái định cư dành cho người dân bị ảnh hưởng bởi thủy điện Hồi Xuân cho thấy, hiện tại nơi đây chỉ là một bãi đất trống, mọi hoạt động san lấp mặt bằng, xây dựng đều đã tạm dừng. Một người dân cho biết: “Đơn vị thi công khu tái định cư triển khai làm rất chậm chạp, làm được một thời gian ngắn lại nghỉ một thời gian dài. Chờ đợi đến giờ phút này, chúng tôi cũng chẳng biết khi nào mới được chuyển về đây, rồi cũng chẳng biết điện, nước sạch sẽ lấy ở đâu để dùng”.

Ông Cao Văn Định, cán bộ địa chính xã Thanh Xuân cho biết: “Trong toàn xã có 141 hộ phải di dời. Bản Sa Lắng có 53 hộ di dời theo diện tái định cư, còn các bản khác, ít hơn nên di dời tự do. Nguyên nhân tái định cư ở Sa Lắng chậm là do việc san lấp để chia mặt bằng cho dân chậm nên chưa thể di dời được. Những hộ dân nằm trong diện di dời chỉ được nhận tiền đền bù giá trị tài sản trên đất và tiền hỗ trợ di dời tài sản. Số diện tích đất ở mới sẽ được cấp mỗi một hộ 400m2”.

Ông Cao Thanh Bình cho biết thêm: “Từ khoảng tháng 4/2015, chúng tôi nhận được thông báo của cấp trên là phải di dời toàn bộ bà con trong bản để phục vụ cho dự án thủy điện Hồi Xuân. Toàn bộ bà con đều nhất trí đồng thuận, hợp tác nhường đất để phục vụ dự án. Từ trước đến giờ đời sống bà con nơi đây cũng đang rất vất vả, khi được nghe giới thiệu về khu tái định cư mới ổn định hơn, tập trung hơn với đầy đủ các công trình công cộng khang trang bà con đều rất vui mừng. Thế nhưng ai ngờ đâu, từ đây cũng là lúc đời sống của người dân càng thêm phần khó khăn, không biết đến khi nào thì chúng tôi mới có đất xây dựng nhà cửa để ổn định cuộc sống.

Ngọc Hưng - Hoàng Huy