Dự án thép nghìn tỷ rỉ sét: Rà soát hợp đồng EPC, khả năng khởi kiện nhà thầu Trung Quốc

Nhà máy gang thép Thái Nguyên mỗi ngày phải trả 40 tỷ đồng tiền lãi

Với những vi phạm đã chỉ ra tại Kết luận thanh tra dự án Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 do CTCP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) làm chủ đầu tư, Thanh tra Chính phủ đã đưa ra các kiến nghị tới Thủ tướng liên quan đến xử lý kinh tế, xử lý trách nhiệm, kiến nghị chuyển cơ quan điều tra.

Trong đó, liên quan đến xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công Thương chỉ đạo Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS), TISCO thu hồi của Tập đoàn Luyện kim Trung Quốc (MCC) các khoản như Tiền thuế TISCO đã nộp thay số tiền trên 11,6 triệu USD; các khoản chi phí xếp dỡ, bảo quản thiết bị trên 4,7 tỷ đồng và phí quản lý Phần C là 708.343 USD.

Thu hồi tiền đã chi cho các tổ chức, cá nhân sai quy định trên 3 tỷ đồng và trên 439.562 USD; giá trị thiết bị máy móc gần 39 triệu USD do MCC cung cấp, có sai khác về quy cách chủng loại, xuất xứ, tên nhà cung cấp, mã hiệu, thông số kỹ thuật, trọng tải và 10 triệu USD tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng (nếu MCC không tiếp tục thực hiện gói thầu EPC số 1 và khắc phục những tồn tại của thiết bị cung cấp); 3,2 tỷ đồng các khoản chi sau quy định.

Rà soát, giảm trừ 7,9 tỷ đồng và 1,3 triệu USD tiền chi thuê tư vấn APAVE, SOFRECO. Xử lý số tiền thanh toán sai (Phần C) cho các nhà thầu phụ và giá trị phần việc các nhà thầu phụ thực hiện dự án trên 876 tỷ đồng.

Xử lý việc điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư dự án lên 8.104 tỷ đồng không có cơ sở, không đúng quy định. Tổng công ty VINAINCON nộp vào ngân sách đối với khoản bán thầu không đúng quy định 3,6 tỷ đồng.

Giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam rà soát xử lý những tồn tại, áp dụng cơ chế giảm lãi vay phát sinh trong thời gian dự án dừng thi công, TISCO không có khả năng thanh toán, báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến xử lý những vướng mắc (nếu có).

Đáng lưu ý, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan chỉ đạo TISCO, Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) rà soát lại toàn bộ các Hợp đồng và phụ lục hợp đồng đã ký với MCC, thực tế triển khai, làm rõ căn cứ pháp lý, trách nhiệm của các bên, khả năng khởi kiện MCC, đề xuất giải pháp tổng thể dự án sau thanh tra.

Thứ ba, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan tiếp tục thực hiện các phương án xử lý đối với dự án đã được Thủ tướng chính phủ chỉ đạo tại Đề án xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương theo Quyết định số 1468 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo kết luận thanh tra, bản hợp đồng giữa TISCO và MCC có hiệu lực từ tháng 9/2007 tuy nhiên, sau 18 tháng MCC không thực hiện các điều khoản đã cam kết trong hợp đồng và bản kế hoạch tổng tiến độ V2.0-20080220 ngày 20/10/2008 của MCC (sau đó ký nhiều phụ lục giãn tiến độ): chậm bàn giao thiết kế cơ sở cả 7 hạng mục thuộc phần E từ 1 tháng đến 4 tháng; chậm bàn giao thiết bị cả 7 hạng mục thuộc phần P từ 25 tháng đến 45 tháng; chuyển đổi một số nội dung công việc của phần P sang phần C (theo báo cáo ban đầu của TISCO, giá trị trên 50 tỷ đồng), hưởng phí quản lý phần C không đúng.

Cung cấp nhiều máy móc, thiết bị có giá trị lớn nhưng sai khác về quy cách chủng loại, xuất xứ, tên nhà cung cấp, mã hiệu, thông số kỹ thuật, không chuyển tên đơn vị hưởng bảo lãnh hợp đồng… chưa hoàn trả TISCO tiền thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu thiết bị, chi phí tiếp nhận, bảo quản trông coi thiết bị và giá trị thiết bị rỉ sét là vi phạm hợp đồng EPC, quy định pháp luật về đầu tư, Điều 22 Nghị định 209 về tiêu chuẩn quản lý chất lượng hàng hóa…

NGUYỄN THẢO