Dự án hơn 8.000 tỷ đồng 'đắp chiếu': Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên đang xem xét trách nhiệm

Nội dung trên được nêu trong báo cáo của hội đồng quản trị Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (Tisco, mã chứng khoán TIS) tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2019.

Thanh tra ra hoàng loạt sai phạm

Theo Tisco, ngày 4/9/2014, Chính phủ ra Nghị quyết 64, đồng ý với các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 công ty Gang thép Thái Nguyên nêu tại báo cáo số 88 ngày 26/8/2009 của Bộ Công Thương.

Gang thép Thái Nguyên đang lâm vào khó khăn, nợ nần và dính nhiều sai phạm. (Ảnh: VNE)

Tiếp đó, ngày 10/9/2014, Thủ tướng ký văn bản số 1719 giao cho SCIC góp 1.000 tỷ đồng vào Tisco để có vốn bổ sung thực hiện dự án.

Tháng 1/2015, ngân hàng VDB (Ngân hàng phát triển Việt Nam) đã ký hợp đồng tín dụng cho vay bổ sung 1.390 tỷ đồng. Và đến tháng 6/2015, ngân hàng VietinBank ký hợp đồng cho vay bổ sung thêm 1.100 tỷ đồng.

Theo chỉ đạo của Chính phủ tại thông báo 375 ngày 17/11/2015, Tisco đã thuê Tổng công ty tư vấn xây dựng (VNCC) tính toán điều chỉnh tổng mức đầu tư lần 2 và đã được Viện kinh tế xây dựng thẩm tra kết quả tại báo cáo ngày 30/12/2015.

Chủ đầu tư Tisco và nhà thầu MCC đã đàm phán và đạt được thống nhất, ký biên bản đàm phán ngày 20/7/2016 về nguyên tắc cơ bản của phụ lục điều chỉnh lần thứ 9 của Hợp đồng EPC số 01# thuộc Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – GTTN. Nội dung biên bản đã được hội đồng quản trị công ty thông qua và được gửi lên các cấp có thẩm quyền xin ý kiến.

Vẫn theo Tisco, từ tháng 2/2017 Thanh tra Chính phủ đã thực hiện thanh tra toàn diện dự án. Đến ngày 14/2/2019 có kết luận và ngày 5/3/2019 đã công bố toàn văn.

Theo kết luận, dự án cải tạo mở rộng sản xuất giai đoạn 2 được phê duyệt năm 2005 với tổng vốn hơn 3.800 tỷ đồng (hơn 242 triệu USD) với hai gói thầu chính. Gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ đã hoàn thành đưa vào sử dụng với giá trị thanh toán là trên 224 tỷ đồng. Gói thầu EPC dây chuyền công nghệ luyện kim được tổ chức đấu thầu và tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) trúng thầu với giá hơn 160 triệu USD.

Thanh tra Chính phủ xác định dự án sau đó được Tisco điều chỉnh sai quy định từ 3.800 tỷ đồng lên trên 8.100 tỷ đồng.

Tại thời điểm thanh tra, tổng giá trị Tisco thanh toán cho dự án là hơn 4.400 tỷ đồng, trong đó thanh toán cho MCC trên 92% giá trị hợp đồng nhưng các hạng mục đều chưa hoàn thành. Đến năm 2013, MCC và các nhà thầu đã dừng thi công. Hiện một số thiết bị đã gỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng dự án, thiệt hại vốn đầu tư.

Thanh tra Chính phủ đã chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, sai phạm nêu tại kết luận thanh tra. Đồng thời, cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an khẩn trương điều tra những vi phạm có dấu hiệu hình sự mà kết luận đã nêu.

Về việc xử lý sau thanh tra, Tisco cho biết: “Hội đồng quản trị, ban giám đốc Tisco đang lên kế hoạch kiểm điểm, xem xét trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến những sai phạm được Thanh tra Chính phủ kết luận”.

Nguy cơ phá sản

Cũng trong tài liệu gửi tới cổ đông, lãnh đạo Tisco cho biết hiện doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng cực kỳ khó khăn, mất cân đối tài chính nghiêm trọng.

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên có tổng mức đầu tư 8.100 tỉ đồng được xây dựng từ năm 2007 nhưng đến nay vẫn 'đắp chiếu'. (Ảnh: VNE)

Cụ thể, cuối tháng 4/2017, SCIC rút 1.000 tỷ đồng ra khỏi Tisco làm cho các chỉ tiêu tài chính xấu đi, các ngân cho vay vốn ngắn hạn phục vụ sản xuất kinh doanh đã đánh giá khả năng tài chính của Tisco thấp.

Mặt khác, do dự án chưa có hướng giải quyết nên các ngân hàng đã giảm mức cho vay. Đồng thời, đồng loạt tăng lãi suất lên 8% một năm làm cho Tisco khó khăn trong cân đối dòng tiền phục vụ sản xuất, chi phí tài chính cao.

Bên cạnh đó, tài chính của Tisco đang đứng trước nhiều rủi ro do số dư công nợ khó đòi đến 31/12/2018 chiếm tỷ lệ cao.

Theo báo cáo của ban kiểm soát, nợ phải trả của Tisco hiện là 8.568 tỷ đồng, gấp 4,65 lần vốn chủ sở hữu và chiếm đến 82% tổng nguồn vốn trong khi nguồn vốn của chủ sở hữu là 1.849 tỷ đồng, chỉ chiếm 18% trên tổng nguồn vốn. Đây là một tỷ lệ rất thấp, thấp hơn năm 2017 khi Tisco mất cân đối tài chính.

Ngoài ra, khả năng thanh toán hiện hành của Tisco năm 2018 chỉ bằng 0,7 lần cho thấy doanh nghiệp đang trong tình trạng tài chính đặc biệt khó khăn, có khả năng không trả được các khoản nợ khi đến hạn.

Tại thời điểm 31/12/2018, số dư công nợ phải thu khó đòi của Tisco lên đến gần 852 tỷ đồng và giá trị có thể thu hồi chỉ hơn 393 tỷ đồng dẫn đến rủi ro về mặt tài chính, việc thu hồi nợ khó đòi chậm đã ảnh hưởng tiêu cực đến tài chính của Tisco

“Đến đầu 2019, tình hình tài chính của Tisco lâm vào tình trạng cực kỳ khó khăn, nguy cơ khủng hoảng tài chính dẫn tới phá sản đang hiện hữu tại doanh nghiệp nếu không được Chính phủ, các ngân hàng và cấp có thẩm quyền”, báo cáo của hội đồng quản trị nêu.

Tisco cũng đang gặp khó trong khâu tiêu thụ sản phẩm do ngày càng có nhiều dự án thép mới đi vào sản xuất, cạnh tranh khốc liệt, trong khi nhu cầu thị trường có hạn. Trong khi đó, các lợi thế về khai thác quặng sắt, than mỡ đang giảm dần. Dự án giai đoạn 2 chậm tiến độ kéo dài, chi phí tài chính lớn… đã ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tisco.

Bắt 5 cựu lãnh đạo liên quan dự án gang thép Thái Nguyên

Ngày 20/4, Bộ Công an thông tin, cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đang điều tra xác minh 4 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (Tisco).

Căn cứ tài liệu điều tra xác minh thu thập được, ngày 18/4, cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng" và tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2.

Đồng thời, cơ quan CSĐT ra các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam và lệnh khám xét người, nơi ở, nơi làm việc đối với bị can Mai Văn Tinh - nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Thép Việt Nam;

Bị can Đậu Văn Hùng - nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam;

Bị can Trần Trọng Mừng - nguyên Tổng giám đốc Tisco;

Bị can Trần Văn Khâm - nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Tisco;

Bị can Ngô Sỹ Hán - nguyên Phó Tổng giám đốc, Trưởng ban Quản lý Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Tisco về tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Trước đó, ngày 19/4, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã phê chuẩn các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với các bị can. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã thi hành các quyết định, lệnh nêu trên đối với các bị can đảm bảo an toàn, đúng quy định pháp luật. Quá trình khám xét đã tiến hành thu giữ một số hồ sơ tài liệu quan trọng có liên quan đến vụ án.

Hòa Bình