Dự án đường sắt hợp tác giữa Kenya và Trung Quốc bị phán quyết vi phạm pháp luật

Dự án đường sắt SGR ở Kenya. Ảnh: AFP

Tờ SCMP đưa tin, tòa án phúc thẩm Kenya hôm 19/6 đã đưa ra phán quyết rằng Tập đoàn Đường sắt Kenya thuộc sở hữu nhà nước đã không tuân thủ và vi phạm luật pháp quốc gia “trong quá trình mua sắm của dự án Khổ đường sắt chuẩn SGR”.

Khi tham dự Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-châu Phi trong tháng 6 mới đây, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhấn mạnh, Dự án Khổ đường sắt chuẩn tại Kenya, nằm trong sáng kiến "Vành đai - Con đường" của Trung Quốc, đã hỗ trợ vận chuyện hàng hóa trong dịch Covid-19.

Ông Tập còn chúc mừng Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta vì đã đảm bảo vận chuyển hàng hóa từ cảng Mombasa của nước này đến vùng nội địa Đông Phi qua Dự án Khổ đường sắt chuẩn (SGR) vốn đi vào hoạt động từ năm 2017.

Trước đó vào năm 2014, Nhà hoạt động người Kenya Okiya Omtatah và Hiệp hội Luật pháp Kenya đã đệ đơn kiện nhằm ngăn dự án SGR hoạt động. Phía Omtatah lập luận rằng đường sắt là một dự án công cộng cần phải tuân theo quy trình mua sắm công bằng, cạnh tranh và minh bạch. Tuy nhiên dự án đường sắt SGR chỉ có một bên đối tác duy nhất và không được đưa ra đấu thầu.

Tòa án Tối cao Kenya đã hủy vụ việc này với lý do tài liệu của bên nguyên đơn được khai thác trái phép. Những tài liệu này bao gồm hợp đồng và tài liệu đàm phán về dự án mà chính phủ Kenya xếp vào danh sách tối mật. Trước quyết định này, bên nguyên đơn đã kháng cáo.

Tập đoàn Đường sắt Kenya và Tập đoàn Cầu đường Trung Quốc (CRBC) bảo vệ hợp đồng, cho biết chính phủ Kenya đã đàm phán một thỏa thuận tài chính với ngân hàng Eximbank của Trung Quốc để vay hai khoản, mỗi khoản vay trị giá 1,6 tỉ USD cho dự án SGR.

CRBC năm 2014 đã nhận được hợp đồng 3,2 tỷ USD thi công tuyến đường sắt từ cảng Mombasa đến thủ đô Nairobi. Công ty Xây dựng kết nối Trung Quốc – công ty mẹ của CRBC sau đó tham gia vào dự án mở rộng đường ray từ Nairobi tới Naivasha với 1,5 tỷ USD. Cả 2 dự án đều đã hoàn thành và đi vào hoạt động từ 2017.

Năm 2019, SGR thu về 136 triệu USD từ dịch vụ vận chuyển hàng hóa và khách hàng.

Hoa Vũ (T/h)